İsrail Savunma Bakanı Gantz, ABD’de İran'a yönelik ortak askeri operasyonları görüşüyor

İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, salı günü İsrail'in güneyinde düzenlediği basın toplantısında konuşurken (Reuters)
İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, salı günü İsrail'in güneyinde düzenlediği basın toplantısında konuşurken (Reuters)
TT

İsrail Savunma Bakanı Gantz, ABD’de İran'a yönelik ortak askeri operasyonları görüşüyor

İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, salı günü İsrail'in güneyinde düzenlediği basın toplantısında konuşurken (Reuters)
İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, salı günü İsrail'in güneyinde düzenlediği basın toplantısında konuşurken (Reuters)

İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz ‘üst düzey stratejik öneme sahip’ şeklinde nitelendirilen görüşmeler için ABD'ye giderken, Tel Aviv ve Washington'daki siyasi kaynaklar görüşmelerde iki ülkenin ordularının ortak askeri operasyonlarına nasıl hazırlık yapılacağı konusunun tartışılacağını öne sürdüler. Aynı zamanda, İsrail ordusunun İran'a yönelik saldırılar düzenlemek için yakında bir dizi tatbikata başlayacağı bilgisi medyaya sızdırıldı.
Askeri kaynaklar, İsrail Hava Kuvvetleri'nin İran'a yönelik saldırı simülasyonunda onlarca savaş uçağının katılacağı geniş çaplı bir askeri tatbikat yapacağını bildirdi. Tatbikatın önümüzdeki yıl bahar aylarında düzenleneceği ifade edildi. Tatbikat sırasında onlarca savaş uçağı, Akdeniz üzerinden batıya, İran'daki saldırıların simülasyonunun yapıldığı mesafelere uçuç eğitimleri yapacak.
Kaynaklar, İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi'nin 9 Kasım'da Knesset (İsrail parlamentosu) Dış İlişkiler ve Güvenlik Komitesi karşısında yaptığı açıklamaya atıfta bulundu. Kochavi söz konusu açıklamasında “Ordu, İran'ın nükleer tesislerine olası bir saldırı için hazırlıklarını artırıyor. İsrail ordusu İran ve askeri nükleer tehditle başa çıkmak için operasyonel planlamalarını ve hazırlıklarını hızlandırmalı” ifadelerini kullandı.
Gantz'a yakın kaynaklar, İran'ın nükleer meselesi hakkında konuşma tarzının, hükümetteki meslektaşlarının açıklamalarına kıyasla daha ılımlı sayıldığını vurgulamıştı. Zira Gantz İsrail'in büyük güçler ile İran arasında yeni bir nükleer anlaşmaya varılmasına karşı olmadığını, ancak bu anlaşmanın bir öncekinden daha iyi bir anlaşma olması gerektiğini, balistik füzelerin geliştirilmesinin kısıtlanması, bölgesel egemenlik projesinin durdurulması ve bölge ülkelerinde silahlı milislerin konuşlandırılmasına, bu milislerin intihar droneları (kamikaze) gibi gelişmiş silahlarla donatılmasına ve bölge ülkelerinde ve dünyadaki terör faaliyetlerine bir son verilmesi gibi konuları içermesi gerektiğini söylüyor. İran yeni bir anlaşmaya doğru ilerlenmesine yardımcı olmayan dik başlı tutumlar sergilediği için Gantz, İran'a baskı yapmak için bir kaç öneri sundu. Bunların başında askeri tehdit geliyor. Gantz'ın ofisinden yapılan açıklamada, ABD ziyareti sırasında ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Savunma Bakanı Lloyd Austin ve diğer üst düzey yetkililer ile bir araya geleceği ve bu görüşmelerde İran'ın rolüyle başa çıkmak için birkaç teklif sunulacağı bildirildi.

