Yemen’deki darbecilerin döşedikleri mayınlardan dolayı tahıl üretimi yüzde 62 düştü

Marib’de Husilere karşı açılan bir cephede Yemen ordusundan bir asker (AFP)

Yemen’deki tarım sektörü, Husi milislerinin başlattığı savaştan büyük oranda etkilendi. Savaş toplam tahıl üretiminin üçte bir oranında düşmesine neden oldu. Birleşmiş Milletler (BM) İnsani İşler Koordinasyon Ofisi tarafından hazırlanan “Yemen, Çatışma ve Gıda Güvensizliği” raporuna göre, ülkedeki hububat ekim alanı yüzde 41 oranında azaldı.
Rapor, tarım sektöründeki bu düşüşü, Husi milislerinin ülkenin tahılının dörtte birinin üretildiği Tihame bölgesine mayın ve patlayıcıların yerleştirmesinin yanı sıra, tarım arazilerine erişimin sınırlı olmasına ve tarımsal maliyetin yükselmesine neden olan çatışmaların yol açtığı istikrarsızlık dalgalarına bağladı.
Rapora göre, 2012 yılından 2018 yılına kadar, tahıl ekilen arazileri yüzde 41 azalırken, zaten sınırlı bir taban seviyede olan tahıl üretimi de yüzde 62 azaldı. 2015 yılından bu yana, tahıl ekilen arazilerin bozulmaya devam etmesinin arkasında, çatışmaların etkileri, iklim değişkenliği ve doğal afetler gibi ana faktörlerdi. Söz konusu tüm faktörün katkısının ne kadar olduğu bölgeden bölgeye değişiyordu.
Rapor, 2020 yılı içerisinde, çatışmaların artması, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) pandemisinin etkisi, tahılların ekilmesi aynı zamana denk gelen şiddetli yağışlar ve seller, çöl çekirgesi istilaları, ekonomik çöküş, yakıt krizi ve işçilerin ödemelerinin azalması ile krizin daha da kötüleştiğini belirtti.
Ülkedeki çatışmanın sivil etkilerini değerlendiren rapora göre, Husi milisler tarafından başlatılan savaşın başlangıcından sadece bir yıl sonra, yani 2016 yılında, tahıl üretimi yüzde 11 düşerken, iki yıl sonra 2018 yılında, akaryakıt fiyatlarındaki keskin artışların kuzey illerinde yakıta bağlı tarımı kısıtlaması ile tahıl üretim yüzde 3 kayıp daha kaydetti. Bununla birlikte, yerel gıda üretimi Yemen’de mevcut gıdanın sadece yüzde 25’ini ve temel gıda maddelerinin ise yüzde 10’undan azını oluşturuyordu.
Bunun yanı sıra, rapora göre, ülke nüfusunun yüzde 65’i kırsal alanlarda yaşıyor ve yüzde 60’nın ana gelir kaynağı tarım sektörüne bağlıydı. Kırsal bölgelerdeki tarım, çatışmalar sırasında da önemli bir geçim kaynağı olarak kaldı.
Rapordaki veriler, yağışların düzensiz olmasının yanı sıra yoğun su tüketen ihracat mahsullerine geçiş ile, sulama kullanımında bir artışa ve yeraltı suyu seviyesinde önemli bir düşüşe yol açtı. Bu durum da, ülkedeki sınırlı ekilebilir arazinin mevcut olması ve diğer doğal koşullara sonucunda yerel tarımın tahribatına neden oldu ve Yemen’de yerel gıda ihtiyacının büyük çoğunluğu için ithalata bağlı bir hale gelindi.
Rapor, Husi milislerinin Kızıldeniz kıyısında bulunan, ülkenin en önemli tarım alanlarından biri olan Tihame bölgesindeki tarım sektörü üzerindeki yıkıcı etkisini gözler önüne serdi. 2018’den bu yana, Tihame Ovası’ndaki el-Hudeyde ili, yerel tahıl üretiminin yaklaşık dörtte birini üretti.
Çatışma ve Çevre Gözlemevi (CEOBS) tarafından Ekim 2020’de uydu görüntüleri üzerinden yapılan analize göre, Tihame bölgesindeki tarım arazilerinin yüzde 46’sı büyük bir oranda biyokütle kaybına maruz kalmış. Bölgenin devamlılığı olamayan su yönetimi uygulamaları nedeniyle esnekliğinin düşük olması da göz önüne alındığında, çatışmanın ekonomik etkileri nedeniyle tarımda ve verimde çok önemli bir düşüş oldu. Aynı zamanda nüfus kayıpları, tarımsal gelir kaybı, bu konudaki düşüşe yönelik yönetimin azalması da bölgedeki geçim kaynakları ve gıda güvenliği üzerinde önemli bir etkisi oldu.
Raporda, patlayıcı maddelerin bölgedeki varlığının tarım arazilerine erişime engel olduğuna da dikkat çekiliyor. Zira, sahil boyunca, büyük kasaba ve şehirlerin içinde ve çevresinde ve ulaşım yolları boyunca, belirgin bir düzen olmaksızın elle döşendi. Bu durum sakinlerin su kuyularına ulaşmalarını zorlaştırarak, mahsul toplamaları, sulama ve hayvancılık için su çekmelerine ve çiftçilerin çalışmalarına da engel oluyor. Anı zamanda tarım araç ve gereçlerine de zarar veriyor. Bu zorluklar tarlaların terk edilmesine yol açıyor ve birçok çiftçiyi son 6 yıldır devam eden çatışmalar sırasında tek gelir kaynağı olan tarımdan da mahrum bırakıyor.
CEOBS’ye göre, uzaktan kumandalı patlayıcılar, mayınlar ve el yapımı patlayıcılar ile gerçekleştirilen patlamaların yüzde 34’ü tarıma elverişli arazilerde meydana geldi. Milisler tarafından döşenen mayınlar özellikle el-Hudeyde’deki balıkçılık faaliyetlerini etkiledi.