Emtia piyasası 'Omikron' kıskacından kurtulamadı

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Emtia piyasası 'Omikron' kıskacından kurtulamadı

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

Fed'in "şahinleşen" tutumu varlık fiyatlarında oynaklığı artırırken, emtia piyasasında da Omikron varyantı kaynaklı endişelerle geçen hafta genel olarak aşağı yönlü bir seyir izlendi.
Emtia piyasası, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında ortaya çıkan Omikron varyantına ilişkin endişelerin sürmesiyle geçen hafta da satış baskısından kurtulamadı.
Emtia piyasasında, Kovid-19 salgınında ortaya çıkan yeni varyanta ilişkin endişelerle artan satış baskısı geçen hafta da sürdü. ABD Merkez Bankası'nın (Fed) "şahinleşen" tutumu varlık fiyatlarında oynaklığı artırırken, emtia piyasasında da Omikron varyantı kaynaklı endişelerle genel olarak aşağı yönlü bir seyir izlendi.
Analistler, Fed Başkanı Jerome Powell'ın "şahinleşen" söylemleriyle dolara olan talebin artması sonucu emtia piyasasında satışların hızlandığını belirterek, bu hafta ABD'de açıklanacak TÜFE verilerinin, faiz artışının zamanına ilişkin beklentiler dahil birçok fiyatlamayı etkileme ihtimali nedeniyle varlık fiyatlarında oynaklığı artırabileceğini söyledi.

Alüminyumda dikkati çekici artış
Geçen hafta metallerde negatif bir seyir gözlemlenirken, alüminyumdaki yükseliş dikkati çekti.
Altın yüzde 0,5, gümüş yüzde 2,6, kurşun yüzde 0,9, platin yüzde 2 değer kaybederken, bakır ve çinkoda yatay bir seyir izlendi. Stoklardaki düşüş ve Çin'in kömür sözleşmeleri referans fiyatını yükseltmeyi planladığına dair haberlerle rallinin yaşandığı alüminyum, geçen hafta yüzde 34,8 artış kaydetti. Bir önceki hafta yüzde 15'ten fazla değer kaybeden paladyum ise gelen tepki alımlarıyla geçen hafta yüzde 2,4 değer kazandı.
Analistler, Omikron varyantının yarattığı belirsizlikler ve Fed Başkanı Powell'ın yaptığı "şahin" açıklamalarla altının ons fiyatı üzerindeki baskının devam ettiğini söyledi.
Omicron varyantına ilişkin iyimser açıklamalarla bakır fiyatlarında yükselişler görülse de ABD'de işlem gören Çinli şirketlerin, ABD'li regülatörlerin bu şirketleri ABD'deki borsa kotundan çıkarabileceği endişesiyle bakırda geri çekilmeler görüldü.
Bu durumun ABD-Çin arasındaki gerginliği tetikleyip küresel toparlanmayı tehlikeye sokabileceğini belirten analistler, küresel toparlanmada emtia piyasasında referans olarak kabul edilen bakırda da baskınını arttığını aktardı.

Enerji emtialarında sert satışlar
Geçen hafta enerji emtialarında da sert satışlar gözlemlendi. Brent petrol yüzde 2,5 ve doğal gaz yüzde 24,3 düşüş kaydetti. Brent petroldeki düşüşte, Kovid-19 salgınında ortaya çıkan Omikron varyantının küresel ekonomik toparlanmayı ve petrol talebini olumsuz etkileyeceğine yönelik endişeler etkili oldu.
Analistler, hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde olacağına yönelik öngörülerin doğal gaz talebini olumsuz etkilediğini, bunun da doğal gaz fiyatlarında sert satışlara sebep olduğunu söyledi.

Tarım emtialarında da kayda değer düşüşler görüldü
Bir önceki hafta zirvelere oynayan tarım emtialarında geçen hafta sert düşüşler görüldü. Kovid-19 salgınında vaka sayılarındaki artışla beraber talebe yönelik endişeler, üretim tahminlerindeki artış ve dolar endeksinin yükselmesi, tarım emtialarını etkileyen başlıca unsurlar oldu.
Geçen hafta pamuk yüzde 7, buğday yüzde 4,7, mısır yüzde 1,1, şeker yüzde 3,1 değer kaybederken, soya fasulyesinin yüzde 1,3, kakaonun ise yüzde 3,2 değer kazanması dikkati çekti.
ABD'den Çin'e soya fasulyesi satışının artacağına yönelik beklentiler fiyatları yukarı yönlü etkiledi. Kakao fiyatları ise üretimin düşmesiyle birlikte yükseldi.

"Üretim tahminlerinde düşüş olsa da ekonomilere yönelik endişeler satışların etkin olmasına yol açtı"
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Omikron varyantının kısıtlamaların artacağı endişelerine neden olduğunu, bunun da emtia talebini olumsuz etkileyeceği endişelerine yol açtığını söyledi.
Buğdayın haftayı düşüşle tamamladığını bildiren Ergezen, dolar endeksindeki artış ve yeni varyant ile artan ekonomik endişelerin buğday piyasası üzerinde etkili olduğunu aktardı.
Ergezen, üretim tahminlerinde düşüş olsa da ekonomilere yönelik artan endişelerin satışların etkin olmasına yol açtığını, gübre ve enerji maliyetlerindeki artışın da özellikle hububatlar tarafında fiyat artışlarını desteklemeye devam ettiğini söyledi.
Mısırdaki düşüşe değinen Ergezen, "Arjantin ve Brezilya'da etkili olan yağışsız hava nedeniyle mısır üretimine yönelik endişeler artıyor. Bu nedenle emtialar genelindeki satış baskısına rağmen mısırda düşüşün sınırlı kaldığını gördük" dedi.
Ergezen, pamuktaki düşüşte de vaka sayılarındaki artış ve dolar endeksindeki yükselişin etkili olduğunu kaydetti.
Ergezen, özellikle kapanma endişeleri ile birlikte ekonomik büyümeye yönelik endişelerin de arttığını, bunun da pamukta talep endişelerini beraberinde getirdiğini söyledi.
Şekere değinen Ergezen, dolar endeksindeki yükseliş ve yeni varyant ile artan ekonomik endişelerin şeker fiyatlarını olumsuz etkilediğini belirtti.



Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.