Öncelik ortak askeri operasyonlar
Tel Aviv'deki bir güvenlik kaynağına göre Gantz, ABD güçlerinin İran'a saldırı düzenlemesini istemeden önce ortak askeri operasyonlar yürütmeyi ele alacak. Ayrıca “İran'ı vurabilmek ve saldırgan hareketlerini etkisiz hale getirebilmek için” İsrail saldırı silahlarının seviyesini yükseltmeyi talep edecek. Kaynak, İsrail Savunma Bakanı’nın ABD'ye ‘dostane uyarılarda’ bulunacağını ve İsrail’in İran'ın nükleer bir ‘eşik devlet’ (bir ülkenin nükleer silahları hızlı bir şekilde inşa etme teknolojisine sahip olması, ancak bunu henüz gerçekleştirmemiş olması durumu) olmaya yakın olduğu yönündeki korkularının altında yatan sebepleri veriler ve belgelerle açıklayacağını söyledi. Böylece Gantz, bir anlaşmaya varılmadan önce müzakere sürecinde ve hatta olası bir anlaşmaya varıldıktan sonra bile İran'a baskı yapılmasını talep edecek. Çünkü ‘Tahran programlarını durdurmayıp kandırma çabalarına devam edecek. Bu yüzden dünya bu faaliyetlere karşı teyakkuzda olmalı.’
Başka bir kaynak, Gantz'ın ABD’lilerden İran hedeflerine saldırmalarını istemeyi planlamadığını ancak onlardan bölgeyi terk etmemelerini isteyeceğini ve Washington’a İran'la başa çıkarken ‘bölgedeki askeri varlığı artırıp bunu gerçek ve somut bir katılımla etkin bir varlığa dönüştürerek güç göstermeleri’ gerektiğini belirteceğini söyledi. Gantz kendisine eşlik eden basın mensuplarına verdiği demeçte Pentagon'un ziyareti onuruna yaptığı açıklamaya övgüde bulundu. Söz konusu açıklamada ABD Savunma Bakanı'nın İsrailli mevkidaşı ile ‘İran'ın kışkırtmaları karşısında ortak endişeleri’ ele alacağı ve İran dosyasının ‘ABD Savunma Bakanı ile İsrailli mevkidaşı arasında yapılan herhangi bir görüşmede her zaman masada olduğu’ belirtildi.
Açıklamanın devamında “İsrail ile ortaklığımız değişmez. Her zaman İsrail'in bölgedeki niteliksel askeri üstünlüğünü arıyoruz” ifadeleri kullanıldı. Bu açıklama, Gantz'ın ziyareti için sıcak ve özel bir karşılama olarak yorumlandı. Pentagon yetkililerinin Gantz ile ‘İran'a yönelik ortak endişelerin sebeplerini’ görüşeceği açıklandı. Ancak bakanlık, Reuters haber ajansının İran'a odaklanan tatbikatlar yapma olasılığının tartışılacağını öne süren haberi hakkında yorum yapmaktan kaçındı.
Üst düzey bir ABD'li yetkili Reuters'e verdiği demeçte, diplomasinin başarısız olması ve ABD ile İsrail liderlerinin talep etmesi halinde iki ülkenin savunma liderlerinin en kötü senaryoyu; İran’ın nükleer tesislerini yok etme durumuna hazırlık kapsamında olası askeri tatbikatları görüşeceklerini belirtmişti.
Reuters'ın haberi hakkında yorum yapan Pentagon sözcüsü John Kirby basın mensuplarına verdiği demeçte “Size söyleyebileceğim tek şey şu ki, biz İsrailli mevkidaşlarımızla rutin olarak tatbikatlar yapıyoruz. Bugün açıklayacak, hakkında konuşacak, atıfta bulunacak veya üzerine spekülasyon yapacak bir şeyim yok” şeklinde konuştu.
Diğer taraftan İsrail Demokrasi Enstitüsü geçen ay yaptığı bir anketin sonuçlarını açıkladı. Sonuçlara göre İsraillilerin yüzde 51'i ABD desteği olmadan bile İran'a saldırılmasını desteklerken, yüzde 58'i ABD onayı ve desteğiyle bir saldırı yapılmasını istiyor. Ayrıca ankete katılanların yüzde 62'si İran'ı tehdit olarak gördüklerini belirtiyor.



Trump, Şi, Kim ve Putin'i ABD'ye karşı komplo kurmakla suçluyor

Şi, Kim ve Putin askeri geçit törenini izlemek için tarihi Tiananmen Kapısı'na geldi (AP)
Şi, Kim ve Putin askeri geçit törenini izlemek için tarihi Tiananmen Kapısı'na geldi (AP)
TT

Trump, Şi, Kim ve Putin'i ABD'ye karşı komplo kurmakla suçluyor

Şi, Kim ve Putin askeri geçit törenini izlemek için tarihi Tiananmen Kapısı'na geldi (AP)
Şi, Kim ve Putin askeri geçit törenini izlemek için tarihi Tiananmen Kapısı'na geldi (AP)

ABD Başkanı Donald Trump, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'i, Pekin'de II. Dünya Savaşı'nın sona ermesini anmak için düzenlenen büyük askeri geçit törenine katılan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile birlikte ülkesine karşı "komplo kurmakla" suçladı.

