Samanyolu Galaksisi'nin dışında gizlenen bir karadelik bulundu

Bu sanatçı çiziminde, Güneş'in ve etrafında dönen 5 Güneş kütleli yıldızın 11 katı büyüklüğündeki kompakt bir karadelik gösteriliyor (ESO / M. Kornmesser)
Bu sanatçı çiziminde, Güneş'in ve etrafında dönen 5 Güneş kütleli yıldızın 11 katı büyüklüğündeki kompakt bir karadelik gösteriliyor (ESO / M. Kornmesser)
TT

Samanyolu Galaksisi'nin dışında gizlenen bir karadelik bulundu

Bu sanatçı çiziminde, Güneş'in ve etrafında dönen 5 Güneş kütleli yıldızın 11 katı büyüklüğündeki kompakt bir karadelik gösteriliyor (ESO / M. Kornmesser)
Bu sanatçı çiziminde, Güneş'in ve etrafında dönen 5 Güneş kütleli yıldızın 11 katı büyüklüğündeki kompakt bir karadelik gösteriliyor (ESO / M. Kornmesser)

Galaksimizin hemen dışında saklanan bir kara delik bulan bilim insanları, bunun bulunmayı bekleyen nice karadelikten ilki olabileceğini söyledi.
Bilim insanları küçük karadeliğin yakındaki bir yıldızın hareketini etkileme şekline bakılarak keşfedildiğini belirtti.
The Independent'ın haberine göre, keşfin ardındaki bilim insanları, aynı tekniğin Samanyolumuzda ve başka galaksilerde saklanan diğer gizli karadelikleri bulmakta kilit bir rol oynayabileceğini ifade etti.
Birleşik Krallık'taki Liverpool John Moores Üniversitesi Astrofizik Araştırma Enstitüsü'nden araştırmayı yöneten Sara Saracino, "Sherlock Holmes'ün bir suç çetesini attıkları yanlış adımları takip ederek yakalaması gibi, biz de bir elimizde büyüteçle bu kümedeki her bir yıldıza bakarak, onları doğrudan görmesek de karadeliklerin varlığına dair bazı kanıtlar bulmaya çalışıyoruz" dedi.

"Burada gösterilen sonuç, aranan suçlulardan sadece birini temsil ediyor fakat birini bulduğunuzda, farklı kümelerdeki diğer pek çok kara deliği de keşfetme yolunda epey ilerlemiş olursunuz."
Yeni keşfedilen karadeliğin geride bıraktığı ipucu, karadeliğin yakınında bulunan ve Güneş'imizin yaklaşık 5 katı büyüklüğündeki bir yıldızın hareketini etkiliyormuş gibi görünme şekliydi.
Buna benzer küçük karadelikler, maddeyi emdikleri sırada ortaya çıkan X-ışınlarına veya başka karadeliklerle çarpıştıklarında oluşan kütleçekimsel dalgalara bakılarak daha önce de bulunmuştu. Fakat çoğu karadelik ikisini de yapmıyor ve bu yüzden de evrenin her yerinde saklı haldeler.
Almanya'daki Göttingen Üniversitesi'nden ekibin üyesi olan Stefan Dreizler, "Karadeliklerin büyük çoğunluğu sadece dinamik olarak ortaya çıkarılabilir" dedi.

"Bir yıldızla sistem oluşturduklarında, yıldızın hareketini hemen göze çarpmayan ama tespit edilebilir bir şekilde etkilerler. Biz de böylece gelişmiş aygıtlarla onları bulabiliriz."
Bilim insanları, bu tarz daha fazla karadelik bularak daha genç ve küçük olanları, daha büyük ve daha olgun olan kardeşleriyle karşılaştırabilmeyi umuyor. Bu, karadeliklerin zamanla nasıl gelişip büyüdüğünü göstermeyi sağlayabilir.
Avrupa Güney Gözlemevi'nin Çok Büyük Teleskopu'yla yapılan gözlemlerden elde edilen bulguları açıklayan bir makale, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society adlı bilimsel dergide yayımlanmak üzere kabul edildi.



İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
TT

İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Çin'in güneybatısında keşfedilen 300 bin yıllık nadir ahşap aletler, bölgedeki ilk insanların büyük ölçüde kök ve yumrular gibi yeraltı bitkileriyle beslendiğini gösteriyor.

Hakemli dergi Science'da perşembe günü yayımlanan bulgular, Doğu Asya'daki erken insan atalarının gelişmiş bilişsel becerilerine, yaşantılarına, beslenme biçimlerine ve çevrelerine ışık tutuyor.

Yunnan eyaletinin Jiangchuan bölgesinde yer alan göl kıyısındaki Gantangqing arkeolojik kazı alanında, oksijenden yoksun kil tortularda ahşap aletlerin korunması sayesinde bu nadir buluntu elde edildi.

Araştırmacılar tortularda yaklaşık bin organik kalıntı da buldu.

Ortaya çıkarılan kalıntıları gelişmiş teknikler kullanarak tarihlendiren bilim insanları, aletlerin 250 bin ila 350 bin yıllık olduğunu tespit etti.

Bilim insanları, çeşitli biçim ve işlevlere sahip "son derece nadir" ahşap aletlerin yaklaşık 300 bin yıllık katmanlardan çıkarıldığını söylüyor.

Bugüne kadar bu döneme ait, biri Avrupa'da diğeri Afrika'da olmak üzere ahşap alet içeren sadece iki keşif yapılmıştı.
 

Görsel kaldırıldı.

Gantangqing'deki ahşap aletler (Liu ve ekip arkadaşları/Science)


Yeni keşfedilen çubuklardan ikisi, İtalya'nın Poggetti Vecchi bölgesinde bulunan 171 bin yıllık aletlere benzerlik gösteriyor.

Kanca biçimli benzersiz 4 aletin daha ortaya çıkarıldığını belirten bilim insanları, bunların muhtemelen kökleri kesmek için kullanıldığını söylüyor.

Ayrıca araştırmacıların ahşap aletlerin üzerinde kasıtlı cilalama ve kazıma izleri, kenarlarındaysa toprak kalıntıları saptaması, bunların kök ve yumrular gibi yeraltı bitkilerini kazmak için kullanıldığına işaret ediyor.

Bilim insanları, "Ahşap aletler arasında kazma çubukları ve küçük, eksiksiz, elle tutulan sivri uçlu aletler var" diye yazıyor.

Bilim insanları bu bulgulara dayanarak insanların Doğu Asya'daki atalarının muhtemelen bitki temelli bir beslenme biçimi izlediğinden şüphelenirken, bölgede çam fıstığı, fındık, kivi meyvesi ve su yumrularına dair kanıtlar tespit edildi.

Buna karşılık Avrupa ve Afrika'da saptanan ahşap aletler av aletleri, mızraklar ve mızrak uçlarıydı.

Çalışmanın ortak yazarı arkeolog Bo Li şöyle diyor:

Bu keşif, erken insan adaptasyonuna ilişkin önceki varsayımlara meydan okuyor. Çağdaş Avrupa yerleşimleri (Almanya'daki Schöningen gibi) büyük memelileri avlamaya odaklanırken, Gantangqing subtropik bölgelerde bitki temelli, eşsiz bir hayatta kalma stratejisini ortaya koyuyor.

Dr. Li, "Ahşap aletlerin çeşitliliği ve karmaşıklığı da arkeolojik kayıtlardaki önemli bir boşluğu dolduruyor, çünkü 100 bin yıldan daha eski ahşap aletler Afrika ve Batı Avrasya dışında son derece nadir görülüyor" ifadelerini kullanıyor.

Keşif, ahşap aletleri kullanan erken insanların dünya genelinde çok daha geniş bir alana yayıldığını gösteriyor.

Ayrıca farklı ortamlarda yaşayan tarih öncesi kültürlerin yerel olarak işlerine yarayacak aletler geliştirdiğine de işaret ediyor.


Independent Türkçe, independent.co.uk/news