Suriye'nin kuzeybatısında rejim güçleri ile muhalifler arasında karşılıklı bombardımanlar gerçekleşti

Rus savaş uçakları DEAŞ’ın Deyrizor çölündeki mevzilerini hedef aldı

İdlib / Firas Kerim – Londra / Şarku’l Avsat
İdlib / Firas Kerim – Londra / Şarku’l Avsat
TT

Suriye'nin kuzeybatısında rejim güçleri ile muhalifler arasında karşılıklı bombardımanlar gerçekleşti

İdlib / Firas Kerim – Londra / Şarku’l Avsat
İdlib / Firas Kerim – Londra / Şarku’l Avsat

Suriye rejimi güçlerinin, dün, ülkenin kuzeybatısındaki İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi’ne (İGAB) Rus savaş uçaklarının hava saldırılarıyla eş zamanlı olarak düzenlediği bombalı saldırıda çok sayıda sivilin yaralandığı bildirildi.
Aktivistler, İdlib'in güneydoğusundaki Maarat en-Numan kenti yakınlarında konuşlu rejim güçlerinin mevzilerinden İGAB’a top ve füze atışlarının yapıldığını söylediler. İdlib'in güneyindeki Cebel ez-Zaviye'ye bağlı el-Bara, el-Fatira, Fuleyfil, Kansafra köy ve kasabalarının hedef alındığı saldırıda biri kadın 4 sivilin ağır yaralandığı ve tedavi edilmek üzere en yakındaki hastanelere kaldırıldıkları bilgisine ulaşıldı. Bu saldırı, Hama’nın kuzeybatı kırsalındaki Gab Ovası'nda yer alan ez-Ziyara ve Kastun bölgelerine düzenlenen benzer bir bombardımanla eş zamanlı gerçekleşti. Bu bombardımanlara Rus savaş uçaklarının el-Bara şehri ve çevresine düzenlediği hava saldırı eşlik ederken saldırının sadece maddi kayıplara yol açtığı öğrenildi.
Muhalif aktivist Ahmed eş-Şehabi, Urum el-Kubra bölgesinde konuşlu rejim güçlerinin Halep'in batısındaki Kefer Taal ve Tedil köylerini yoğun bir şekilde top ve roketlerle hedef aldıklarını, bunun sonucunda bir çocuğun yaralandığını ve sivillere ait mülklerin zarar gördüğünü söyledi. Şehabi, rejim güçleri ve İran destekli milisler tarafından Rusya’nın verdiği hava desteğiyle geçtiğimiz Haziran ayının başlarında İdlib, Hama, Lazkiye, Halep ve İGAB'a yönelik başlatılan askeri operasyonun başlangıcından bu yana 81'i çocuk, 33'ü kadın ve 5'i insani yardım görevlisi olmak üzere 223'ten fazla kişinin hayatını kaybettiğini, yaklaşık 290 kişinin ise top mermileri ve Rusya'nın yüksek patlayıcı vakum füzeleriyle hava saldırıları sonucunda çeşitli şekillerde yaralandığının belgelendiğini belirtti.