Cumhuriyetçi başkan, Truth Social sosyal medya platformundaki gönderisinde, “Başkan Şi ve Çin'in büyük halkına harika bir kutlama günü diliyorum.” Ardından alaycı bir şekilde ekledi: “Lütfen Vladimir Putin ve Kim Jong-un'a, Amerika Birleşik Devletleri'ne karşı komplo kurarken en içten selamlarımı iletin” ifadelerini kullandı.


İsrail, Gazze Şehri'ne saldırı hazırlığı için askeri güçlerini seferber ediyor

İsrail askerleri, Gazze Şeridi sınırına yakın güney İsrail'de konuşlu bir tank taretinin tepesinde duruyor (AFP)
İsrail askerleri, Gazze Şeridi sınırına yakın güney İsrail'de konuşlu bir tank taretinin tepesinde duruyor (AFP)
TT

İsrail, Gazze Şehri'ne saldırı hazırlığı için askeri güçlerini seferber ediyor

İsrail askerleri, Gazze Şeridi sınırına yakın güney İsrail'de konuşlu bir tank taretinin tepesinde duruyor (AFP)
İsrail askerleri, Gazze Şeridi sınırına yakın güney İsrail'de konuşlu bir tank taretinin tepesinde duruyor (AFP)

İsrail, Hamas'la yaklaşık iki yıldır süren savaşın ardından harap olan kuşatma altındaki Filistin topraklarının kuzeyindeki Gazze Şehri'ni ele geçirmeyi amaçlayan bir saldırıya hazırlık olarak yedek askerlerin çağrılara yanıt vermeye başlamasıyla, dün asker yığınağını yoğunlaştırdı.

Sivil Savunma, İsrail'in son günlerde Gazze Şehri'ne yönelik bombardımanını yoğunlaştırması nedeniyle dün şafak vaktinden bu yana Gazze Şeridi genelinde İsrail ateşiyle en az 78 kişinin öldürüldüğünü bildirdi.

dı8o90
İsrail zırhlı personel taşıyıcısı, Gazze sınırının İsrail tarafında manevra yapıyor (Reuters)

Yahudi devleti, Birleşmiş Milletler'in geçen ay kıtlık ilan ettiği Gazze'deki savaşı sona erdirmek için artan uluslararası ve iç baskıya rağmen, Gazze Şeridi'nin en büyük şehrinin kontrolünü ele geçirme planını sürdürüyor.

Şarku’l Avsat’ın İsrail medyasından aktardığına göre ilk seferberlik dalgası kapsamında yaklaşık 40 bin yedek asker göreve çağrıldı.

Bir İsrailli askeri yetkili, operasyonların bir sonraki aşamasına yedeklerin değil, düzenli kuvvetlerin liderlik edeceğini söyledi.

İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, dün yedek askerlere yaptığı konuşmada, "Operasyonumuzdaki saldırıların hızını artırıp yoğunlaştıracağız, bu yüzden sizi göreve çağırdık. İsrail Savunma Kuvvetleri kesin bir zaferden daha azını kabul etmeyecektir. Bu düşmanı yenene kadar savaşı durdurmayacağız" ifadelerini kullandı.

Tel Aviv'de, kendilerini “Kaçırılanlar için Askerler” olarak adlandıran bir grup vicdani retçi, yedek ve düzenli askerlere göreve gelmemeleri için çağrıda bulunan bir etkinlik düzenledi.

Yedek asker Max Krich, “Bu savaşta görev yapmış ve ülkemizin geleceğini önemseyen askerler olarak, bu savaşa katılmayı reddetmek bizim ulusal görevimizdir” dedi.

Krich, “Rehinelerin iadesi anlaşması pahasına düşmanlıkların devamını meşrulaştıran her türlü eylem, onlara ve İsrail halkına ihanettir” ifadesini kullandı.

sdfgthy
İsrail askerleri Gazze Şeridi'ndeki askeri operasyonlar sırasında M4 tüfekleri taşıyor (İsrail ordusunun web sitesi)

Tel Aviv'deki ABD Büyükelçiliği önünde Rehine Aileleri Forumu tarafından düzenlenen ayrı bir etkinlikte konuşmacılar, ABD başkanına, "rehineleri eve getirmek ve savaşı sona erdirmek için ABD destekli bir anlaşma sağlayarak tarih yazması" çağrısında bulundu.

