İsrail Dışişleri Bakanı Lapid Mısır’da

İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid, resmi ziyaretlerde bulunmak üzere Mısır’da

Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, İsrail Dışişleri Bakanı ile yaptığı görüşmede (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, İsrail Dışişleri Bakanı ile yaptığı görüşmede (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

İsrail Dışişleri Bakanı Lapid Mısır’da

Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, İsrail Dışişleri Bakanı ile yaptığı görüşmede (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, İsrail Dışişleri Bakanı ile yaptığı görüşmede (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid, Mısır’ın başkenti Kahire'ye ilk resmi ziyaretinde dün Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi tarafından kabul edildi. Sisi, Mısır'ın "iki devletli çözüm ve uluslararası meşruiyet referansları" temelinde kapsamlı ve adil bir barışa ulaşmak için çabalarını sürdüreceğini vurguladı. İsrailli bakan ise Mısır’a ait 95 parça tarihi eseri Kahire'ye teslim etti.
İsrail heyetinde İsrail Dışişleri Bakanlığı Genel Müdürü Büyükelçi Alon Oshbis, İsrail Dışişleri Bakanlığı Politika ve Diplomatik İlişkiler Dairesi Başkanı Yair Zevan ve İsrail'in Kahire Büyükelçisi Amira Oron da yer aldı.
Mısır Cumhurbaşkanlığı Basın Ofisi’ne göre, toplantıda bölgesel ve uluslararası arenalarda, özellikle Filistin meselesinde ortak çıkar konularına ve iki ülke arasındaki çeşitli alanlarda ikili işbirliğinin yönlerine değinildi.
Sisi konuya ilişkin yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Mısır, Ortadoğu'da iki devletli çözüm ve uluslararası meşruiyet referansları temelinde, güvenlik ve istikrarı sağlayacak ve tüm bölge halkları için işbirliği ve kalkınma için umutlar açacak kapsamlı ve adil bir barışın sağlanması adına çabalarını sürdürecektir.”
Sisi ayrıca Gazze Şeridi'ni yeniden inşa etme çabalarının yanı sıra Mısır'ın, Filistin ve İsrail tarafları arasındaki gerginliğin patlak vermesini önleme çabalarına değindi.
Lapid, ziyareti kapsamında Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri ile Kahire şehir merkezindeki Kurtuluş Sarayı'nda bir araya geldi. Lapid Mısır'ın Ortadoğu'daki barış ve istikrar çabalarını destekleme konusundaki kararlı tutumunu ve İsrail ve Filistin tarafları arasındaki müzakere yolunu en kısa zamanda yeniden canlandırmak için çalışmanın önemini teyit etti. Lapid bununla Filistin meselesinin iki devletli çözüm temelinde ilgili uluslararası referanslara dayalı olarak kapsamlı ve adil bir şekilde çözülmesi ve bölge halklarının barış, güvenlik ve refah özlemlerini gerçekleştirilmesinin hedeflendiğini kaydetti.
Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, toplantıda ikili ilişkilere ilişkin bir dizi meselenin ve iki ülke için öncelikli alanlarda işbirliğini geliştirmenin yollarının tartışıldığı belirtildi. Toplantıda ayrıca bölgesel ve uluslararası arenada en çok öne çıkan ortak endişe konuları da tartışıldı.
Mısır Dışişleri Bakanı, Kahire'nin arzu edilen siyasi yolu yeniden canlandırmaya elverişli bir atmosfer yaratmak için çabalarını ve tüm taraflarla temaslarını sürdüreceğini açıkça belirtti.
Şükri, “Barış çabalarının ve iki devletli bir çözüme ulaşma şanslarının önünde bir engel teşkil ettiği için Filistin topraklarındaki yerleşimle ilgili olanlar da dahil olmak üzere tek taraflı tedbirlerden kaçınılmalı. Mısır, Gazze Şeridi'ni yeniden inşa etme ve Filistin Yönetimi ile koordineli olarak Filistinli kardeşlerin kalkınma ihtiyaçlarını destekleme konusunda sürekli çaba gösteriyor. Uluslararası toplumun Mısır'ın bu konudaki çabalarına ve bölgede istikrar ve güvenliğin temel direklerini güçlendirmeye yönelik tüm çabalara desteği önemli.”
Toplantının oturum aralarında Lapid daha önce yasa dışı yollardan İsrail'e götürülen ve ele geçirildikten sonra İsrail Tarihi Eserler Kurumu tarafından muhafaza edilen 95 parça tarihi eseri Mısırlı mevkidaşına teslim etti.
Şükri, İsrail hükümetinin bu eserleri kurtarmak için gösterdiği işbirliği için teşekkür ve takdirini dile getirdi.
Tel Aviv'de bir diplomatik kaynak, Mısır Cumhurbaşkanı Sisi ile İsrail Dışişleri Bakanı Lapid arasında dün (Perşembe) yapılan görüşmenin birkaç bölgesel meseleyi ele aldığını söyledi. Gazze'de ateşkes, İran nükleer anlaşması, ikili ilişkiler ve Filistin Yönetimi ile ilişkileri geliştirmek için İsrail inisiyatiflerinin nasıl öne sürüleceği gibi konular bu bağlamda ele alındı.
İsrail Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Lapid'in Sisi'ye Gazze Şeridi için "güvenlik karşılığında ekonomi" planını sunduğu belirtildi.
İsrail Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Lapid, İsrailli mahkumlar ve kayıp kişiler konusunu gündeme getirdi ve Mısır'ın bu konuda oynadığı seçkin ve merkezi rolü takdir ettiğini ifade etti. Lapid ve Sisi, "terörist gruplarla ve bölgedeki istikrarsızlıkla yüzleşmeyi" de ayrıca ele aldı. Görüşmede "İran'ın askeri nükleer yeteneklere sahip bir ülkeye dönüşme girişimleri ve terörizmi ve Ortadoğu'ya yönelik tehdidini uygulamaya devam etmesi” konuları masaya yatırıldı. Görüşmede ayrıca Filistin sorunu ve İsrail hükümetinin Filistin Otoritesini güçlendirmek ve ekonomik zorlukların çözülmesine yardımcı olmak için uyguladığı adımlara değinildi.”
Lapid, İsrail'in "ekonomi, enerji, tarım ve ticaretle ilgili sivil alanlarda İsrail ile Mısır arasındaki barışı derinleştirme" arzusundan bahsetmişti. Lapid, Sisi ile görüşmesinin ardından yapığı açıklamada, “Mısır, İsrail için özel önem taşıyan stratejik bir ortaktır. Amacım, Mısır ile güvenlik, siyasi ve ekonomik konularda ilişkilerimizi güçlendirmek. İki halk arasındaki barış ilişkilerini derinleştirmek ve güçlendirmek için çaba göstermeye devam etmek önemlidir. Sisi'nin bölgeye ve aramızdaki ilişkilere katkısı" "tarihi boyutlarda". Cumhurbaşkanı Sisi'ye misafirperverliği, sıcak ve açık görüşmesi için teşekkür ediyorum ve aramızdaki diyaloğun devam etmesini umuyorum" ifadelerini kullandı.