Bir silahlı muhalif grup lideri, yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Feth'ul Mubin Operasyon Odası’na bağlı gruplar, İdlib’in doğu kırsalındaki el-Arabih Çiftlikleri, Urum el-Kubra ve Halep'in batı kırsalındaki es-Saadiye köyü çerçevesinde rejim güçleri ve rejime bağlı milislerin konuşlu oldukları mevzileri bombaladı. Bombardımanda rejim güçlerinden ve milislerden çok sayıda unsur öldü veya yaralandı. İdlib'in güneyindeki ed-Dar el-Kebira çevresinde rejim güçlerinden 5 üsteğmen ve bir subay muhalif grupların güdümlü füzelerle düzenlediği saldırıda öldüler.  Aynı zamanda Maarat en-Numan kenti yakınlarındaki Hantutin bölgesinde rejim güçlerine ait bir kampın yanı sıra İdlib'in güneyindeki Melace bölgesindeki diğer noktaların hedef alındığı topçu bombardımanları sonucunda rejim güçlerinden bir unsur öldü ve 4 unsur yaralandı. Muhalif gruplar, rejim güçlerinin ve İran destekli milisler de dahil olmak üzere rejime bağlı milislerin, muhalif grupların ve Türk güçlerinin kontrolündeki İGAB içindeki yerleşim yerlerine düzenledikleri bombardımanlara yanıt olarak bu bombardımanları gerçekleştirdi.”
Öte yandan Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) ait bir askeri konvoyun geçtiğimiz saatlerde Suriye'nin kuzeyindeki Bab el-Hava Sınır Kapısı’ndan Suriye topraklarına girdiği bildirildi. Alınan bilgilere göre konvoyda zırhlı araçlar başta olmak üzere çok sayıda askeri araç ile personel taşıyıcılar yer alırken, araçlar İdlib'in güneyindeki Cebel ez-Zaviye’deki Türkiye’ye ait askeri noktalara yöneldi.
Bu gelişmeler, TSK’nın ülkenin kuzeyinde İdlib ve Bab el-Hava arasındaki yolda iki gün boyunca geniş çaplı bir tarama yaptığı bir dönemde yaşandı. TSK, söz konusu tarama çerçevesinde İdlib'in güneyindeki Cebel el-Erbain, Eriha ve el-Mastume'deki askeri noktaların ardından İdlib'in doğusundaki Taftanaz Havalimanı, et-Ternebe askeri noktası ve Efes yakınlarındaki Türkiye’ye ait askeri üslerin bulunduğu bölgede keşif turları gerçekleştirdi.

Rejim güçlerinin 6 unsuru öldürüldü
Aktivistler, Humus'un doğusundaki Sukne bölgesinde DEAŞ örgütüne bağlı grupların düzenlediği ani saldırıda rejim güçlerinden 6 unsurun öldüğünü,  çok sayıda unsurun ise yaralandığını bildirdiler.  Öte yandan örgüt, Halep'in güneyindeki İsriye-Hanasir yolu üzerinde rejim güçlerine ait askeri araçları hedef alarak benzer bir saldırı daha düzenledi. İki taraf arasında bir saati aşkın bir süre boyunca şiddetli bir çatışma yaşanırken çatışma sonucunda her iki taraftan da zayiat olduğu bildirildi. Rejim güçleri, DEAŞ terör örgütü üyelerini aramak ve bulmak, örgütün yeni saldırılar düzenlemesini engellemek amacıyla bölgedeki askeri kontrol noktalarını ve üsleri desteklemek için bölgede bir tarama operasyonu yürütmek üzere Hanasir bölgesine çok sayıda askerden oluşan takviye güç gönderdi.
Öte yandan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), 3 Rus savaş uçağının, Deyrizor çölündeki eş-Şula bölgesinde DEAŞ gruplarının gizlendikleri düşünülen noktaları bombaladığını bildirdi. Bu arada DEAŞ üyelerinin Suriye Çölü’nde (El-Badiye Bölgesi) rejim güçlerine ve İran destekli milislere, (Fatimiyun Tugayı ve Kudüs Tugayı) ait askeri noktalara yönelik saldırıları da arttı.
SOHR, 6 Amerikan Bradley model aracın, Hasaka kırsalındaki Rumeylan bölgesindeki üslerinden ayrıldıktan sonra el-Harafi Yolu üzerinden Deyrizor kırsalındaki Uluslararası Koalisyon’a ait askeri üslere gittiğini ve bu yolu ilk kez kullandıklarını aktardı.
Bir diğer gelişmede, SOHR’un Deyrizor'daki aktivistlerden aktardığı bilgilere göre Deyrizor'un doğu kırsalında Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kontrolündeki el-Buseyra şehrindeki Halk Belediye Meclisi ve Kadın Meclisi binasına motosikletli ve silahlı kişilerce baskın düzenlendi. Edinilen bilgilere göre binaya giren bu kişiler, ofis mobilyalarını kırdılar ve kovdukları çalışanları işlerine geri dönmeleri halinde öldürmekle tehdit ettiler.
SOHR, SDG ve Uluslararası Koalisyon tarafından DEAŞ hücrelerine karşı yürütülen operasyonlara rağmen SDG'nin kontrolü altındaki bölgelerde ve özellikle Deyrizor kırsalında neredeyse herkesin gözü önünde ve güpegündüz ortaya çıkan DEAŞ üyelerinin eylemlerine tanık olunduğuna dikkati çekti.
SOHR, dün Rus güçlerinin Türk güçleriyle birlikte Pazartesi sabahı Ayn el-Arab'ın (Kobani) batı kırsalında ortak bir devriye gerçekleştirdiğini belirtti. Böylece Suriye'nin kuzeydoğusunda Rusya ve Türkiye arasında yapılan ateşkes anlaşmasından bu yana Türk ve Rus güçlerinin bölgede 81’inci ortak askeri devriye gerçekleştirilmiş oldu. Rus ve Türk güçlerine ait toplam 8 araçtan oluşan devriyeye iki Rus askeri helikopteri eşlik etti. Kobani'nin batısındaki Eşme köyünden yola çıkan devriye, Carkali Fagani, Kuran, Dikmedaş, Hur Huri, Buban, Siftek, el-İza’a ve Cul bek köylerini dolaşarak Tel Şair’e ulaştı.
Diğer taraftan Irak, Ürdün ve Suriye sınır üçgeninde yer alan et-Tanf Askeri Üssü’ne yakınlarındaki “55. Bölge” içinde yer alan Rukban Kampı’nda kamp sakinleri, Uluslararası Koalisyon güçlerine, Suriye Çölü’nde bulunan kamptaki yerinden edilmiş yaklaşık 11 bin Suriyeli için hayat koşullarını ve hizmetleri iyileştirme çağrısıyla iki gün boyunca oturma eylemi düzenlediler. SOHR’a göre eylemciler, fiili bir otorite olarak Uluslararası Koalisyon’dan ilaç, aşı, gıda güvenliği ve ilkokul çağındaki tüm çocukların eğitim haklarının temin edilmesinin yanı sıra bölgede sosyal, hizmet, tarım ve endüstri gibi yaşam alanlarında istikrarı desteklemek için iş fırsatları sunulmasını istediler.



Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
TT

Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)

Fas'taki Z kuşağı protestolarında gözaltına alınan gençlere kötü muamele edilmesi tepki çekti.

Guardian'ın irtibata geçtiği aile ve avukatlar, gözaltındaki gençlerin polis merkezlerinde dövüldüğünü, saatlerce yiyecek ve su verilmeden tutulduğunu ve bazı durumlarda kendilerine zorla ifade imzalatıldığını savunuyor.

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla konuşan bir anne, 18 yaşındaki oğlunun protestolara katılmamasına rağmen iki aydan uzun süredir gözaltında tutulduğunu söylüyor:  

Oğlum bir eyleme bile katılmamıştı. Bir büfede yemek yerken gözaltına alındı. Tutuklanırken o kadar kötü dövüldü ki bazı dişleri kırıldı.

Anne, oğlunun polis merkezinde ifade tutanaklarını imzalamayı reddettiği için yeniden dövüldüğünü de sözlerine ekledi. 

Sivil toplum kuruluşu (STK) Fas İnsan Hakları Derneği (AMDH) de bazı kadın protestocuların taciz, hakaret ve cinsiyetçi söylemlere maruz kaldığını aktarıyor.  

Haberde, Agadir yakınlarındaki Lqliaa kasabasında 1 Ekim'de düzenlenen gösterilerde üç protestocunun güvenlik güçleri tarafından vurularak öldürüldüğü iddiası da paylaşılıyor. 

Olayda 12 yaşındaki çocuklar da dahil 14 protestocunun yaralandığı belirtiliyor. Yetkililerse bir grup eylemcinin polis karakoluna saldırdığını, ekiplerin de buna karşılık verdiğini savunuyor. 

Uluslararası Af Örgütü'ne göre şimdiye dek protestolarla bağlantılı olarak 2 bin 400'den fazla kişi hakkında hukuki işlem başlatıldı. 

