عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Taliban’ın sınırdaki tel örgüleri kaldırma kararı Pakistan’ı endişelendirdi

Tel örgülerin kaldırılması, teröristlerin ve militanların geçişlerini kolaylaştırır

Afganlar Pakistan’a girmek için sınır kapısının yeniden açılmasını beklerken, Turham sınır kapısında bulunan Taliban unsurları ve Pakistan güvenliği (Getty)
Afganlar Pakistan’a girmek için sınır kapısının yeniden açılmasını beklerken, Turham sınır kapısında bulunan Taliban unsurları ve Pakistan güvenliği (Getty)
    İslamabad/Ömer Faruk
TT
TT

Taliban’ın sınırdaki tel örgüleri kaldırma kararı Pakistan’ı endişelendirdi

Afganlar Pakistan’a girmek için sınır kapısının yeniden açılmasını beklerken, Turham sınır kapısında bulunan Taliban unsurları ve Pakistan güvenliği (Getty)
Afganlar Pakistan’a girmek için sınır kapısının yeniden açılmasını beklerken, Turham sınır kapısında bulunan Taliban unsurları ve Pakistan güvenliği (Getty)

Pakistanlı bir hükümet yetkilisi, İslamabad’ın Kabil’de Taliban yetkililerine, Taliban üyelerinin Pakistan-Afganistan sınırındaki tel örgüleri kaldırmaya çalışmaları ile ilgili endişelerini aktardıklarını açıkladı.
Pakistanlı yetkililer, sınırdaki tel örgülerin kaldırılmasına yönelik girişimlerin teröristlerin ve militanların geçişlerini kolaylaştırma anlamına geldiğini söylemekten kaçınırken, yetkililer, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, sınırdaki tel örgülerin kaldırılmasının kaçakçılık faaliyetlerinin artmasına yardımcı olacağını belirtti.
Tel örgüler, ABD’nin Afganistan’da bulunduğu sırada, Pakistanlı ve ABD’li askeri yetkililerin, sınırın daha iyi yönetilmesini sağlamak ve izinsiz geçişleri önlemek için böyle bir güvenliğin gerekli olduğu sonucuna varmasının ardından Pakistan-Afganistan sınırı boyunca çekilmişti. Aralık ayının ortalarından bu yana Afganistan’daki Taliban yönetimi, Pakistan ile Afganistan arasındaki sınırın çeşitli noktalarındaki çitleri kaldırmaya çalışıyordu. Yerel basında yer alan haberlere göre, tel örgüleri ilk kaldırma eyleminin geçen yıl 18 Aralık’ta, Pakistan’ın İslam İşbirliği Teşkilatı’nın (İİT) dışişleri bakanlarının, Afganistan’daki insani duruma ilişkin düzenledikleri konferansa ev sahipliği yapmasından bir gün önce meydana geldiği belirtildi. Tam bir gün süren konferansa, ülkede insani felaketin önlenmesine yardım edecek bir fon oluşturma fikrini onaylayan Afganistan Dışişleri Bakanı Vekili de katılmıştı.
Pakistanlı yetkililer ve yerel medya, sosyal medya platformlarında yayılan mesajlar ve videolar aracılığıyla bu tür olaylarla ilgili olarak uyarılar almıştı. Söz konusu videolardan biri, Taliban yetkililerinin telleri kestiğini ve bölgedeki Pakistan güçlerini çiti onarmaya çalışmamaları konusunda uyardığını gösteriyordu. Başka bir video ise, Taliban unsurların bir kamyona bindiğini ve tel örgülerin bulunduğu noktalardan geçerek çitleri ezdiğini gösteriyordu. Afganistan yerel medyası geçtiğimiz günlerde sınırdaki tellerin yerinde kalmasına izin verilmeyeceğini aktarmıştı.
Afganistan ve Pakistan arasındaki uluslararası sınır, İngiltere’nin sömürgecilik döneminde çizildi. Afganistan siyasi seçkinleri, iki ülke arasındaki uluslararası sınırın meşruiyetini tanımayı reddetti.
Afgan Talibanı, Pakistan ile sınır konuları hakkında resmi olarak herhangi bir açıklamada bulunmadı. Ancak sınırdaki tel örgülerin kaldırılmasına yönelik son adım, Taliban’ın niyetlerini açıkça ortaya koymuş oldu. Pakistan’ın resmi değerlendirmesi, Taliban grubunda yalnızca alt düzey yetkililerin sınırdaki Pakistan güçlerini kışkırtmaya çalıştığını, Kabil’deki üst düzey Taliban yetkililerinin bu tür eylemleri desteklemediği yönündeydi. Pakistanlı yetkililer, Kabil’deki Taliban yetkililerine bu olaylara yönelik endişelerini dile getirirken, Taliban üst düzey yetkililerinin de, Pakistan-Afganistan sınırındaki gelişmelerden endişe duyduğuna inandıklarını açıkladılar. Yetkililer ayrıca, yakın zamanda bu faaliyete sona verilmesini umduklarını belirttiler.
5 yıl öncesine kadar Pakistan ve Afganistan arasındaki sınırda tel örgüler olmadığı ve bu durumun, terörist ve militanların saldırılar gerçekleştirmek üzere iki ülkeye rahatça geçmeleri için uygun bir ortam sağladığı biliniyor. İki ülke arasındaki kaçak geçişleri önlemek için sınırda tel örgülerin kurulması fikri ABD tarafından sunulmuştu. Uzmanlar tellerin, iki taraftaki aileleri, aşiretleri ve kabileleri birbirinden ayırdığını ve Peştun halkının omuzlarına manevi olarak ağır bir yük yüklediğini düşünüyor.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

