Suriye’nin kuzeyindeki zeytin sezonu tehdit altında

Suriye’nin güneyindeki Dera sakinleri ağaçları ısınmak için kullanıyor.

Suriye'nin güneyindeki Dera kırsalında kesilen zeytin ağaçları. (Şarku’l Avsat)

Suriye'nin güneyinde, Dera ve Süveyda kenti sakinleri, üretiminin ve yağının kalitesi ile tanınan bölgelerde zeytin hasat sezonuna başladı.
Zeytin ve zeytinyağı üretiminin devam edildiği bu bölgelerde, yaşanan zorluklar nedeniyle ağaçların ısınmak amacıyla kesilmesi hız kazandı. Bu nedenle zeytin üretimi, 2011 yılındakinden oldukça uzak.
Dera’nın batı kırsalından çiftçi Ebu Fadıl, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte ülkedeki ekonomik sürece bağlı gerilemenin bu yıl, bir önceki yıla göre yavaş da olsa gözle görülür bir değişime sahne olduğunu söyledi. Bu yıl zeytin mahsulü miktarlarının önceki yıllara göre azaldığına işaret eden çiftçi tarımsal arz fiyatlarının yüksek olmasına ek olarak tarım ve hasat ücretlerinin arttığını kaydetti.
Bu yıl zeytin üretim miktarlarındaki düşüş büyük ölçüde ağaçların ateş yakmak ve ısınma aracı olarak kullanılmak üzere tomruklama işlemlerinden kaynaklanıyor.
Çoğu çiftçi zeytin ağaçlarının ziraat, sulama ve gübreleme ihtiyaçlarını karşılayamamasın sonucu olarak meyveleri stabilize etmek, böcekleri kontrol altına almak ve zeytin ağaçlarını etkileyen hastalıkları tedavi etmek için uygun ilaçları uygulayamıyor. Bu durum yüksek fiyatlar sonucu gerçekleşiyor.
60 yaşındaki Ebu Muhammed, bu yılki zeytin sezonunun mengene sahiplerinin sabit bir fiyata bağlı bulunmamaları ve sıkma zeytin ücretlerinin yüksek olması da dahil olmak üzere birçok konuda önceki yıllardan farklı olduğunu aktardı. Geçen yıl kilosu 45-65 Suriye lirası olan zeytinin bu bölgelerde fiyatı şu an 175-225 Suriye lirası arasında değişiyor. Tarladan mengeneye zeytin taşıyan araçların ücreti de katlanarak artarken mahsulün taşınmasının bedeli 30 km için 75 bin Suriye lirasına ulaştı.
Aileleri fabrikalara toplu taşıma maliyetini karşılamak için mahsullerini toplamaya ve birlikte taşımaya sevk eden şey,, karaborsadaki yüksek akaryakıt fiyatlarının ve ister benzin ister motorin olsun herhangi bir yakıtın pazarda bulunmaması oldu.
Muhammed, bu yılki yükselişin bölgedeki zeytinyağı fiyatlarını etkileyeceğine işaret geçen yıl Dera kentinde bir kutu zeytinyağının fiyatının 170 - 220 bin Suriye lirası arasında değiştiğini belirtti. Bunun dışında bir kilo yeşil zeytinin fiyatı bin ile 3 bin 500 lira, siyah zeytinin ise 4 bin ila 5 bin Suriye lirası arasında değiştiği bilgisini paylaştı. Yüksek üretim maliyeti fiyatlarda artışa neden oldu.
Dera'dan bir ziraat mühendisi Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, iklim koşullarındaki değişimin bu yıl zeytin üretimini büyük ölçüde etkilediğini belirttiği açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Bu yıl, Suriye'nin güneyindeki bölgeler yaz aylarında şiddetli sıcak hava dalgalarından zarar gördü. Zeytin ağaçlarını doğrudan etkileyen şey, ağaçlarda hastalıkların ortaya çıkması ve böceklere maruz kalmasıydı. Ancak şimdi özel bakıma, pestisitlere ve gübrelere ihtiyaç var. Bunların maliyetlerinin yüksek olması sonucunda çoğu çiftçi ve aileler, ağaçlar için gerekli bakımı yapamadı. Buna ek olarak, yağ özsuyunun yağmurun soğuğuna ve daha sonra güneşe maruz kaldıktan sonra zeytin çekirdeklerinde başladığı göz önüne alınmalı. Şu an Suriye’nin güneyindeki yağışlarda bir gecikmeye tanık oluyoruz. Geçen yıl bir kutu yağ için 80 kg zeytin alan biri bu yıl en az 100 kg zeytin alacak.”
Dera’da mengene sahibi olan bir kişi açıklamasında “Mengene için özel motorların bakım ihtiyaçları son bir yıl içinde birçok kez artış gösterdi. Her mengene zeytinin sıkma sezonunun başlangıcından bitene kadar periyodik bakıma ihtiyaç duyuyor” dedi.
Mengene sahipleri para ya da zeytin almak yerine çiftliklere ait bir miktar yağ satın alarak öğleden sonra ücretini ödeyebilecekleri kolaylıklar sağlıyor. Böylece zeytin sahiplerinin yükünü hafifletmeye çalışıyor.
Diğer yandan 40 yaşında olan Ali ise yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Ailelerin, akrabaların ve komşuların toplandığı, sabah saatlerinden itibaren herkesi tarlaya inmek için hazırlanırken bulduğunuz Suriye’nin güneyinde çeşitli bölgelerinde yapılan zeytin hasat sezonunun kendine has ritüelleri vardır. Sabahın erken saatlerinde herkesi hazır bulursunuz. Yaşlı, genç, kasabadaki herkes sezonun hasat zamanında, aynı anda zeytin toplamaya başlar. Tarladaki aileler ve komşular sohbet eder, yiyeceklerini paylaşır. Sanki bir kutlamadaymışsınız gibi ağaçların gölgesinde, yorgunluğa rağmen herkes mutlu olur.”
Ali ayrıca zeytinyağı için iyi bir zeytin üretimi umduğunu dile getirerek, “Miktar önemli değil. Ancak önümüzdeki sezona kadar yağ ihtiyacımı karşılamayı umuyorum. Böylece yağ satın almak zorunda kalmam. Çünkü buna yardımcı olacak maddi bir gücüm yok" ifadelerini kullandı.
Hükümetin istatistiklerine göre Dera’da zeytin ekilen alan 28 bin 689 hektar. Bu yıl bölgede 21 bin ton zeytin ve 2 bin 500 ton zeytinyağı üretileceği tahmin ediliyor.