عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Cezayir Kabiliye bölgesinin ileri gelenleri, çocuklarına yönelik yapılan güvenlik kovuşturmasını kınadı

Cezayir devlet başkanı Abdülmecid Tebbun (Reuters)
Cezayir devlet başkanı Abdülmecid Tebbun (Reuters)
    Cezayir/Boualem Goumrassa
TT
TT

Cezayir Kabiliye bölgesinin ileri gelenleri, çocuklarına yönelik yapılan güvenlik kovuşturmasını kınadı

Cezayir devlet başkanı Abdülmecid Tebbun (Reuters)
Cezayir devlet başkanı Abdülmecid Tebbun (Reuters)

Kabiliye bölgesinin ileri gelenleri, ayrılıkçı gruplara katıldıkları gerekçesiyle  çocuklarına yönelik başlatılan güvenlik kovuşturmalarından şikayetçi olurken, Uluslararası Af Örgütü yetkilileri, geçen Mayıs ayında terörizm suçlamasıyla tutuklanan İslamcı aktivistleri destekleyen yargıcın avukatını serbest bırakmaya çağırdı.
Dün, Kabiliye bölgesi Köyleri ve İlçeleri Komitelerimim yanı sıra bölgenin ileri gelenleri sosyal platformlarda Tizi Vuzu ve Bicaye eyaletlerindeki dağlık kasabalardaki insan hakları ihlallerini gösteren bir liste yayınladılar. Amazigh (Berberilerin kullandığı bir lehçe) lehçesini konuşan binlerce Cezayirle bu bölgede yaşıyor.
Listede, bölgede birkaç aydır kadın ve erkek, aydın, sanatçı, siyasi şahsiyetlerin yanı sıra sıradan vatandaşlara dahi ayrım gözetmeksizin tutuklama, yıldırma ve hapsetme eylemlerine tanık olunduğu belirtildi. Bu eylemlerin gerekçesinin, Kabiliye bölgesinin ülkeden ayrılmasını talep eden ve terör örgütü olarak sınıflandırılan siyasi bir harekete ait ağların dağıtılması olduğu söylendi. Yetkililerin geçen Mayıs ayında terör örgütü olarak sınıflandırdığı Aşiret Özerkliği Hareketi’ne istinaden, Geçici Kabiliye Hükümeti’nin Fransa'da ikamet eden başkanı Ferhat Miheni hakkında uluslararası tutuklama emri çıkarıldı.
Kabiliye bölgesinin ileri gelenleri, ayrılıkçı hareketle irtibatı bulundukları ve terörist sayıldıkları şüphesiyle ayrılıkçı örgüte katılan siyasi aktivistlere yönelik tutuklama, hapsetme ve tehdit edilme boyutuna varan polisiye operasyonların kendilerinde derin bir endişe ve adaletsizlik hissi bıraktığını ve bundan şikayetçi olduklarını belirttiler.
Bölgenin ileri gelenlerine göre, bölgedeki insan hakları durumu, geçen yaz bölgede çıkan ve iki yüz kişinin ölümüne neden olan büyük yangınlar sırasında Celay bin İsmail adlı otuzlu yaşlarında bir gencin yanması olayından bu yana hızla kötüleşti. Bölge sakinleri, gencin ormanları yaktığından şüphelense de daha sonra yangınları söndürmeye yardım etmek için uzak bir bölgeden geldiği kanıtlandı. Olaydan sonra, tüm Kabiliye bölgesi Bin İsmail'i öldürmekle suçlandı, 30'dan fazla kişi tutuklandı ve savcılık onları yakarak öldürmeye teşebbüşle suçladı. İleri gelenlerin (Kanaat önderlerinin) olduğu liste medyanın bir bölümü tarafından kınandı ve genç Cemal'in öldürüldüğü korkunç suç nedeniyle bölge terörizmle suçlandı.
Bu konu ile ilgili olarak Uluslararası Af Örgütü internet sitesinde ülkenin doğusunda dün ilk mahkemesi görülen davanın başlaması münasebetiyle yetkililerden insan hakları avukatı Abdül Rauf Arslan'ı derhal serbest bırakmasını talep etti. İnsan hakları örgütü, hareketin aktivistlerini savunmasından kaynaklanan yalan haber yayma ve terörle ilgili suçlamaların düşürülmesi ve görüşlerini internette ifade etmesi çağrısında bulundu.
Güvenlik birimleri Arslan’ı  Tebessa şehrinde geçen Mayıs ayında tutukladı. Yerel Mahkeme Başsavcısı yaptığı basın toplantısında,  Arslan’ın terörist faaliyetlerde bulunmaları için ofisini Reşad terörist hareketi aktivistlerine verdiğini söyledi. Bu iddia Arslan'ın avukatları tarafından şiddetle reddedildi ve liderliği Avrupa'da bulunan İslami örgütle bağlantılı olduğu vurgulandı. Avukatın, üç eylemciyi temsil ettiği mahkemeden güvenlik merkezine götürülmesiyse baroyu kızdırdı.
Uluslararası Af Örgütü konuyla ilgili olarak "Cezayir makamlarının bir avukatı sırf işini yaptığı ve ifade özgürlüğü hakkını barışçıl bir şekilde kullandığı için hapse atması dehşet verici" dedi. Arslan'ın eylemci müvekkillerini savunurken ortaya çıkan bir videoya atıfta bulunan yargıçlar terör propagandası yapmakla suçlanıyor.
Uluslararası Af Örgütü özellikle Cezayir'de muhalefete karşı devam eden baskı kampanyası bağlamında Ortadoğu ve Kuzey Afrika Direktör Yardımcısı Amna El Galali, Abdül Rauf Arslan'ın hapsedilmesi ve yargılanmasının, ülke genelinde aktivistleri savunmaya veya insan hakları hakkında konuşmaya cesaret eden avukatlara korkutucu bir mesaj olarak değerlendirdi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.

DÜNYA

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.

ARAP DÜNYASI

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.