Lübnan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndaki üçlü zirvenin yansımaları ne olacak?

Beyrut Limanı’ndaki patlamayla ilgili soruşturma hususunda yaşanan anlaşmazlığı çözmenin yolları aranıyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Avn, Temsilciler Meclisi Başkanı Berri ve Başbakan Mikati, geçen pazartesi günü Bağımsızlık Günü münasebetiyle askerî geçit töreninde (AFP)
Lübnan Cumhurbaşkanı Avn, Temsilciler Meclisi Başkanı Berri ve Başbakan Mikati, geçen pazartesi günü Bağımsızlık Günü münasebetiyle askerî geçit töreninde (AFP)
TT

Lübnan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndaki üçlü zirvenin yansımaları ne olacak?

Lübnan Cumhurbaşkanı Avn, Temsilciler Meclisi Başkanı Berri ve Başbakan Mikati, geçen pazartesi günü Bağımsızlık Günü münasebetiyle askerî geçit töreninde (AFP)
Lübnan Cumhurbaşkanı Avn, Temsilciler Meclisi Başkanı Berri ve Başbakan Mikati, geçen pazartesi günü Bağımsızlık Günü münasebetiyle askerî geçit töreninde (AFP)

Siyasi kaynaklar, Cumhurbaşkanı Mişel Avn, Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri ve Başbakan Necib Mikati’nin görüşme atmosferine dikkati çekerken, Hizbullah ve Emel’in Şii ittifakının boykotu sonucunda toplanamayan Bakanlar Kurulu oturumlarının yeniden canlandırılmasına dair Avn ve Berri arasındaki sıcak atmosferin soğumaya başladığını belirtti.  İkili Şii ittifakı, Beyrut Limanı’ndaki patlamaya ilişkin soruşturma ve Savcı Tarık el-Bitar ile Temsilciler Meclisi arasında anayasa ve yasaların uygulanmasına ilişkin yetki dağılımı hususunda kendi görüşünün alınmasını talep ediyordu.
Kaynaklar, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, üç liderin kabine oturumlarının yeniden başlamasını engelleyen önemli noktaları ‘esneklik ve açıklıkla’ ele aldıklarını söyledi. Kaynaklar, toplantıda hâkim olan olumlu havanın somut adımlara dönüştürülmesinin, Cumhurbaşkanına bağlı olduğunu söylerken, Avn’ın Bakanlar Kurulu oturumlarının askıya alınmasının arkasındaki tartışmalı noktalara çıkış bulmak için iş birliği ortaya koyduğunu dile getirdi.
Oturumlara devam etme şansının artık arttığını belirten kaynaklar ayrıca, Cumhurbaşkanı Avn’ın ‘hükümetin oturumları düzenleyememesini telafi etmek için başvurmak zorunda kaldığı çıkışlar hakkında’ bir anlayış sağlaması taahhüt etmesi halinde bu şanda güvenilebileceğini vurguladı. Kaynaklar, üç lider arasındaki mutabakatın somutlaşmasının, Bakanlar Kurulu’nun gelecek hafta toplanma çağrısı yapmasının önünü açacağını da söyledi.
Aynı kaynaklar, olumlu atmosferin devam etmesi halinde Başbakan Mikati’nin, bugün öğleden sonra Roma’ya gitmeden önce bir toplantı düzenlemek üzere davette bulunacağına dikkati çekti. Mikati, uluslararası topluma ‘hükümetin, Lübnan’ı çöküşten kurtarmak için verdiği sözü takip ettiği’ mesajını vermeyi amaçlayan olumlu etkiler çerçevesinde yarın (25 Kasım Perşembe) Papa Francis ile Vatikan’da bir araya gelecek.
Kaynaklar, limandaki patlamaya yönelik soruşturma sürecine ilişkin anlaşmazlığın aşılması için sunulan çözümler konusunda suskun kalırken, ayrıca Enformasyon Bakanı George Kordahi’nin ‘Lübnan- Körfez ilişkilerinde krize yol açan yansımaların üstesinden gelmek’ için istifasını sunma girişimine uygun bir çözüm bulma konusunda da sessiz kaldı. Ancak üç liderin görüşmesine hâkim olan atmosferi, toplantıların kesintiye uğramasına neden olan ‘kriz duvarında açılmış bir pencere’ olarak nitelendirdi.
Öte yandan Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Şii İkili’nin ‘adli soruşturmanın gidişatı hakkındaki’ endişelerini gidermek için önerilen çıkış yolu, şu anda anayasayla ilgili olarak Savcı Bitar’a verilen yetkilerin yeniden dağıtılmasında ve aleyhlerine iddia edilenler dışında sanığı soruşturma yetkisinin sınırlanmasında yatıyor. Soruşturulan sanıkların, eski Başbakan Hassan Diyab, eski bakanlar ve mevcut milletvekilleri Ali Hasan Halil, Nihad el-Meşnuk ve Gazi Zuayter olduğu biliniyor. Bu isimlerin yanı sıra eski bakan Yusuf Fenyanus da soruşturulmak üzere Başkanlar ve Bakanlar Yüksek Kurulu’na sevk edilecek.
Siyasi kaynaklar, bu çıkışın, ‘Savcı tarafından yargılananlar ile anayasanın uygulanması çerçevesinde Başkanlar ve Bakanlar Yüksek Kurulu’na sevk edilenler arasında bir ayrıma olanak tanıyacak bir çıkış yolu üzerinde bir anlayış sağladıktan sonra’ Şii İkili’nin Bitar’ı soruşturmadan uzaklaştırma talebini geri çektiği anlamına geliyor. Kaynaklar, Mikati’nin yetkiler ayrılığı ilkesine saygı nedeniyle yargıya müdahale etmemesine rağmen, birden fazla kez soruşturmanın gidişatını düzeltme çağrısı yaptığını açıkladı.