Suriye-İsrail görüşmelerinde “büyük uçurum”

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, cumartesi günü Bakü'deki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın terasından etrafı izlerken (AP)
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, cumartesi günü Bakü'deki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın terasından etrafı izlerken (AP)
TT

Suriye-İsrail görüşmelerinde “büyük uçurum”

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, cumartesi günü Bakü'deki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın terasından etrafı izlerken (AP)
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, cumartesi günü Bakü'deki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın terasından etrafı izlerken (AP)

Şam ve Tel Aviv'den Bakü'de yapılacak Suriye-İsrail görüşmesi hakkında çelişkili haberler çıkarken, Şarku’l Avsat’a konuşan siyasi kaynaklar, iki ülke arasındaki ön görüşmelerin pozisyonlar arasında “büyük bir uçurum” olduğunu ve Şam'ın İsrail’in işgali altındaki Suriye toprakları Golan Tepeleri’nden tamamen çekilmesi talebinden vazgeçmediği sürece İsrail'in derin bir normalleşme konusunda istekli olmadığını ortaya koyduğunu söyledi.

Aynı kaynaklar, İsrail'in Suriye’nin normalleşmenin ‘bir miktar’ olması ve Beşşar Esed rejiminin düşüşünden sonra işgal ettiği bölgelerden çekilmesiyle sınırlı kalması yönündeki tutumunu reddettiğini ve bu bölgelerin büyük bir kısmında kalmak karşılığında daha fazla normalleşme istediğini söyledi. Kaynaklar, İsrail'in Şeyh dağlarının zirvelerinde ve Golan Tepeleri’nin doğusunda işgal ettiği 9 bölgede kalmakta ısrar ettiğini vurguladı.

