عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

BM'den Hartum'a misyonun eski üyelerini koruma çağrısı

Hartum'da 13 Aralık'ta düzenlenen gösteride Darfur ile dayanışma pankartı açıldı. (AFP)
Hartum'da 13 Aralık'ta düzenlenen gösteride Darfur ile dayanışma pankartı açıldı. (AFP)
    Hartum: Muhammed Emin Yasin
TT
TT

BM'den Hartum'a misyonun eski üyelerini koruma çağrısı

Hartum'da 13 Aralık'ta düzenlenen gösteride Darfur ile dayanışma pankartı açıldı. (AFP)
Hartum'da 13 Aralık'ta düzenlenen gösteride Darfur ile dayanışma pankartı açıldı. (AFP)

Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Özel Temsilci Yardımcısı Khardita Low Ndiaye, Sudan hükümetine, çeşitli Darfur eyaletlerindeki birçok Birleşmiş Milletler Liberya Misyonu (UNMIL) kampının büyük çapta yağmalanması ve imha edilmesi sonrasında, misyonun çalışmalarının güvenlik ve emniyetlerini tehdit eden her türlü eylemden tasfiyesini denetleyen Darfur'daki Birleşmiş Milletler-Afrika Birliği Darfur Misyonu (UNAMID) eski UNAMA ekibini korumak için sıkı önlemler alma çağrısında bulundu.
Ndiaye dün, savaş yıllarında lojistik destek ve sivillerin korunması için en büyük merkezlerden olan el-Fashir'deki UNAMID üssünü Kuzey Darfur eyalet hükümetine devretti.
 Senegalli Khardita Low Ndiaye geçtiğimiz şubat ayında Birleşmiş Milletler Sudan'daki Entegre Geçiş Yardım Misyonu'na (UNTAMS) Sudan Özel Temsilci Yardımcısı olarak atandı. Ndiaye aynı zamanda Sudan'da Birleşmiş Milletler Mukim Koordinatörü ve İnsani Yardım Koordinatörü olarak da görev yapıyor.
Ndiaye açıklamasında Birleşmiş Milletler’in (BM) silahlı gruplar tarafından yasa dışı olarak ele geçirilen karargahların iadesini beklediğini söyledi. Ayrıca tüm BM varlıklarının güvenli ve serbest dolaşımına duyulan ihtiyacı vurguladı.
BM yetkilisi, Kuzey Darfur Eyaleti Valisi Nimr Muhammed ile BM'nin çeşitli Birleşmiş Milletler kurumları tarafından sivilleri korumaya yönelik faaliyetler yürütmeye devam etmesinin önemini görüştü.
Yetkili, UNTAMS’ın sivilleri, insan haklarını ve hukukun üstünlüğünü koruma önceliklerini yerine getirmede hükümete yardım etmeye kararlı olduğunu vurguladığı açıklamasında son zamanlarda toplumlararası şiddet olayları sırasında ölenlerin ailelerine de başsağlığı diledi.
Genel Sekreter Özel Temsilci Yardımcısı, yetkililerin UNAMID tasfiye ekibine yönelik iş birliği ve desteğe övgüde bulundu. Ayrıca karargah ve tesislerin Darfur halkının yararına kullanılması gerekliliğin de altını çizdi. UNTAMS tarafından yayınlanan bildiride, Egemenlik Konseyi Üyesi Hadi İdris ve Kuzey Darfur eyaleti valisinin, Sudan makamlarının UNAMID tasfiye ekibinin güvenliğini ve emniyetini sağlama ve BM'nin varlıklarını koruma konusundaki kararlılığını teyit ettiği belirtildi. Yapılan açıklamada El-Fashir'deki lojistik üssüne girişi birkaç gün boyunca kabul edilmeyen eski UNAMID ulusal personeliyle iletişime girmek için çaba sarf edildiği vurgulandı.
İdris, son iki gün içinde Kuzey Darfur eyaletine yaptığı ziyaretin, Darfur'daki sivilleri güçlendirmek ve korumak için ortak güvenlik koruma güçlerinin hızlı bir şekilde konuşlandırılmasına ilişkin düzenlemeleri sonuçlandırmayı hedeflediğini belirtti. Güvenlik kurumları ve Juba Barış Anlaşması'nı imzalayanlarla istişare etmenin amaçlandığını vurguladı.  