AMDH, duruşmalarda avukatların bulunmadığına, soruşturmaların yetersiz yürütüldüğüne ve masumiyet karinesinin uygulanmadığına dikkat çekiyor. Onlarca kişiye 15 yıla varan hapis cezaları verildiği aktarılıyor. Çocuklar da dahil birçok göstericinin davası sürüyor.

STK'nin Marakeş şubesinden Mustapha Elfaz, "Gençlerin polis gözetiminde işkence gördüklerine dair korkunç tanıklıklar duyduk" diyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden Ahmed Benchemsi şunları söylüyor: 

Hükümet açıkça korktu ve herhangi bir muhalefet biçimine müsamaha göstermeyecekleri yönünde güçlü bir mesaj vermek için böyle bir baskıya başvurdu.

Eylülde patlak veren eylemlerde halk, en az 11 kentte yolsuzluğu protesto etmek için sokaklara dökülmüştü.

Göstericiler, Rabat yönetiminin sağlık ve eğitimi önemsemeyip uluslararası spor organizasyonlarına para akıttığını savunuyor. İspanya ve Portekiz'le birlikte 2030 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmaya hazırlanan ülkede "Stadyumlar burada, hastaneler nerede?" sloganları duyulmuştu. 

Z Kuşağı 212 ve Fas Gençliğinin Sesleri gibi örgütlerin liderlik ettiği protestolar barışçıl başlasa da güvenlik güçleriyle çatışmalar nedeniyle üç kişi yaşamını yitirmiş, 600'den fazla kişi yaralanmıştı.

Independent Türkçe, Guardian, News International


İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
TT

İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun aylarca beklettikten sonra Mısır ile yapılan en büyük doğal gaz anlaşmasına onay vermesi, iki lider arasında olası bir zirveye ilişkin İsrail basınında yeni iddialar doğurdu. Ancak Kahire cephesi sessizliğini koruyor.

Şarku’l Avsat’ın CNN’den aktardığı bilgilere göre Netanyahu ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi arasında ABD’de bir görüşme düzenlenmesi gündemde. Ancak sürece yakın Mısırlı bir kaynak, böyle bir buluşmanın kolay olmayacağını belirterek, “Gaz anlaşması tek başına bunu sağlamaz. İsrail’in Gazze anlaşmasını uygulamada ilerleme göstermesi ve Mısır’ın güvenliğini garanti etmesi gerekir. Bölgedeki tansiyon bitmiş değil ve ekonomik çıkar niteliğindeki bir gaz anlaşması bu durumu değiştirmez” değerlendirmesinde bulundu.

CNN’e konuşan bir İsrailli kaynak, Netanyahu’nun gaz anlaşmasına yönelik ilanının “olası Netanyahu–Sisi görüşmesi için hazırlıkların bir parçası” olduğunu aktardı.

Netanyahu’nun bu ay içinde ABD’ye giderek Başkan Donald Trump ile Florida’daki Mar-a-Lago’da görüşmesi bekleniyor. Aynı kaynaklara göre, İsrail hükümeti anlaşmaya resmi onayı aylarca geciktirdikten sonra, sonunda Trump yönetiminin baskısıyla onay verdi. Washington yönetimi, Netanyahu ile Sisi’yi bir araya getirerek bölgesel barış girişimlerini ve “İbrahim Anlaşmaları”nın kapsamını genişletmek istiyor.

Netanyahu çarşamba gecesi yaptığı televizyon konuşmasında, “İsrail tarihindeki en büyük gaz anlaşmasına onay verdim. Anlaşmanın değeri 112 milyar şekel (34.7 milyar dolar). Bunun 58 milyar şekeli (18 milyar dolar) devlet hazinesine girecek” açıklamasını yaptı ve anlaşmanın Amerikan Chevron şirketi ile İsrailli ortaklar üzerinden Mısır’a gaz ihracatını içerdiğini söyledi.

wscf
Deyr el-Belah’taki geçici Filistinli kampından bir kare (AFP)

İsrail ve Mısır, 1979’da barış anlaşması imzalamış olsa da iki lider yaklaşık on yıldır kamuoyu önünde görüşmedi. Kahire’den ise söz konusu iddialara ilişkin henüz resmi bir açıklama yapılmadı.

