ABD, Lübnanlı askerlere ayda 100 dolar ödemeyi planlıyor

Lübnan ordusu askerleri (AFP)
Lübnan ordusu askerleri (AFP)
TT

ABD, Lübnanlı askerlere ayda 100 dolar ödemeyi planlıyor

Lübnan ordusu askerleri (AFP)
Lübnan ordusu askerleri (AFP)

Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn’ın Washington’a yaptığı son ziyaret sırasında verdiği sözleri yerine getirmeye çalışan ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, Lübnan ordusuna başta nakit olmak üzere doğrudan yardım sağlama ve ‘yasal çareler’ bulma yönünde çalışmaya devam ediyor.
ABD Kongresi'nin Demokrat ve Cumhuriyetçi üyeleri, ekonomik, toplumsal, politik ve varoluşsal krizin kaydedildiği Lübnan'da tam bir çöküşü önleme yönünde Lübnan ordusunun rolüne güvenmeye devam eden ABD siyasi yaklaşımının devamı niteliğindeki bu çabaları destekliyor.
ABD siyasi çevreleri, ilgili bölümlerin dolar cinsinden nakit paranın doğrudan Lübnan ordusuna teslim edilmesini kolaylaştırmanın yollarını aradığını söylüyor. Zirâ asker ve subaylara, maaşlarına ek olarak en azından ayda 100 dolar ödenmesinin hayati zorluklarla mücadelede onlara yardımcı olacağı düşünülüyor. Ancak ABD ve Avrupa yasalarının yabancı ülke ordularına doğrudan verilecek fonu engellemesi dolayısıyla yasal engeli aşma yönünde alternatif arayışları sürüyor. Bu yönde, Birleşmiş Milletler'de (BM) Lübnan ordusunu desteklemek için katkı sağlamak isteyen ülkelerden fonların aktarılacağı özel bir fonun kurulması üzerine duruluyor. Böyle bir fonun BM çalışmalarını ve üye devletlerin katkılarına düzenleyen yasalara uygun olarak kurulması yönündeki çalışmalar sürüyor. Siyasi çevreler, bu fonların BM’ye transferinin nasıl ve hangi madde altında gerekçelendirileceği, nakit teslimatının nasıl denetleneceği, ülkelerin bu konudaki yetkilerinin ne olduğu gibi sorulara sebep olan birçok engelin aşılması gerektiğini ekliyor. Atmosferin şimdiye kadar böyle bir mekanizmayı bulmaya imkan sağladığı, zirâ Demokrat ve Cumhuriyetçilerin daha önce Lübnan ordusu bütçesi üzerindeki baskıyı hafifletmek için çalıştıkları, ABD yasalarının izin verdiği derecede lojistik operasyonlar, bakım ve askeri teçhizat yönündeki harcamaları devraldığı da belirtiliyor. ABD yönetimi, bu yılın başlarında Lübnan ordusuna doğrudan yardım olarak 2018 bütçesinden dönüştürülmüş 60 milyon dolar değerinde nakit ödemeyi kabul etmişti. Karar, Kongre'nin o yıl DEAŞ tehditlerine karşı onayladığı ‘sınır kontrolü’ kapsamındaydı.



Doğada olmayan proteinler üreten yapay zeka, yılan ısırığı tedavisinde "devrim yaratacak"

Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)
Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)
TT

Doğada olmayan proteinler üreten yapay zeka, yılan ısırığı tedavisinde "devrim yaratacak"

Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)
Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)

Yapay zekayla geliştirilen yeni proteinler, ölümcül yılan zehrini etkisiz hale getirmede önemli bir başarı elde etti. 

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre her yıl 2 milyondan fazla kişi yılan ısırıkları sonucu sağlık sorunu yaşıyor ve en az 100 bin kişi hayatını kaybediyor. Bu vakaların büyük bir kısmı Afrika ve Asya'daki orta veya düşük gelirli ülkelerde görülüyor.

Genellikle hayvanlardan elde edilen mevcut panzehirler, yüksek maliyet, düşük ve yan etki gibi problemler taşıyor. 

Daha etkili ve uygun fiyatlı alternatifler üretmeye çalışan bilim insanları önemli bir adıma imza attı. 

2024 Nobel Kimya Ödülü'nü kazanan isimlerden Prof. Dr. David Baker liderliğindeki araştırmacılar, yapay zeka kullanarak yılan zehrine bağlanıp bunu etkisiz hale getiren yeni proteinler üretti. Prof. Dr. Baker, 2003'ten beri doğada olmayan proteinler ürettiği için ödüle layık görülmüştü.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (15 Ocak) yayımlanan çalışmada üç parmaklı toksin denen protein grubuna odaklandı. 

Özellikle kobra, mamba ve mercan yılanı zehirlerindeki bu proteinler, mevcut panzehirlere karşı epey dirençli. 

Yapay zekanın geliştirdiği yeni molekülleri, farelerdeki üç parmaklı toksinlere karşı test eden ekip, hayvanların yüzde 80 ila yüzde 100 oranında hayatta kaldığını gözlemledi. Bu oran, toksin türü, buna karşı uygulanan protein biçimi ve dozuna göre değişkenlik gösterdi. 

Her bir yılanın zehri kendine has bir toksin bileşimi içerdiğinden yeni tedavi, bütün yılan zehirlerini etkisiz hale getirmeyi vaat etmiyor. 

Ancak yeni çalışma,tedavinin etkinliğini ve yapay zekanın protein geliştirme sürecini hızlandırma potansiyelini ortaya koyuyor.

Makalenin yazarlarından Susana Vázquez Torres, "Yılan ısırıklarının tedavisinde devrim yaratabileceğimizi düşünüyorum" diyor. 

Vázquez Torres ayrıca yapay zekayla üretilen proteinleri düzenlemelerine gerek kalmadığını da ekliyor:

İlk denemede işe yarayan bir şey bulmak inanılmaz bir şeydi.

Diğer yandan yılan ısırıkları üzerine çalışan Diogo Martins, yer almadığı çalışma hakkında "Bunu çığır açıcı diye tanımlamasam da (benzer yaklaşımlar üzerinde çalışan birkaç grup var) makine öğrenimi verilerini, sıcaklık değişimlerine dirençli ve üretim dostu proteinlere etkili bir şekilde dönüştürmesi açısından öne çıkıyor" diyor. 

Bilim insanları yeni proteinlerin kolay ve ucuza üretilmesiyle kayda değer bir avantaj sağladığını söylüyor. 

Makalenin bir diğer yazarı Timothy Patrick Jenkins "Tasarlanan bu proteinlerin bir avantajı da küçük olmaları; o kadar küçükler ki dokuya daha iyi nüfuz etmelerini ve toksinleri mevcut antikorlardan daha hızlı etkisiz hale getirmelerini bekliyoruz" diyerek ekliyor:

Ayrıca yapay zeka destekli yazılımla tamamen bilgisayarda oluşturulan bu proteinler, keşif sürecindeki zamanı önemli ölçüde azalttı.

Independent Türkçe, Phys.org, Popular Science, Telegraph, Nature, Dünya Sağlık Örgütü