İsrail ve direnişin meşruluğu

İsrail bombardımanı sonucu Gazze Şeridi'nden dumanlar yükseliyor. / Fotoğraf: AP
İsrail bombardımanı sonucu Gazze Şeridi'nden dumanlar yükseliyor. / Fotoğraf: AP
TT
TT

İsrail ve direnişin meşruluğu

İsrail bombardımanı sonucu Gazze Şeridi'nden dumanlar yükseliyor. / Fotoğraf: AP
İsrail bombardımanı sonucu Gazze Şeridi'nden dumanlar yükseliyor. / Fotoğraf: AP

Macid Kayali

İsrail'in 1948'den bu yana Filistinlilere karşı devam eden savaşı, terminolojiye dayalı bir savaştı. İsrail, kendisini laik ve liberal bir devlet, Arap dünyasında bir modernlik ve demokrasi vahası olarak sundu. Buna karşılık Filistinlileri ve genel olarak Arapları medeniyet ve modernlikten yoksun, demokrasi ve insan hakları hakkında hiçbir şey bilmeyen Bedeviler ve köylüler olarak damgaladı.

Aslında İsrail, “vaat edilmiş topraklar” ve “Tanrı'nın seçilmiş halkı” ile ilgili mitlere dayanan, Filistinlileri kökünden söküp atmaya, onları zamandan ve mekândan silmeye çalışan, sömürgeci, yerleşimci ve ırkçı bir devlet olduğu karakterini gizlemek için bu klişenin propagandasını yaptı.

İsrail, Filistinlilerin bir halk olduğunu ve kendi politikalarının kurbanı olduklarını inkâr etmekten hiçbir zaman vazgeçmedi. Bu çabası aynı zamanda onları insanlıktan dışlama ve varlıklarını savunma haklarını inkâr etme, her türlü meşru direnişi terörizm olarak etiketleme girişimini de içeriyordu. Hatta Golda Meir (eski İsrail başbakanı), İsrail askerlerinin kendilerine ateş açmasından Filistinlileri sorumlu tutmuştu!

Terör etiketinin, İsrail'in uygulamaktan kaçındığı Oslo Anlaşma’sını 1993'te Washington'da imzalamasına rağmen, FKÖ ve onun merhum lideri Yaser Arafat'ın liderliğini de kapsadığını belirtelim. Bu da nehirden denize kadar tüm Filistin topraklarına hâkim olmakta ısrar eden İsrail'in, Filistinlilere topraklarının yalnızca yüzde 22'si üzerinde bir devlet kurulmasını gerektiren çözüm konusunda ne kararlı ne de hazır olduğunu doğruluyor. Bu konuda da Batı'nın ve özellikle de ABD'nin desteğinden cesaret alıyor.

Filistinlilerin İsrail terörünün şantajına boyun eğmeden direnişe dair başka bir açıklamaları var. O da direnişin, birey ve grup olarak insanın varlığını ve haklarını savunma açısından verdiği doğal bir insani tepki olduğudur.

