Laboratuvarda yeni bir elmas türü üretildi: "Bildiklerimizden tamamen farklı"

Yeni elmas biçimi malzeme biliminde çığır açabilir (Pixabay)
Yeni elmas biçimi malzeme biliminde çığır açabilir (Pixabay)
TT

Laboratuvarda yeni bir elmas türü üretildi: "Bildiklerimizden tamamen farklı"

Yeni elmas biçimi malzeme biliminde çığır açabilir (Pixabay)
Yeni elmas biçimi malzeme biliminde çığır açabilir (Pixabay)

Bilim insanları laboratuvar ortamında yeni bir elmas formu üretti. 
Doğal elmaslara benzer özelliklere sahip bu eşsiz yapı, sıcaklığa karşı da daha dayanıklı.
Uzmanlara göre elmaslarda ve diğer birçok malzemede iki ana moleküler yapı türü bulunuyor: Tüm atomların tekrar eden örüntüler oluşturduğu kristal yapılar ve düzensiz, amorf yapılar.
ABD'deki George Mason Üniversitesi'nden Howard Sheng'in liderliğindeki araştırma ekibi, ilk kez bu iki tür arasındaki bir yapıya sahip bir malzeme üretmiş oldu.
Parakristalin elmas adı verilen yeni madde, sadece birkaç karbon atomundan meydana gelen ve parakristalit diye bilinen küçük yapılardan oluşuyor.
Sheng ürettikleri malzemeyi, "Bu bildiğimiz elmastan tamamen farklı" diye niteliyor.
Yeni elmas türü, yaklaşık 30 gigapaskal basınçta üretildi. Bu basınç seviyesi, Dünya üzerinde bilinen en derin nokta olan Mariana Çukuru'ndaki basıncın 270 katına denk geliyor.
Elmasın oluştuğu koşullarda sıcaklığın da 1200 dereceyi aştığı belirtiliyor.
Bu nedenle parakristalin elmasların, doğal elmaslar kadar sert ve sıcaklığa çok daha dayanıklı olduğu ifade ediliyor.
Sheng bu malzemenin yüksek sıcaklıklarda uzun süre çalışması gereken testerelerde ve diğer endüstriyel aletlerde kullanılabileceğini söylüyor.
Araştırmacılar benzer parakristal yapıların başka katı malzemelerde de oluşturulabileceğine inanıyor. 
Bulgularını hakemli bilimsel dergi Nature'da yayımlayan ekip bu nedenle ileri araştırmalarda başka malzemelerin de ısıya dayanıklı versiyonlarını üretmeyi umuyor.
Independent Türkçe, New Scientist



Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
TT

Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Bir uydu takipçisi, Venüs'e iniş yapabilecek dayanıklılıkta tasarlanan yarım tonluk Sovyet uzay sondasının iki hafta içinde Dünya'ya geri döneceği ve meteor gibi "sert düşebileceği" uyarısında bulundu.

1972'de fırlatılan uzay aracı hiçbir zaman Dünya'nın yörüngesini geçemedi ve kalıntıları 50 yılı aşkın süredir gezegenin etrafında dönüyor.

Sonda, 10 Mayıs civarında alevler içinde Dünya'ya geri düşmeye başlayacak.

Hollandalı uydu takipçisi Marco Langbroek blog yazısında, "Bundan yaklaşık 2 hafta sonra, alışılmadık bir kontrolsüz yeniden giriş gerçekleşecek: Başarısız bir Sovyet Venera görevinden 53 yıllık iniş kapsülü Dünya yörüngesinde sıkışıp kaldı" dedi.

Uzay sondasının yeniden giriş sırasında yanma ihtimali az da olsa var ancak Venüs'e inişe dayanmak üzere inşa edildiği için bu pek olası görünmüyor.

Delft Teknoloji Üniversitesi'nde uzay durumsal farkındalığı dersi veren Dr. Langbroek, "Bu, Venüs atmosferinden geçerken hayatta kalmak üzere tasarlanmış bir iniş aracı olduğundan, Dünya atmosferine yeniden girişte ve çarpışmada sağlam kalması mümkün" dedi.

Uzay aracı paraşütle donatılmış olsa da bu paraşüt çalışır durumda olmayabilir.

Dr. Langbroek, Popular Science'a "Eğer yeniden girişten sağ çıkarsa, sertçe düşecektir" diye konuştu.

Dr. Langbroek, yaklaşık 1 metre genişliğinde ve 500 kg'ın biraz altında ağırlığa sahip sondanın atmosfere yeniden girebileceğini ve saatte yaklaşık 250 km hızla Dünya'ya çarpabileceğini, bunun da meteor çarpmasına benzer riskler oluşturduğunu söyledi.

Casus uydu, meteor ve asteroitleri izleyen öğretim görevlisi, "Söz konusu riskler özellikle yüksek olmasa da sıfır da değil" dedi.

Düşen sondanın ne zaman ve nereye çarpabileceği belirsizliğini koruyor.

Dr. Langbroek, "51,7 derecelik yörünge eğimiyle, yeniden giriş 52 Kuzey ve 52 Güney enlemleri arasında herhangi bir yerde gerçekleşebilir" dedi.

Bu, Birleşik Krallık kadar kuzeyden Yeni Zelanda kadar güneye herhangi bir yer olabilir.

Gök cismi takipçisi, "Mevcut modellememize göre yeniden giriş, aşağı yukarı 10 Mayıs civarında gerçekleşecek" dedi.

Geçen birkaç ay boyunca, model sürekli 9-10 Mayıs 2025'ten civarında yeniden girişe işaret ediyor.

İzleyiciler daha fazla veri toplamak ve ne zaman ve nereye çarpabileceğini belirlemek için uzay sondasını gözlemlemeyi sürdürüyor.

Dr. Langbroek, "Yeniden giriş tarihindeki belirsizlik, gerçek yeniden girişe yaklaştıkça azalacak ancak o gün bile belirsiz oranı hâlâ yüksek olacak" dedi.

Independent Türkçe, independent.co.uk/space