İdris, son iki gün içinde Kuzey Darfur'a yaptığı ziyaretin, güvenlik servisleri ve Juba Barış Anlaşması'nı imzalayan taraflarla istişare etmek,  Darfur'daki sivillere yardımda bulunmak ve korumak için Ortak Güvenlik Koruma Güçleri’nin hızlı bir şekilde konuşlandırılmasına yönelik düzenlemeleri sonuçlandırmak için gerçekleştiğini bildirdi.
İdris, Darfur'daki son şiddet ve koruma zorlukları göz önüne alındığında bunun bir öncelik olduğunu vurguladı. Kuzey Darfur Eyaleti Valisi, Daimi Ateşkes Komitesi ve Sivilleri Koruma Devlet Komitesi tarafından kullanılmak üzere ‘UNAMID’ lojistik üssü içindeki ofislerin tahsis edildiğini kaydetti.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Aralık 2020’de, misyonun Darfur'da kurulmasından 13 yıldan fazla bir süre sonra Darfur bölgesindeki Birleşmiş Milletler ve Afrika Birliği Ortak Misyonu'nun 7’inci madde altında operasyonlarını sona erdiren bir karar yayınladı. UNAMID, BM tarihinin en büyük barış misyonlarından biriydi.
BM kararı, Darfur eyaletlerinde 35 noktada olduğu tahmin edilen misyon karargahının sağlık, eğitim ve sosyal hizmetler alanlarında kullanılmak üzere devredilmesini zorunlu kıldı.
Sudan, Haziran 2020’de dört stratejik hedefi uygulamak için UNTAMS misyonunu kabul etti. Söz konusu hedefler şöyle sıralandı:
Siyasi geçiş için yardım, barış operasyonlarına destek, barış inşasını, sivillerin korunmasını ve hukukun üstünlüğünü teşvik etmek, ekonomik, kalkınma ve insani yardımın harekete geçirilmesi ve geçiş döneminin sona ermesinin ardından Sudan'da genel seçimlerin yapılması.
Devrik Devlet Başkanı Ömer el-Beşir hükümeti ile bölgedeki silahlı gruplar arasında 2003 yılında Darfur’da savaş çıktı. BM istatistiklerine göre çatışmada 300 bin kişi öldü. Ayrıca ülke içinde ve dışında iki milyon kişi yerinden oldu.
Sudan Merkezi Doktorlar Komitesi tarafından dün yapılan açıklamada, pazar günü ordunun yönetimine karşı ve sivil yönetim çağrısında bulunan gösterilerde vurulan 28 yaşındaki bir vatandaşın öldüğü bildirildi. Diğer yandan bir hükümet yetkilisi de toplantılara katılan iki kişinin tecavüz suçu işlediğinin belgelendiği bildirdi.
Komite, yaptığı açıklamada, 28 yaşındaki Abdulmunim Muhammed Ali'nin 19 Aralık'ta Omdurman bölgesinde düzenlenen yürüyüşe katıldığı sırada darbeci güçler tarafından başından vurularak öldüğünü duyurdu. Doktorlar Komitesi istatistiklerine göre 19 Aralık 2019 devriminin üçüncü yıl dönümünde Cumhuriyet Sarayı'nın önüne kadar ulaşan kitlesel gösterilerde şimdiye kadar iki kişi yaşamını yitirdi, 300'den fazla kişi de yaralandı.
Komite, protestoların ekim ayında başlamasından bu yana yaşan şiddette şehit sayısının 47'ye yükseldiğini bildirdi.
Diğer yandan Sudan Sosyal Kalkınma Bakanlığı Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Birimi Direktörü Selma el-Halife İshak, AFP'ye verdiği demeçte “19 Aralık'ta gerçekleştirilen gösteriye katılan iki protestocunun tecavüze uğradığını belgeledik” dedi. İshak, iki mağdurun tıbbi yardım aldığını söyledi.
 Açıklamada mağdurlardan biri şikayette bulunurken diğerinin yasal önlem almayı kabul etmediği belirtilerek rapora veya sanıklara ilişkin herhangi bir detay verilmedi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