Kordahi’nin istifası
Kordahi’nin istifasıyla ilgili tartışılan çıkış yoluna gelince siyasi bir kaynak, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada “Bazıları dar meclislerinde artık tıka basa dolu olduklarını kabul etseler de önerilen formül, onu destekleyenleri ve pozisyonu benimseyenleri de dikkate alıyor. Onların, koşulları Lübnan’ın yüksek çıkarlarına hizmet edecek şekilde bırakarak, Lübnan- Körfez ilişkilerinin bozulmasını durdurmak için bir çıkış yoluna ihtiyaçları var” dedi.
Kaynak, Kordahi’nin istifa girişimi için önerilen senaryonun, kabine toplantısına katılımına dayandığına dikkat çekti. Zira Kordahi, burada ulusal çıkarları takdir ederek istifasını sunacak. Böylece itibarını kurtaracak ve yanında duranlar için bir mahcubiyet oluşturmayacak.
Sıcak atmosferi soğutmak ve özellikle Avn ile Berri arasındaki siyasi çatışmayı kontrol altına almak için üç liderin toplantısının sonundaki pozitiflik, kabine oturumlarının yeniden başlamasına dair iyimserlik çağrısı yapan pratik adımlara çevrilmeyi bekliyor. Kaynaklar, üç liderin ‘Güçlü Lübnan’ bloğunun seçim yasasında yapılan değişikliklerle ilgili olarak Anayasa Konseyi’ne yaptığı itirazı ele almadığını da söyledi.



ABD Savunma Bakanı, ülkesinin ‘Lübnan'da diplomatik çözüme’ bağlılığını vurguladı

ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, İsrailli yetkililerle daha önce yaptığı bir toplantıda (AP)
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, İsrailli yetkililerle daha önce yaptığı bir toplantıda (AP)
TT

ABD Savunma Bakanı, ülkesinin ‘Lübnan'da diplomatik çözüme’ bağlılığını vurguladı

ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, İsrailli yetkililerle daha önce yaptığı bir toplantıda (AP)
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, İsrailli yetkililerle daha önce yaptığı bir toplantıda (AP)

ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin dün (Cumartesi) İsrailli mevkidaşı Yisrael Katz ile yaptığı telefon görüşmesinde, ABD'nin ‘Lübnan'da diplomatik bir çözüme’ olan bağlılığını yineleyerek, ülkesinin Hizbullah'a karşı ‘kararlılıkla’ hareket etmeye devam edeceğini bildirdi.

Lübnanlı yetkililere göre bu açıklama, İsrail ile Hizbullah arasındaki savaşın kızıştığı ve İsrail ordusunun Beyrut'un yanı sıra güney ve doğu Lübnan'da gerçekleştirdiği saldırılarda onlarca kişinin öldüğü bir dönemde geldi.

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü, Austin'in ‘ABD'nin Lübnan'da İsrailli ve Lübnanlı sivillerin sınırın her iki tarafındaki evlerine güvenli bir şekilde dönmelerini sağlayacak diplomatik bir çözüme olan bağlılığını yinelediğini’ söyledi.

Katz ise İsrail'in ‘kararlı bir şekilde hareket etmeye devam edeceğini’ vurguladı.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre Katz, İsrail'in kuzeyinde yaşayanların evlerine dönebilmeleri için ülkesinin ‘Hizbullah'ın terör altyapısını hedef alma ve terörist liderleri ortadan kaldırma’ konusundaki kararlılığını yineledi.

Gazze savaşı sırasında Hizbullah ve İsrail arasında bir yıl süren sınır ötesi bombardımanın ardından İsrail ordusu eylül ayı sonunda askeri operasyonlarının ağırlık merkezini Lübnan ile olan kuzey cephesine kaydırdığını duyurdu. O zamandan bu yana Beyrut'un güney banliyöleri, doğu ve güney Lübnan'daki Hizbullah kalelerini merkez alan yıkıcı bir hava saldırısı kampanyası başlattı ve ardından Güney Lübnan'da kara operasyonlarına başladığını bildirdi.

Lübnan Sağlık Bakanlığı'na göre Ekim 2023'ten bu yana Hizbullah ile İsrail arasındaki çatışmalar Lübnan'da en az 3 bin 650 kişinin ölümüne neden oldu.

Konuyla ilgili olarak Lloyd Austin, İsrail hükümetini Gazze Şeridi'ndeki vahim insani durumu iyileştirmek için harekete geçmeye devam etmeye çağırdı ve ABD'nin Amerikan vatandaşları da dahil olmak üzere tüm esirlerin serbest bırakılmasını sağlama konusundaki kararlılığını bir kez daha yineledi.

Bu açıklama, Washington'un geçen hafta İsrail'in Gazze Şeridi'ne insani yardım konusunda ABD yasalarını ihlal etmediğini açıklamasına rağmen, askeri yardımın bir kısmını askıya alma tehdidinden bir ay sonra geldi.

Birleşmiş Milletler (BM) ve diğer örgütler, özellikle İsrail'in cuma günü Filistin topraklarındaki mevcut savaşı tetikleyen 7 Ekim 2023 tarihli Hamas saldırısına karışan iki komutanı öldürdüğünü açıkladığı kuzey Gazze'de kötüleşen insani durumu kınıyor.

Pentagon'a göre Katz ile yapılan telefon görüşmesinde İsrail'in mevcut operasyonları da ele alındı ve Austin Washington'un ‘İsrail'in güvenliğine olan sarsılmaz bağlılığını’ yineledi.