Rehine Eitan Horn'un kız kardeşi Dalia Kuşner, "Bu fırsatı kaçırmayın. Nüfuzunuzu kullanın, bağlantılar kurun ve anlaşma imzalanana kadar herkesi odada tutun" dedi.

Bu çocukların suçu ne?

Gazze Sivil Savunma Sözcüsü Mahmud Basal, güncel ölü sayısına ilişkin yaptığı açıklamada, "İşgal güçlerinin sabahın erken saatlerinden bu yana Gazze Şeridi'ne yönelik bombardımanı sonucu 78 şehit nakledildi" dedi.

AFP’ye konuşan Basal, "Gazze Şehri'nin güneybatısındaki Tel el-Heva mahallesinin batısında, el-Af ailesine ait bir binanın en üst katını işgal uçaklarının vurması sonucu 13 kişinin hayatını kaybettiğini" belirtti.

Basal, "Gazze Şehri'nin doğusundaki el-Derac mahallesinde yeni bir katliamda, üçü çocuk ve ikisi kadın olmak üzere 11 şehit enkazdan çıkarıldı" dedi.

cdfgthy
Gazze'deki saldırılarda öldürülen arkadaşının cesedinin yanında ağlayan Filistinli bir çocuk (AFP)

Tel el-Heva mahallesindeki hava saldırısının ardından gelen görüntülerde, bir apartman binasında büyük hasar meydana geldiği, kurtarma ekipleri ve mahalle sakinlerinin enkaz altında kalanları aradığı ve bir çocuğun cesedine ulaşıldığı görülüyor.

Mahalle sakinlerinden Sena el-Dreimli, "Evlerimizde güvenle uyuyorduk. Bombalama ve yıkım sesleriyle uyandık, ancak tüm komşularımızın yaralandığını veya öldüğünü gördük. Hepsi cansız bedenler. Bu çocukların suçu ne? Bütün bunları hak etmek için ne yaptık?" ifadelerini kullandı.

Şifa Tıp Merkezi'nin dışında, bölge sakinleri İsrail saldırılarının kurbanlarına veda etmek için toplandılar. Kurbanların cesetleri morg dolaplarını ve morgun zeminini doldurmuştu.

İsrail ordusu AFP’nin yorum talebi üzerine, Gazze Şeridi'nin merkezindeki bir yardım dağıtım merkezinin yakınında açılan ateş sonucu 4 kişinin öldüğü yönündeki haberleri araştırdığını belirtti.

Ordu geçen hafta Gazze Şehri'ni "tehlikeli çatışma bölgesi" ilan etti ve boşaltılması gerektiğini vurguladı.

Uluslararası Kızılhaç Komitesi, şehrin boşaltılmasını "imkansız" ve tahliye planlarını "uygulanamaz" olarak nitelendirdi.

İki milyondan fazla nüfusa sahip Gazze Şeridi'nin büyük çoğunluğu, savaş sırasında birkaç kez yer değiştirmek zorunda kaldı.

dfgthy
Filistinliler, dün sabah erken saatlerde Gazze'ye düzenlenen İsrail saldırılarının ardından sevdiklerinin cenazelerini taşıyor (DPA)

BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği sözcüsü Thameen Al-Kheetan, geçen ay el-Mevasi'deki Filistinlilerin “gıda, su, elektrik ve çadırlar dahil olmak üzere temel hizmet ve malzemelere çok az erişimi olduğunu veya hiç erişimi olmadığını” söyledi.

cdfgrtyu
Filistinliler, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırısında hayatını kaybeden yakınlarının cenaze töreni öncesinde Gazze'deki Şifa Hastanesi önünde (AFP)

Bu durum, kaçacak gücü veya maddi imkânı olmadığını söyleyen 60 yaşındaki Amal Abdel Aal'ı endişelendiriyor. Yakın zamanda Gazze'nin doğusundan batıdaki bir çadıra sığınan kadın, "Yerinden edilmenin ve savaşın etkisiyle fiziksel ve psikolojik olarak tükendik. Güneye yürüyerek gidemeyiz ve bizi oraya götürecek bir araba için bin dolarımız yok. Bizi, çadırımızı ve eşyalarımızı taşımak için en az iki araba lazım ama gidecek yerimiz ve oraya ulaşacak imkanımız yok” şeklinde konuşuyor.