El-Hakim, silahların devletle sınırlandırılmasını istiyor

Irak güvenlik güçleri, Suriye topraklarında bir operasyon düzenlediklerini ve DEAŞ liderlerini tutukladıklarını açıkladı (Hükümet medyası)
Irak güvenlik güçleri, Suriye topraklarında bir operasyon düzenlediklerini ve DEAŞ liderlerini tutukladıklarını açıkladı (Hükümet medyası)
TT
TT

El-Hakim, silahların devletle sınırlandırılmasını istiyor

Irak güvenlik güçleri, Suriye topraklarında bir operasyon düzenlediklerini ve DEAŞ liderlerini tutukladıklarını açıkladı (Hükümet medyası)
Irak güvenlik güçleri, Suriye topraklarında bir operasyon düzenlediklerini ve DEAŞ liderlerini tutukladıklarını açıkladı (Hükümet medyası)

Irak'taki "Koordinasyon Çerçevesi" ittifakının liderlerinden Ammar el-Hakim, devletin güç kullanımında tekel sahibi olması gerektiğini belirterek, silahların ülkedeki karar vericiler üzerinde baskı aracı olarak kullanılmaması gerektiğini vurguladı.

El-Hakim dün yaptığı konuşmada, "Silahlar, anayasaya uygun olarak, Irak halkının ve siyasi partilerinin iradesiyle, dışarıdan dayatmalarla değil, devletin elinde olmalıdır" dedi.

Hikmet Hareketi partisinin lideri el-Hakim, karar vericiler üzerinde baskı kurmak için devlet dışında silah kullanılmasına karşı olduğunu ifade etti.

El-Hakim'in partisinin liderlerinden Fahd el-Cuburi, "Washington, yeni hükümette grupların yer alması konusunda çekincelerini dile getirdi" dedi.

Son dönemde parlamentoda birkaç sandalye kazanan ve silahlı bir fraksiyon olan İmam Ali Tugayları ise "devletin elindeki silahların tekelleştirilmesini ve Haşdi Şabi Güçlerinin güçlendirilmesini" savundu. Tugayların genel sekreteri Şibl el-Zaidi, yaptığı açıklamada, "fraksiyonel güçlerin seçimlerdeki önemli zaferi, onları önemli bir sınavın önüne koyuyor" ifadelerini kullandı.

ARAP DÜNYASI

Lübnan-İsrail müzakereleri için güvenlik-ekonomik bir yol

Avichai Adraee'nin "X" sitesindeki paylaşımına göre "Hizbullah'ın gizli deniz kuvvetleri dosyasının komuta yapısı"
Avichai Adraee'nin "X" sitesindeki paylaşımına göre "Hizbullah'ın gizli deniz kuvvetleri dosyasının komuta yapısı"
TT
TT

Lübnan-İsrail müzakereleri için güvenlik-ekonomik bir yol

Avichai Adraee'nin "X" sitesindeki paylaşımına göre "Hizbullah'ın gizli deniz kuvvetleri dosyasının komuta yapısı"
Avichai Adraee'nin "X" sitesindeki paylaşımına göre "Hizbullah'ın gizli deniz kuvvetleri dosyasının komuta yapısı"

Lübnan ile İsrail arasındaki müzakereler güvenlik-ekonomi yönüne doğru kayarken, Tel Aviv Hizbullah'ın kapasitesini “abartma” politikası izliyor ve bu Lübnan'da, yeni bir saldırıya zemin hazırladığı endişelerini artırıyor.

Lübnan ve İsrail arasındaki düşmanlıkların sona ermesini izlemekle görevli komite, sivillerin de katılımıyla ikinci toplantısını Lübnan'ın güneyindeki Nakura'da gerçekleştirdi. Beyrut'taki ABD Büyükelçiliği'nden yapılan açıklamada, görüşmelerin "sınırın her iki tarafındaki sakinlerin evlerine dönmesinin önemi" üzerinde yoğunlaştığı belirtildi. Bu arada, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisi, toplantıda Hizbullah'ın silahsızlandırılmasının yanı sıra, Hizbullah tehdidinin ortadan kaldırılması ve sınırın her iki tarafındaki sakinlerin kalıcı güvenliğinin sağlanması konusunda ortak çıkarı göstermek amacıyla ekonomik projelerin güçlendirilmesinin de ele alındığını duyurdu.

Bu arada, İsrail ordusu, bir yıl önce Kuzey Lübnan'da bir komando operasyonunda kaçırılan ve Hizbullah subayı olarak tanıtılan İmad Amhaz'ın video kayıtlarını yayınladı. Kayıtlarda Amhaz, hem Hizbullah'a hem de İran'a ait deniz kuvvetlerine liderlik ettiğini itiraf ediyor; bu da Tel Aviv'in Washington'u "Hizbullah'a saldırmanın gerekliliğine" ikna etme kampanyasının bir parçası olabileceği endişelerini artırdı.

Buna karşılık, Lübnan'la ilgili Paris toplantıları, ilgili üç başkentin (Paris, Washington ve Riyad) ordunun performansından ve silah kontrol planının ilk aşamasını bu yılın sonuna kadar tamamlama taahhüdünden memnun kalmasıyla sonuçlandı. Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre toplantıda, orduyu desteklemek amacıyla önümüzdeki şubat ayında uluslararası bir konferans düzenlenmesi konusunda anlaşmaya varıldı.

