Dünyanın en mutlu çocuklarının yetiştiği Hollanda neyi farklı yapıyor?

Uzmanlar, çocukların gelişiminde ve arkadaşlık kurmalarında sosyokültürel unsurlar kadar yetiştirme tarzının da önemli olduğunu belirtti (Unsplash)
Uzmanlar, çocukların gelişiminde ve arkadaşlık kurmalarında sosyokültürel unsurlar kadar yetiştirme tarzının da önemli olduğunu belirtti (Unsplash)
TT

Dünyanın en mutlu çocuklarının yetiştiği Hollanda neyi farklı yapıyor?

Uzmanlar, çocukların gelişiminde ve arkadaşlık kurmalarında sosyokültürel unsurlar kadar yetiştirme tarzının da önemli olduğunu belirtti (Unsplash)
Uzmanlar, çocukların gelişiminde ve arkadaşlık kurmalarında sosyokültürel unsurlar kadar yetiştirme tarzının da önemli olduğunu belirtti (Unsplash)

Hollanda'daki çocuklar dünyanın en mutlu çocukları arasında. Uzmanlar, ülkedeki eğitim sisteminin, kültürün ve ebeveynlerin çocuklara yaklaşımının fark yarattığını söylüyor.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'nun (UNICEF) geçen yıl yayımladığı raporda yüksek gelirli 41 ülkedeki çocukların zihinsel iyilik, fiziksel sağlık, akademik ve sosyal beceri gelişimlerinin düzeyi incelenmişti.
Buna göre Hollanda'daki çocukların üç kategoride de en iyi durumdaki çocuklar olduğu belirlenmişti. Hollanda'yı listede sırasıyla Danimarka ve Norveç takip etmişti.
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü'nün (OECD) 2020'deki Daha İyi Yaşam Endeksi'nde de Hollanda gelir, eğitim, konut ve sağlık alanlarında ortalamanın üzerinde puan almıştı.
Pozitif ebeveynlik üzerine çalışmalar yaban Anita Cleare, ABD merkezli CNBC kanalına yaptığı değerlendirmede çocukların mutluluğunda sosyoekonomik unsurların önemli rolü olduğunu söyledi.
Cleare, ayrıca özgüvenli bir ebeveynliğin "sevgi ve yakınlık sağladığı kadar net sınırlar koymakta da başarılı olduğunu ve çocuklar açısından olumlu etki yarattığının tutarlı biçimde gösterildiğini" belirtti.
Uzman, utanç duygusunun çocuklar için zedeleyici olduğunu, başka ülkelerde konuşulması kolay olmayacak konuların Hollanda'da rahatlıkla konuşulabildiğine de dikkat çekti.
Hollandalıların "farklılıklara değer verdiğini ve kapsayıcı" olduğunu bildiren Cleare, bunun çocukların sosyal medyada hem akademik hem de toplumsal anlamda daha fazla baskı altında hissettiği bir dönemde önemli olduğunu vurguladı.
Uzman, "Herkesin kendine has yeteneklerinin saygı gördüğü, çocukların ne isterlerse olabileceklerini hissettiği ve yargılanmadıkları bir kültürde yetişmenin, arkadaşlıkları ve çocuk parkındaki etkileşimleri daha olumlu etkileyeceğini ve çocukların mutluluğuna katkı sağlayacağını" söyledi.
UNICEF verilerinde ülkede yaşayan 15 yaşındaki çocukların yüzde 81'inin daha kolay arkadaş edinebileceğini düşündüğü bildirilmişti. Bu, çalışmadaki 41 ülkede tespit edilen en yüksek orandı.
Çocukların yeteneklerini geliştirmeye yönelik çalışmalar düzenleyen Good Play Guide'ın kurucusu Amanda Gummer ise Hollanda'daki eğitim sistemine dikkat çekti. Gummer, ülkedeki eğitimin rekabete dayanmadığını, bunun yerine çocukların yetenek ve tutkularının geliştirilmesine odaklanıldığını belirtti.
Independent Türkçe, CNBC



Sonsuzluk Galaksisi, süper kütleli kara deliklerin gizemine ışık tuttu

Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
TT

Sonsuzluk Galaksisi, süper kütleli kara deliklerin gizemine ışık tuttu

Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)

Bilim insanları ilk kez doğrudan bir gaz ve toz bulutunun çökmesi sonucu oluşmuş bir süper kütleli kara delik saptamış olabilir. Sonsuzluk Galaksisi'ndeki bu keşif, evrenin ilk dönemlerine dair merak edilen bir soruya da ışık tutma potansiyeli taşıyor. 