İsrail, Suriye'deki birçok tarafın Golan Tepeleri’ndeki Yahudi yerleşimlerine saldırı düzenleme niyetinde olduğuna dair bilgilere sahip olduğunu iddia etti. Bu bilginin, İsrail ordusunun geçtiğimiz haftalarda Suriye'nin iç kesimlerinde gerçekleştirdiği tutuklamalarla doğrulandığını ve İran'a bağlı milis güçlerin üyelerinin, Suriye'nin güneyinde faaliyet gösteren cihatçı gruplarla iş birliği içinde yerleşim yerlerine saldırı düzenlemeyi planladıklarını itiraf ettiklerini öne sürdü.

cvfgh
İşgal altındaki Golan Tepeleri'ndeki bir eğitim alanında askeri eğitim sırasında ilk yardım eğitimi alan İsrail askerleri (AFP)

İsrailli bir yetkili, hükümetinin Suriye yönetimine güvenmediğini ve onun vaatlerine güvenemeyeceğini belirterek, İsrail ordusunun sadece İsraillilerin güvenliğini sağlayacak savunma önlemleri almakta kararlı olduğunu, bu nedenle sıkı güvenlik garantileri içeren tam bir barış anlaşmasının imzalanmasının bu güvenliği sağlamanın tek yolu olduğunu düşündüğünü söyledi.

İsrailli kaynaklar, Suriye yönetiminin şu aşamada İsrail ile ‘karşılıklı olarak saldırganlığı durdurma’ garantisi veren bir güvenlik anlaşması yapmakla ilgilendiğini doğruladı. Bu anlaşma, 1974 yılında imzalanan iki ülke arasındaki kuvvetlerin ayrılması anlaşmasına ve İsrail'in bu anlaşmada kabul edilen sınır hattına çekilmesine dayanıyor.

Ancak İsrail, ilişkilerin bir miktar normalleşmesi ile bağlantılı olsa bile geri çekilmeyi reddediyor. İsrail ordusu, Suriye ile birincisi İsrail sınırları içinde (yani İsrail'in Golan Tepeleri’nde işgal ettiği bölge) olup, burada İsrail ordusu büyük bir kuvvet ve ağır tahkimatlarla konuşlanacağı, ikincisi, sınır boyunca 3-5 kilometre genişliğinde bir güvenlik kuşağı oluşturulması ve bu kuşağın içinde silahlı kişilerin bulunmasının yasaklanacağı, üçüncü ise Şam'dan güney ve güneybatıya kadar silahsızlandırılacak üç bölge oluşturulmasını öngören ‘yeni bir güvenlik doktrini’ belirlemişti. Söz konusu güvenlik kuşağında 9 adet müstahkem askeri üs kuran İsrail, bu üsleri kalıcı olmasında ısrar ediyor.

vfbghyj
İsrail ordusuna ait Hummer araçları, 8 Temmuz'da işgal altındaki Golan Tepeleri'ndeki bir eğitim alanında askeri tatbikat sırasında (AFP)

İsrail'in Arapça, İbranice, İngilizce ve Fransızca yayın yapan haber sitesi I24 dün, ‘Suriyeli bir kaynağa’ dayandırdığı haberinde Şara'nın ‘cumartesi günü Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de İsrailli yetkililerle en az bir kez yüz yüze görüşme yaptığını’ bildirdi.

I24, Şara’ya yakın olduğu belirtilen kaynağın, görüşmenin iki taraf arasında Suriye Dışişleri Bakanı Esad Şeybani ve Suriye hükümetinin İsrail ile güvenlik toplantılarını koordine eden Ahmed ed-Dalati'nin de katıldığı iki veya üç toplantılık görüşmelerde yer aldığını açıkladığını iddia etti.

vfgbhy
İşgal altındaki Golan Tepeleri ile Suriye arasındaki sınır yakınlarında bir İsrail askeri aracı, 4 Mayıs 2025 (Reuters)

İsrail heyetinin Başbakan Binyamin Netanyahu’nun özel temsilcisinin yanı sıra üst düzey güvenlik ve askeri yetkililerden oluştuğunu söyleyen aynı kaynağa göre toplantılar, Suriye ve İsrail arasında olası bir güvenlik anlaşmasını görüşmek ve İran'ın Suriye ve Lübnan’daki varlığı, Hizbullah'ın silahları, Filistinli silahlı gruplar, Lübnan'daki kamplar, Gazze'den gelen Filistinli mültecilerin geleceği ve Şam’da diplomatik nitelikte olmayan bir İsrail koordinasyon ofisi açılması olasılığını ele almak amacıyla gerçekleştirildi.

İsrail televizyonu KAN, cumartesi günü Bakü'de Suriye ve İsrail yetkilileri arasında bir toplantı yapıldığını ve bu toplantıda tarafların Suriye'nin güneyinden İsrail güçlerinin çekilmesi talebini ve iki taraf arasında çok sayıda ‘koordinasyon’ konusunu görüştüğünü bildirdi. KAN ayrıca Suriye Dışişleri Bakanı Esad Şeybani ile İsrailli mevkidaşı Gidon Sa'ar'ın bugün Brüksel'deki Avrupa Birliği (AB) merkezinde bir araya geleceğini, ancak ayrı bir ikili toplantı konusunda kesin bir bilgi olmadığını aktardı.