Gazze Şehri'nin batısında harap bir apartmanda yaşayan 37 yaşındaki Halil El-Medhun şöyle diyor: "Kendimi çaresiz ve umutsuz hissediyorum. Gazze'deki durum her geçen gün kötüleşiyor. Çadır kuracak yer aramak için iki kez güneye gittim ama bulamadım. Merkez ve güney tamamen kalabalık. Haberleri takip ediyor ve bir mucize olmasını, Gazze'nin işgali yerine ateşkes ilan edilmesini bekliyoruz. Herkes korkuyor, sanki ölümün sıfır noktasını bekliyormuşuz gibi."

Birleşmiş Milletler, Gazze Valiliği ve şehrinin nüfusunun yaklaşık bir milyon olduğunu tahmin ediyor ve binlerce kişinin şehirden göç ettiğini belirtiyor.

Gazze Şeridi'nde felaket boyutundaki insani koşullar, bazıları İsrail'in yakın müttefiki olan Batılı ülkelerin, savaşın başlamasından yaklaşık 23 ay sonra tavırlarını değiştirmelerine yol açtı.

Çatışmaların sona ermesi yönündeki çağrılar artarken, birçok ülke bu ayın sonlarında Filistin Devleti'ni tanıma niyetlerini açıkladı.

Belçika da bu ülkelere katıldı ve Dışişleri Bakanı Maxime Prevost, ülkesinin "BM Genel Kurulu toplantıları sırasında Filistin Devleti'ni tanıyacağını ve İsrail hükümetine karşı sert yaptırımlar uygulanacağını" açıkladı.


Şi, Putin ve Kim'in katıldığı askerî geçit töreninde konuştu: Çin durdurulamaz

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Rus mevkidaşı Vladimir Putin ve Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile birlikte tarihi Tiananmen Kapısı'na gelerek askerî geçit törenini izledi. (AP)
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Rus mevkidaşı Vladimir Putin ve Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile birlikte tarihi Tiananmen Kapısı'na gelerek askerî geçit törenini izledi. (AP)
TT

Şi, Putin ve Kim'in katıldığı askerî geçit töreninde konuştu: Çin durdurulamaz

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Rus mevkidaşı Vladimir Putin ve Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile birlikte tarihi Tiananmen Kapısı'na gelerek askerî geçit törenini izledi. (AP)
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Rus mevkidaşı Vladimir Putin ve Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile birlikte tarihi Tiananmen Kapısı'na gelerek askerî geçit törenini izledi. (AP)

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, bu sabah Pekin'de, İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin 80’inci yıldönümü münasebetiyle düzenlenen büyük bir askerî geçit töreninin başlangıcında yaptığı konuşmada, ülkesinin ‘durdurulamayacağını’ ilan etti.

Televizyonda yayınlanan konuşmasında Şi, “Çin ulusunun yeniden canlanması durdurulamaz… İnsanlık için barış ve kalkınma gibi asil amaçlar kaçınılmaz olarak galip gelecektir” ifadelerini kullandı.

Şi, “Bugün insanlık bir kez daha barış mı savaş mı, diyalog mu çatışma mı arasında bir seçimle karşı karşıya” dedi.

sdfrgty
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin Pekin'de (EPA)

Çin Devlet Başkanı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'un da aralarında bulunduğu davetlilerle birlikte tarihi Tiananmen Kapısı'na gelerek askerî geçit törenini izledi.

Şi, Tiananmen Meydanı'na bakan kapının üzerindeki seyir platformuna çıkmadan önce kırmızı halıda her konukla tek tek tokalaştı.

Putin ve Kim, Şi ile birlikte platforma doğru yürüdüler, diğer katılımcılar ise koltuklarına otururken sıcak bir alkışla onları karşıladılar.

Üç lider, bazıları 100 yaşın üzerinde olan beş İkinci Dünya Savaşı gazisiyle tokalaşmak için durdular.

Çin'in askeri gücünü ve diplomatik etkisini sergilemek için tasarlanan geçit töreni, ABD Başkanı Donald Trump'ın gümrük vergileri ve tutarsız politikaları Washington'un müttefikleri ve düşmanlarıyla ilişkilerini gerginleştirirken gerçekleşti.

scdfrgt
Pekin'deki askerî geçit töreninden (EPA)

Şi, Tiananmen Meydanı'nda 50 binden fazla kişiye hitaben şunları söyledi: “Bugün insanlık, barış mı savaş mı, diyalog mu çatışma mı, kazan-kazan mı kaybet-kaybet mi arasında bir seçimle karşı karşıya. Çin halkı tarihin doğru tarafında kararlı bir şekilde durdu.”