ARAP DÜNYASI

Lübnan ordusunu desteklemek için düzenlenen Paris toplantısının sonuçlarına Fransız bakışı

Duman
Duman
TT
TT

Lübnan ordusunu desteklemek için düzenlenen Paris toplantısının sonuçlarına Fransız bakışı

Duman
Duman

Paris, Fransız başkentinde yapılan üç ayrı toplantının başarılı geçtiğini ve bu görüşmelerin en önemli sonucunun, Fransa, ABD ve Suudi Arabistan’ın Lübnan makamları ile Lübnan ordusuna yönelik ortak ve tam desteklerinin teyit edilmesi olduğunu bildirdi. Bu kapsamda, Savunma Bakanlığı’nda Lübnan Ordu Komutanı Rudolf Heykel ile Fransa Genelkurmay Başkanı Fabien Mandon arasında görüşme yapılırken, ardından üç ülkenin özel temsilcileri bir araya geldi. Son olarak bu temsilcilerle Heykel, Elysee Sarayı’nda görüşmelerini sürdürdü. Paris’e göre ilgili üç başkent (Paris, Washington ve Riyad), Lübnan ordusunun performansını ve devletin silahların yalnızca devletin elinde toplanmasını öngören planın ilk aşamasını yıl sonuna kadar tamamlama konusundaki kararlılığını olumlu değerlendiriyor. Elde edilen sonuçların tatmin edici bulunması üzerine, Lübnan ordusuna destek amacıyla planlanan uluslararası konferansın gelecek yıl şubat ayında düzenlenmesi konusunda mutabakata varıldı. Paris, konferans hazırlıkları için üçlü bir komite kurulmasının, Lübnan ordusunun attığı adımlara duyulan ciddiyeti ve Lübnan makamlarına olan güveni yansıttığını vurguladı.

Fransa’ya göre üç ülke, planlanan konferansın başarıya ulaşması için gerekli koşulları oluşturmayı hedefliyor. Konferansın, Lübnan devletinin egemenliğini yeniden tesis etmesine katkı sağlaması, siyasi ve mali destek sunması, aynı zamanda orduya ve Lübnan makamlarına duyulan güvenin bir göstergesi olması amaçlanıyor. Bu çerçevede, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin 1701 sayılı kararının uygulanmasına yönelik hedeflere de destek verilmesi öngörülüyor.

Öte yandan, Fransız girişimiyle üç başkent, Paris’in çağrısı doğrultusunda Lübnan ordu birliklerinin sahadaki faaliyetlerine daha fazla dikkat çekilmesi, bu faaliyetlerin belgelenmesi ve mevcut tüm imkânlarla kamuoyuna yansıtılması konusunda uzlaştı. Bu amaçla Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Görev Gücü’nün (UNIFIL) imkânlarından da yararlanılması planlanıyor. Böylece ordunun, özellikle Litani Nehri’nin güneyinde silahların devlet tekelinde toplanmasını öngören ilk aşamadan başlayarak, kendisine verilen görevleri yerine getirdiğinin ortaya konulması ve planın sonraki aşamalarının hayata geçirilmesinin sağlanması hedefleniyor.

Paris’te yapılan görüşmelerde Rudolf Heykel’in, planın ilk aşamasına ilişkin hedeflerin yüzde 95’inin gerçekleştirildiğini ve belirlenen sürenin uzatılmasını talep etmediğini vurgulaması dikkat çekti. Ancak üç başkent, gerekli görülmesi hâlinde sürenin birkaç hafta uzatılmasına engel bir durum olmadığı görüşünde. Heykel’in, kuvvetlerinin elde ettiği sonuçları ayrıntılı verilerle aktardığı, ayrıca özellikle UNIFIL güçlerinin Güney Lübnan’dan çekilmeye başlamasıyla birlikte üstleneceği ilave görevler doğrultusunda silah ve mali desteğe duyulan ihtiyacı dile getirdiği belirtildi. Paris, uluslararası konferans kapsamında Lübnan’a sağlanacak desteğin yalnızca orduyla sınırlı kalmayacağını, diğer güvenlik güçlerini de kapsayacağını, böylece ordunun temel görevlerine odaklanırken, iç güvenliğin, iç güvenlik birimlerince sağlanmasının hedeflendiğini ifade ediyor.

