Beynin yapay zeka ve implantlar aracılığıyla iyileştirilebildiği keşfedildi

12 epilepsi hastasıyla yapılan deneyler, akıl hastalıklarının tedavisine yepyeni bir yaklaşım getirdi

Bu yöntem özellikle bazı akıl hastalıklarının beyinde zarar verdiği işlevleri geri getirebilir (Pixabay)
Bu yöntem özellikle bazı akıl hastalıklarının beyinde zarar verdiği işlevleri geri getirebilir (Pixabay)
TT

Beynin yapay zeka ve implantlar aracılığıyla iyileştirilebildiği keşfedildi

Bu yöntem özellikle bazı akıl hastalıklarının beyinde zarar verdiği işlevleri geri getirebilir (Pixabay)
Bu yöntem özellikle bazı akıl hastalıklarının beyinde zarar verdiği işlevleri geri getirebilir (Pixabay)

ABD'li bilim insanları elektriksel uyarım ve yapay zeka aracılığıyla insan beyninin belirli işlevlerinin geliştirilebileceğini ortaya koydu.
Minnesota Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Massachusetts Genel Hastanesi'ndeki araştırmacıların işbirliğiyle gerçekleştirilen yeni bir çalışmaya ameliyat olması gereken 12 epilepsi hastası dahil edildi.
Bu ameliyatlarda hastaların sinirsel aktivitelerini kaydetmek için beynin birkaç farklı bölgesine yüzlerce küçük elektrot yerleştirildi. Daha sonra yapay zeka tabanlı algoritmalar aracılığıyla katılımcıların bilişsel kontrol yetenekleri izlendi ve kaydedildi.
Hakemli bilimsel dergi Nature'da yayımlanan makalenin yazarlarından Alik Widge, "Bu sistem beyin aktivitesini okuyabilir, bir hasta zorluk yaşadığında 'kodunu çözebilir' ve beyne küçük bir elektrik uyarısı göndererek zorluğun aşılmasını sağlayabilir" dedi:
"Sık kullandığım benzetme elektrikli bisiklet. Biri pedal çevirirken zorlandığında bisiklet bunu algılar ve güç verir. Bunun eşdeğerini insanın zihinsel işlevi için yaptık."
Deneylerin sonunda beynin "iç kapsül" adı verilen, bilişsel kontrolden sorumlu bölgesinin küçük miktarlarda elektrik enerjisiyle uyarılmasıyla hastaların zihinsel işlevlerinin iyileştirilebildiği görüldü.
Uzmanlara göre bu bölge akıl hastalıklarıyla mücadele eden bireylerin kullanmakta en çok zorlandığı işlevlerden birinden sorumlu: Dikkatin bir düşünce kalıbından veya davranıştan diğerine kaydırılması.
Araştırma, belirli bir akıl hastalığıyla ilişkilendirilen zihinsel işlevin, ilgili beyin bölgesinin elektrikle uyarılmasıyla güvenilir bir şekilde iyileştirilebildiğini gösteren ilk çalışma oldu.
Sistemin örneğin olumsuz bir düşünceye saplanan depresyon hastalarında kullanılabileceğini aktaran Widge, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu, akıl hastalıklarının tedavisinde tamamen yeni bir yaklaşım olabilir. Semptomları bastırmaya çalışmak yerine, hastalara kendi zihinlerini kontrol etmelerini sağlayan bir araç verebiliriz."

Independent Türkçe, Futurism, News Medical



Yapay zekaya yöneltilince çevreye en çok zarar veren sorular belirlendi

Tablet ekranında ChatGPT ve DeepSeek sohbet botlarının logoları görülüyor (AFP)
Tablet ekranında ChatGPT ve DeepSeek sohbet botlarının logoları görülüyor (AFP)
TT

Yapay zekaya yöneltilince çevreye en çok zarar veren sorular belirlendi

Tablet ekranında ChatGPT ve DeepSeek sohbet botlarının logoları görülüyor (AFP)
Tablet ekranında ChatGPT ve DeepSeek sohbet botlarının logoları görülüyor (AFP)

Yeni bir araştırmaya göre OpenAI'ın ChatGPT'si gibi yapay zeka sohbet botlarının mantıklı düşünmesini ve akıl yürütmesini gerektiren sorgular, diğer soru türlerine göre daha fazla karbon salımına yol açıyor.