Şi, üstü açık bir arabadan füzeler, tanklar ve insansız hava araçları (İHA) gibi gelişmiş askeri teçhizatı inceledi. Büyük pankartlar taşıyan helikopterler ve savaş uçakları, sembolizm ve propaganda dolu 70 dakikalık geçit töreni sırasında düzenli bir şekilde uçtu. Tören, 80 bin barış güvercini ve renkli balonun uçurulmasıyla sona erdi.

xsdfg
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Pekin'deki Büyük Halk Salonu'nda İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin 80’inci yıldönümü münasebetiyle düzenlenen resepsiyonunda bir konuşma yaptı. (Reuters)

Eski lider Mao Zedong'un giydiğine benzer bir takım elbise giyen Şi, kırmızı halıda 20'den fazla ülkenin liderlerini karşıladı ve eşi Peng Liyuan'ın bir dizi lideri İngilizce selamlayarak “Tanıştığımıza memnun oldum” ve “Çin'e hoş geldiniz” dediği duyuldu.

cdsfgt
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Rus mevkidaşı Vladimir Putin ve Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile birlikte tarihi Tiananmen Kapısı'na gelerek askerî geçit törenini izledi. (AP)

Geçit töreni başlarken Truth Social'da bir paylaşımda bulunan Trump, Çin'in Japonya'dan bağımsızlığını kazanmasında ABD'nin rolünü vurguladı.

Trump, “ABD'ye karşı komplo kurarken lütfen Vladimir Putin ve Kim Jong-un'a sıcak selamlarımı iletin” diye ekledi.

dfgrty
Çin'in siber güvenlik gücü üyeleri, Pekin'de İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin 80’inci yıldönümü vesilesiyle düzenlenen askerî geçit töreninde yürüyüş yaptı. (Reuters)

Trump daha önce gazetecilere, askerî geçit törenini ABD'ye bir meydan okuma olarak görmediğini söylemiş ve Şi ile ‘çok iyi ilişkileri olduğunu’ vurgulamıştı. Japon hükümetinin üst düzey bir sözcüsü bugün geçit töreni hakkında yorum yapmaktan kaçınarak, Asya'nın en büyük iki ekonomisinin yapıcı ilişkiler içinde olduğunu ifade etti.

Yeni dünya düzeni vizyonu

Şi, İkinci Dünya Savaşı'nı, Japonya'nın aşağılayıcı işgalini yenerek ekonomik ve jeopolitik bir güç haline gelen Çin ulusunun büyük canlanışında önemli bir dönüm noktası olarak nitelendirdi. Bu hafta başında Şi, bölgesel güvenlik zirvesinde yeni bir dünya düzeni vizyonunu açıkladı ve ABD'yi dolaylı olarak eleştirerek ‘hegemonya ve güç politikasına’ karşı birlik çağrısında bulundu.

dfgty
Pekin'deki askerî geçit törenine katılan liderlerin hatıra fotoğrafı (EPA)

Atlantik Konseyi’nin Tayvan’daki Küresel Çin Merkezi'nde araştırmacı olan Win-Te Sung, “Şi, dengelerin değiştiğinden emin. Çin artık direksiyona geri döndü” dedi.

Analistler, Rusya ve Kuzey Kore'nin Haziran 2024'te imzaladığı anlaşma ve Pekin ile Pyongyang arasında benzer bir ittifakın ardından, üç liderin daha yakın savunma ilişkileri açıklayabileceği olasılığını takip ediyor. Böyle bir sonuç, Asya-Pasifik bölgesindeki askeri dengeleri değiştirebilir.

sdfrgt
Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'un kız kardeşi Kim Yo-jong, Pekin'deki askerî geçit töreninin ardından Büyük Halk Salonu'nda düzenlenen resepsiyona katıldı. (AFP)

Kim, 66 yıldır Çin'in askerî geçit törenine katılan ilk Kuzey Kore lideri oldu.

Kuzey Kore lideri, Güney Kore istihbaratının olası halefi olarak gördüğü kızı Ju-ae ile birlikte Pekin'e gitti, ancak kızı askerî geçit töreninde onun yanında görünmedi.