Bu, İsrail'in 2007'den beri Gazze'de 2 milyon Filistinliye sıkı bir abluka uygulamasına, onlara karşı birçok yıkıcı savaş yürütmesine paralel olarak uzlaşı seçeneğini başarısızlığa uğratmasının ardından Hamas Hareketinin yükselişine, Filistinlilerin tarihsel liderliği ile rekabet etmesine yol açan tarihsel bağlamdır. Yahya Sinvar da aynı bağlamda Hamas'ın liderliğine yükseldi. Ardından Netanyahu, Smotrich ve Ben Gvir liderliğindeki İsrail'in 1948'deki ilk Nekbe'yi tamamlamak, nehirden denize kadar Filistinlilere boyun eğdirerek, onlara hükmetmek için bir fırsat olarak gördüğü Aksa Tufanı operasyonu geldi.

İsrail böylece kavramları alt üst ederek siyasete, mantığa ve ahlaka karşı çıkma cesaretini gösteriyor. O sömürgeci, yerleşimci, ırkçı ve saldırgan bir devlet. Dünyanın gözü önünde Filistinlilere karşı canice bir soykırım savaşı yürütme noktasına varsa da dünyadaki tek kurban statüsünün ve meşru müdafaa hakkının tekelinde olduğunu iddia ediyor. Bu bağlamda ister şiir ve tarih gibi sözlü, ister gösteri ve şehirlerin sokaklarında, köylerde, kamplarda tanklarına ve ağır silahlı askerlerine taş atmak gibi eylem şeklinde olsun her türlü direnişi Filistinlilere yasaklıyor. Sanki Filistinliler, onları öldürerek, tutuklayarak, kırılgan varlıklara dönüştürerek, sudan, yiyecekten, barınaktan, yakıttan, ilaçtan mahrum bırakarak, onlara uyguladığı tüm işkence ve eziyetlere boyun eğmek zorundaymış gibi!

Buna rağmen Filistinlilerin İsrail terörünün şantajına boyun eğmeden direnişe dair başka bir açıklamaları var. O da direnişin, birey ve grup olarak insanın varlığını ve haklarını savunması açısından doğal bir insani tepki olduğudur. Dolayısıyla Meşal'den Heniyye ve Sinvar'a kadar Hamas liderleriyle olan anlaşmazlık, canlı bomba (şehitlik) eylemleri, iki ordu gibi savaşma ve karşılıklı füze saldırılarını benimsemenin yol açtığı tehlikelerle ilgilidir. Çünkü bu, esas olarak halka, onun imkanlarına ve dayanma kapasitesine bağlı olan uzun vadeli direniş kavramının dışındadır. Kaderci ve güç dengesi konusunda gerçekçi olmayan bir ruha, yanlış ve zararlı bahislere dayanan Aksa Tufanı seçeneği de bunun dışındaydı.

Aksa Tufanı İsrail'in sandığı gibi başlı başına bir olay değildi, tarihsel bir tepki bağlamında gerçekleşmişti. Adaletsizlik, umutsuzluk ve öfke deposunun patlaması ve tutukluların isyanıydı

O halde anlaşmazlık konusu, direniş ilkesiyle ilgili değil, daha ziyade liderliğin en uygun, en az maliyetli ve en faydalı biçimi izlemek için benimsediği seçeneklerle ilgilidir.

Burada kastettiğimiz, Aksa Tufanı İsrail'in sandığı gibi başlı başına bir olay değildi, tarihsel bir tepki bağlamında gerçekleşmişti. Adaletsizlik, umutsuzluk ve öfke deposunun patlaması ve tutukluların isyanıydı. Bu, Judith Butler, Ilan Pappe, Norman Finkelstein, Gideon Levy ve Amira Hess gibi Yahudilerin aktardığı, Varşova Gettosu'ndaki Yahudilerin, İkinci Dünya Savaşı'nda faşizmin kendilerine karşı yürüttüğü imha savaşına karşı isyanını hatırlatan bir olaydır.

Bu, Tufan’ın Hamas liderliği ve Sinvar tarafından, bölgedeki koşullar, imkanlar ve riskler konusunda stratejik bir ufku olmayan yanlış tahminlere göre gerçekleştirildiğini, direnişin meşruiyetine zarar veren davranışlar içerdiğini doğruluyor. Ama bunun sonucunda ortaya çıkan en önemli hata, aşırı sağcı İsrail'e beklediği fırsatı vermesiydi.

*Bu makale Şarku'l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.