Kara delikler yaşam döngülerinin sonuna gelen büyük kütleli yıldızların süpernova patlamasının ardından kendi üzerine çökmesi sonucu oluşuyor. Süper kütleli kara deliklerse bu daha küçük kara deliklerin zaman içinde birleşmesiyle meydana geliyor.

Öte yandan NASA öncülüğünde geliştirilen James Webb Uzay Teleskobu (JWST), Büyük Patlama'dan sonraki yaklaşık 500 milyon yıl içinde oluşmuş süper kütleli kara delikler keşfediyor. Böyle bir yapının ortaya çıkması için en az 1 milyar yıl geçmesi gerektiğini düşünen gökbilimciler, son yıllarda bu tuhaflığa bir açıklama getirmeye çalışıyor. 

Öne çıkan teorilerden birine göre bazı süper kütleli kara delikler, devasa bir gaz ve toz bulutunun herhangi bir yıldız üretmeden doğrudan kendi üstüne çökmesiyle meydana geliyor olabilir. 

Ancak bilim insanları daha önce bu senaryoyu destekleyen somut bir kanıt bulamamıştı. 

Yale Üniversitesi'nden Pieter van Dokkum liderliğindeki bir araştırma ekibi, Dünya'dan yaklaşık 8 milyar ışık yılı uzaktaki bir galakside bu kanıtı bulmuş olabilir.

cdfvgbh
James Webb Uzay Teleskobu, Sonsuzluk Galaksisi'nde toplam üç süper kütleli kara delik buldu (NASA/Yale Üniversitesi)

JWST'yi kullanarak galaksiyi gözlemleyen bilim insanları, sonsuzluk işaretine benzeyen bir görüntüyle karşılaştı. Bu nedenle Sonsuzluk Galaksisi adını alan gökadanın, iki galaksinin kafa kafaya çarpışması sonucu oluştuğu için bu şekli aldığı düşünülüyor.

Araştırmacılar şaşırtıcı bir şekilde iki galaksinin birleştiği yerdeki gaz bulutunun içinde süper kütleli bir kara delik tespit etti. Kara deliğin, halihazırda beslendiği bu gaz bulutunda oluştuğu tahmin ediliyor.

Hakemli dergi The Astrophysical Journal Letters'ta 15 Temmuz Salı günü yayımlanan makalenin başyazarı van Dokkum "Devasa bir galaksinin çekirdeği dışında bir kara delik bulmak başlı başına olağandışı bir durum ancak daha da sıradışı olan şey, oraya nasıl geldiği" diyerek ekliyor: 

Muhtemelen oraya öylece varmamış, orada oluşmuş. Ve epey yakın bir zamanda. Başka bir deyişle, bir süper kütleli kara deliğin doğuşuna tanıklık ettiğimizi düşünüyoruz, ki bu daha önce hiç görülmemiş bir şey.

Bilim insanları iki galaksinin çarpışması sırasında yoğun bir gaz düğümü oluştuğunu ve burada Güneş'in 1 milyon katı ağırlığında süper kütleli kara deliğin meydana geldiğini tahmin ediyor.

Ekip teorilerini test etmek için kara deliğin hızıyla, onu çevreleyen gaz bulutunun hızını karşılaştırdı. Bunların birbirine yakın olması, kara deliğin orada oluşma ihtimalini güçlendirdi.

Çalışma ayrıca, çarpışan iki galaksinin çekirdeklerinde de aktif süper kütleli kara delikler bulunduğunu ortaya koydu.

Bunun beklenmediğini belirten van Dokkum, çalışmanın bulgularını şöyle değerlendiriyor:

Doğrudan çökme sonucu bir kara delik bulduğumuzu kesin bir şekilde söyleyemeyiz. Ancak bu yeni verilerin, diğer açıklamalardan bazılarını elerken, yeni doğmuş bir kara delik ihtimalini güçlendirdiğini söyleyebiliriz. Verileri incelemeye ve bu olasılıkları araştırmaya devam edeceğiz.

Independent Türkçe, Space.com, IFLScience, The Astrophysical Journal Letters