Fransız çevreler, Lübnan’da savaşın yeniden patlak verme riskinin ortadan kaldırılmasının hayati önem taşıdığına dikkat çekiyor. Bu nedenle, Vatan Kalkanı planının ilk aşamasının tamamlanmasıyla birlikte Lübnan makamlarının Litani Nehri’nin güneyinde tam denetimi yeniden tesis edebilmesinin, ikinci aşamanın önünü açacağı vurgulanıyor. Böyle bir gelişmenin, bir yandan uluslararası toplumun beklentilerine yanıt oluşturacağı, diğer yandan da planlanan konferansta Lübnan’a destek verilmesinin temel gerekçelerinden biri olacağı değerlendiriliyor. Bu yaklaşımın, uluslararası toplumun niyet beyanlarından ziyade somut sonuçlara odaklanma anlayışıyla örtüştüğü belirtiliyor.

Lübnan ordusuna yönelik desteğin, ekonomik destek ve Lübnan’dan talep edilen reformlarla bağlantılı olarak düzenlenmesinin öngörülen yeniden imar konferansı için de geçerli olduğu kaydediliyor.

Lübnan içinde ve dışında, ordunun sahadaki faaliyetlerinin doğrulanmasına yönelik ek mekanizmalar konusunda çok sayıda soru gündeme geliyor. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu sorular arasında özellikle iki başlık öne çıkıyor: Denetim sürecinin bireysel konutları kapsayıp kapsamayacağı ve UNIFIL birliklerinin Lübnan ordu birliklerine sistematik ve kapsamlı şekilde eşlik edip etmeyeceği. Paris, Litani’nin güneyindeki tüm konut ve özel mülklerin aranmasının kesinlikle gündemde olmadığını vurguluyor. Buna göre arama işlemleri, yalnızca mekanizmanın mevcut bir tehdit ve geçen yıl kasım ayında varılan ateşkes anlaşmasının ihlal edildiğini teyit etmesi durumunda söz konusu olacak ve bu durumda Lübnan ordusundan arama yapması istenecek. Paris, bu yaklaşımın güneyde yaşayan halkın endişelerini gidermeyi amaçladığını ifade ediyor.

Paris, mevcut mekanizmanın yanına yeni bir mekanizma ekleme niyeti olmadığını vurguluyor; aksine, şu ana kadar uygulanan mekanizmadan azami derecede yararlanmanın, Lübnan askerî birimlerinin çalışmalarını mevcut imkânlarla destekleyecek bir kaynak oluşturacağı değerlendiriliyor. UNIFIL’in Lübnan ordusunun operasyonlarına katılımına gelince, Paris bunun hâlihazırda gerçekleştiğini belirtiyor ve UNIFIL birliklerinin ordunun faaliyetlerini destekleyici veya gözlemci rolü üstlenebileceğini, böylece ordunun kendisine verilen görevleri yerine getirdiğinin gösterilmesinin sağlanacağını ifade ediyor. Bu durum, özellikle İsrail kaynaklı anlatının tersine ordunun görevlerini yerine getirdiğini vurgulamayı amaçlıyor. Fransız kaynaklar, üç başkent arasında bu konuda tam bir uyum bulunduğunu ve bunun, ordunun desteklenmesine yönelik konferansın şubat ayında düzenlenmesini kolaylaştırdığını belirtiyor. Toplantı tarihinin kesin olarak belirlenmemesi ise o ay içinde gerçekleşecek çeşitli etkinlikler ve takvimler dikkate alınarak en yüksek katılımın sağlanacağı uygun tarihin seçilmesine yönelik bir tedbir olarak açıklanıyor. Paris’in bu yaklaşımı, ABD’nin Lübnan makamlarının 1701 sayılı kararı ve ordunun planını ne ölçüde ciddiyetle uygulayacağı konusundaki şüpheleriyle bağlantılı.

Paris, Vatan Kalkanı planının birinci aşamasından ikinci aşamasına geçişin büyük zorluklarla karşılaşacağını öngörüyor. Bunun başlıca nedeni, Hizbullah’ın silahlarını teslim etmeyi reddetmesi ve üzerinde mutabık kalınan ateşkesin yalnızca Litani Nehri güneyini kapsadığı görüşünde olması. Bu nedenle, iki ay içinde düzenlenecek orduya destek konferansının, Lübnan makamlarının ikinci aşamaya geçişi için güçlü bir ivme sağlayacağı değerlendiriliyor.

Sonuç olarak, Paris’te yapılan toplantılar, orduya ilişkin ortak anlayışın ve ilave desteğin sağlanması yönünde hedeflenen amaca ulaştı. Aynı zamanda, uluslararası konferansın düzenlenmesi, Lübnan makamlarına, İsrail baskısı ve Hizbullah’ın etkisi arasında sıkışmış durumda oldukları bir ortamda destek sağlanması anlamına geliyor.