Mısırlı düşünür Abdülmünim Said, olası zirveye dair, “Benim için geçerli olan sadece Kahire’den gelen açıklamalardır” diyerek, gaz onayının barış sürecini canlandırıp canlandıramayacağının belirsiz olduğunu ifade etti. Said, “Bu durum sadece ekonomik bir anlaşma olarak kalabilir ve siyasi sonuç doğurmayabilir” dedi.

İsrail medyası ise iddiayı güçlendiren haberlerle çıktı. İsrail Kamu Yayın Kurumu, anlaşmanın Netanyahu ile Sisi arasında bu ay sonunda Florida’da bir görüşme ihtimalini doğurduğunu yazdı. Yedioth Ahronoth ve Kanal 12 de anlaşmanın Netanyahu–Trump–Sisi üçlü zirvesinin önünü açabileceğini aktardı; ayrıca Mısırlı tarafın, görüşmeye katılmak için anlaşma onayını şart koştuğunu belirtti.

Haberlere göre iki lider savaşın başlangıcından bu yana kamuoyuna açık şekilde konuşmadı ve taraflar arasındaki ilişkiler oldukça gergin. Kanal 12, Sisi’nin Temmuz ayında iç ve dış eleştirilere rağmen anlaşmayı kabul ettiğini, ancak İsrail hükümetinin beş ay boyunca süreci geciktirdiğini yazdı.

Aynı kaynaklara göre Mısır, Gazze’deki ateşkes sürecinde ilerleme sağlanmadan ve İsrail’in Gazze–Mısır sınır hattı olan Filadelfi Koridoru’ndan ve Nitsarim bölgesinden çekilmeden zirveye sıcak bakmıyor. Jerusalem Post da, gaz anlaşmasının üçlü zirve için gerekli siyasi tavizlerden yalnızca biri olduğunu kaydetti.

Mısırlı parlamenter Mustafa Bekri ise, gaz anlaşması ile olası liderler zirvesi arasında bağ kurulmasını reddetti. Bekri, İsrail kaynaklarından gelen iddialara itibar edilmemesi gerektiğini, esas olanın resmi Mısır tutumu olduğunu belirterek, “Mısır’ın pozisyonu nettir: Filistin halkının haklarının korunması ve Mısır’ın güvenliğinin garanti altına alınması vazgeçilmezdir” dedi.


Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
TT

Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)

Suriye hükümeti ile Ana omurgasını YPG’nin oluşturduğu Kürtlerin liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yürütülen entegrasyon görüşmelerine ilişkin kaynaklar, tarafların yıl sonunda dolacak süre öncesinde tıkanan anlaşmayı ilerletmek için yoğun çaba gösterdiğini aktardı.

Şarku'l Avsat'ın sürece yakın Suriyeli, Kürt ve Batılı kaynaklardan edindiği bilgilere göre taraflar son günlerde temaslarını yoğunlaştırdı. Ancak görüşmelerdeki gecikmelerin yarattığı memnuniyetsizlik dikkat çekiyor. Kaynaklar, mevcut şartlarda anlaşmayı ileriye taşıyacak büyük bir sıçrama beklentisinin zayıf olduğunu belirtiyor.

Beş farklı kaynağa göre, geçici Suriye hükümeti, kuzeydoğu bölgesini kontrol eden Kürt güçlerine bir öneri sundu. Kaynaklar Şam yönetiminin söz konusu öneride, yaklaşık 50 bin savaşçıdan oluşan SDG’nin üç ana tümen ve daha küçük birlikler halinde yeniden yapılandırılmasına kapı araladığı bilgisini verdi.

Öneriye göre SDG, komuta zincirinin bir bölümünden vazgeçecek ve kontrol ettiği bölgeleri Suriye ordu birliklerine açacak.

Ancak kaynaklar, bu planın hayata geçip geçmeyeceğinin belirsiz olduğunu vurguladı. Birçok yetkili, yıl sonuna kısa süre kalmışken kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimalinin zayıf olduğunu, daha fazla müzakereye ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.