İran'ın nükleer silah için yeniden santrifüj parçaları üretmeye başladığı iddiası

İran'ın, Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının (UAEA) aylardır izleyemediği veya erişemediği bir sahada gelişmiş nükleer santrifüjleri için ekipman üretimine yeniden başladığı iddia edildi.

AA
AA
TT

İran'ın nükleer silah için yeniden santrifüj parçaları üretmeye başladığı iddiası

AA
AA

Wall Street Journal gazetesinin batılı diplomatlara dayandırdığı haberinde, İran'ın Viyana'da devam eden görüşmelere rağmen Tahran'ın batısındaki Karaj'daki kentinde bir montaj fabrikasında Ağustos ayı sonlarından bu yana sınırlı bir ölçekte çalışmaya yeniden başladığı ileri sürüldü.
Haberde, o zamandan beri üretiminin hızlandırıldığı ve daha gelişmiş santrifüjler için bilinmeyen sayıda rotor ve körük üretimine başlandığı iddia edildi.
Diplomatlar, İran'ın ağustos ayının sonundan bu yana önemli miktarda santrifüj parçası ürettiğini ileri sürerken, diplomatlardan biri, en az 170 gelişmiş santrifüj için parça üretildiğini iddia etti.
Ayrıca, haberde, Tahran'ın gelişmiş santrifüjler için ekipman üretimine başladığı alana UAEA'ın erişiminin olmadığı ve ajansın burayı izleyemediği öne sürüldü.
Diplomatlar, Tahran'ın yeniden nükleer silah programına yönelmesi durumda üretilen santrifüj parçalarını gizlice nakledebileceğinden endişe edildiği iddiasında bulundu.
Santrifüjler, zenginleştirilmiş uranyumu ya sivil kullanım için ya da nükleer silahlar için daha yüksek saflık seviyelerine çıkarmak için kullanılıyor.



İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
TT

İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)

İran anayasası, İran cumhurbaşkanının herhangi bir nedenle iki ay süreyle yetkilerini kullanamaması durumunda, İran cumhurbaşkanlığının görevlerini geçici bir komitenin üstlenmesini öngörüyor.

131. maddeye göre başkanın ölümü, yokluğu, iki ayı aşan hastalık veya görev süresinin dolması ve yeni cumhurbaşkanının seçilmemesi halinde, cumhurbaşkanının görevlerini bir komisyon üstlenecek.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Rehber'in onayıyla, Meclis Başkanı ve Yargı Başkanının da yer aldığı bir komiteye başkanlık ediyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 50 gün içinde başkanlık seçimlerini düzenlemekle yükümlü olacak.

131. maddeye göre Rehber, cumhurbaşkanı yardımcısının yetkilerini gerektiği gibi kullanamaması halinde cumhurbaşkanının tüm yetkilerini doğrudan şahsen üstlenebilir veya yeni bir yetkili atayabilir.

İran Anayasası'nın 113. Maddesine göre İran Cumhurbaşkanı'nın, Rehber'den sonra ülkede en yüksek yetkili olduğunu ve Rehber ile ilgili konular hariç, Anayasa'nın uygulanmasından ve yürütme organını (hükümeti) yönetmekten sorumludur.

Bu, İran'ın başbakanlık görevini devralmak üzere geçici bir komite kurma durumu ile üçüncü kez karşı karşıya kalmasıdır.

İlki, İran devriminin ilkelerine ihanet ettiği gerekçesiyle Rehber Humeyni tarafından görevden alınan eski Cumhurbaşkanı Ebu'l Hasan Beni Sadr’ın görevden alınmasının ardından gerçekleşti. Beni Sadr 1979 devriminden sonra İran'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanıydı. Paris'te sürgünde iken Ekim 2021'de öldüğünde 88 yaşındaydı. Komitenin çalışmaları 22 Haziran 1980'den aynı yılın 2 Ağustos'una kadar yaklaşık iki ay sürdü.

İkincisi, 30 Ağustos 1981 tarihinde İran Başbakanı Muhammed Ali Recai'nin suikasta uğramasının ardından kurulmuştur. Komisyon, Başbakanlık binasının bombalanmasından birkaç saat sonra çalışmalarına başladı ve 9 Ekim 1981 tarihine kadar devam etmiştir.