ChatGPT gibi geniş dil modellerine (GDM) yazılan her sorgu enerji gerektiriyor ve karbondioksit salımına yol açıyor. Almanya'daki Münih Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'nden araştırmacılar bu emisyon seviyelerinin sohbet botuna, kullanıcıya ve konuya bağlı olarak değiştiğini söylüyor.

Hakemli dergi Frontiers'ta yayımlanan araştırma, 14 yapay zeka modelini karşılaştırarak karmaşık akıl yürütme gerektiren cevapların, basit cevaplara göre daha fazla karbon salımı yaptığını ortaya koydu.

Soyut cebir veya felsefe gibi uzun uzun muhakeme gerektiren sorgular, lise tarih dersi gibi daha dolambaçsız konulara göre 6 kat daha fazla emisyon üretiyor.

Araştırmacılar yapay zeka sohbet botlarını sık kullananların, karbon emisyonlarını sınırlamak için sordukları soruların türünü ayarlamasını öneriyor.

Çalışma, farklı konularda bin standart soru üzerinden 14 GDM'yi değerlendirerek karbon salımlarını karşılaştırdı.

Çalışmanın yazarı Maximilian Dauner, "Eğitimli GDM'lere sorulan soruların çevresel etkisi, bunların muhakeme yaklaşımına büyük ölçüde bağlı ve doğrudan akıl yürütme süreçleri, enerji tüketimini ve karbon salımlarını önemli ölçüde artırıyor" diyor.

Akıl yürütme özelliğine sahip modellerin, yalın yanıt veren modellere kıyasla 50 kata kadar daha fazla karbondioksit salımına yol açtığını gördük.

Bir kullanıcı yapay zeka sohbet botuna soru sorduğunda, sorgudaki kelimeler veya kelime parçaları bir dizi sayıya dönüştürülerek model tarafından işleniyor. Bu dönüştürme ve yapay zekanın diğer hesaplama süreçleri karbon salımlarına neden oluyor.

Çalışma muhakeme becerisine sahip modellerin soru başına ortalama 543,5 jeton (token) oluştururken, yalın modellerin sadece 40 jeton gerektirdiğini belirtiyor.

Makalede "Daha yüksek jeton ayak izi, her zaman daha yüksek CO2 emisyonu anlamına gelir" ifadeleri kullanılıyor.

Örneğin yaklaşık yüze 85 doğruluk oranına ulaşan Cogito, en isabetli modellerden biri. Yalın cevaplar veren benzer boyutlardaki modellere göre üç kat daha fazla karbon emisyonu üretiyor.

Dr. Dauner, "Şu anda GDM teknolojilerinin doğasında, doğruluk ve sürdürülebilirlik arasında bir taviz verme ilişkisi görüyoruz" diyor. 

Emisyonları 500 gram karbondioksit eşdeğerinin altında tutan modellerin hiçbiri, bin soruyu doğru cevaplamada yüzde 80'in üzerinde doğruluk oranına ulaşamadı.

Karbondioksit eşdeğeri, çeşitli sera gazlarının iklim değişikliği üzerindeki etkisini ölçmek için kullanılan bir birim.

Araştırmacılar yeni bulguların, insanların yapay zeka kullanımı hakkında daha bilinçli kararlar almasını sağlayacağını umuyor.

Araştırmacılar bir örnek vererek DeepSeek R1 sohbet botundan 600 bin soruyu yanıtlamasını isteyen sorguların, Londra'dan New York'a gidiş-dönüş uçuşuna eşdeğer karbon emisyonu yaratabileceğini söylüyor.

Buna karşılık Alibaba Cloud'ın Qwen 2.5'i, benzer doğruluk oranlarıyla üç kat daha fazla soruya cevap verirken aynı emisyon seviyelerine ulaşıyor.

Dr. Dauner, "Kullanıcılar, yapay zekadan yalın cevaplar vermesini isteyerek veya yüksek kapasiteli modellerin kullanımını, gerçekten bu gücü gerektiren görevlerle sınırlayarak emisyonları önemli ölçüde azaltabilir" diyor.

Independent Türkçe