2021'de hayvanlarla ilgili yapılan en ilginç 6 bilimsel çalışma

Latince adı Grimpoteuthis olan dumbo ahtapotu bir kafadanbacaklı. Bu hayvan 3 bin ila 4 bin metre derinlikte yaşıyor (NOAA)
Latince adı Grimpoteuthis olan dumbo ahtapotu bir kafadanbacaklı. Bu hayvan 3 bin ila 4 bin metre derinlikte yaşıyor (NOAA)
TT

2021'de hayvanlarla ilgili yapılan en ilginç 6 bilimsel çalışma

Latince adı Grimpoteuthis olan dumbo ahtapotu bir kafadanbacaklı. Bu hayvan 3 bin ila 4 bin metre derinlikte yaşıyor (NOAA)
Latince adı Grimpoteuthis olan dumbo ahtapotu bir kafadanbacaklı. Bu hayvan 3 bin ila 4 bin metre derinlikte yaşıyor (NOAA)

Farklı lehçelere sahip çıplak kör fareleri, rekor sayıda bacağa sahip kırkayak… Bilim, 2021'de hayvanlar aleminin bazı sıradışı ve çarpıcı özelliklerini gün ışığına çıkardı.
İsrail gazetesi Haaretz'e göre 2021'de hayvanlar alemini konu alan en ilginç bilimsel çalışmalar şöyle:

Çıplak kör farelerin lehçeleri
Araştırmacılar, çıplak kör farelerde her bir koloninin farklı lehçeyle konuştuğunu ve aynı kolonideki hayvanların lehçelerinin sahip olduğu özelliklere göre birbirini tanıyabildiğini keşfetti. Bu hayvanlar, kırışık derileri ve dışa çıkık ön dişleriyle hayvanlar alemindeki en tuhaf görünümlü canlılardan biri. Ayrıca koloniler halinde yaşayan çıplak kör fareleri konuşkanlıklarıyla biliniyor.

Bu seslerin hayvanlar arasında sosyal işleve sahip olup olmadığını öğrenmek isteyen araştırmacılar, 7 koloniyi inceledi. Bulgular her koloninin farklı lehçeye sahip olduğunu gösterdi.
Lehçelerin koloni içindeki birliktelik duygusunu ve uyumu artırdığı görüldü.
"Her bir çıplak kör farenin kendine has sesi olduğunu öğrendik."

Kurt ve köpeklerin farkı
14 bin yılı aşkın bir süre önce evcilleştirilen köpekler, Homo sapienslerin (modern insan) bazı durumlarda ne düşündüğünü ve hissettiğini anlama becerisine sahip. Örneğin bir kişi "Topu bul" dediğinde köpeği hemen topun peşinden koşuyor.
Bu beceri Homo sapiens'in en yakın akrabası şempanzelerde bile yok. Peki ya köpeklerin en yakın akrabası kurtlar?
Uzmanlar bu sorunun cevabını bulmak için 44 köpek ve 37 kurt yavrusuyla bir çalışma yaptı. Kurtlar sık sık insanlarla etkileşime geçtiği bir ortamda büyütüldü. Köpeklerse zamanını tam tersi şekilde geçirdi.
Daha sonra yapılan testlerin bulguları çarpıcıydı. Köpekler eğitim almamasına rağmen insanların dediğini anladı. Köpeklerin doğru olanı bulma ihtimalleri, insanlarla daha fazla zaman geçirmiş kurtlara göre iki kat daha fazlaydı.

En çok bacağa sahip kırkayak
Avustralya'da bin 306 bacaklı kırkayak keşfedildi. Dişi kırkayak, bir maden bölgesinde yerin yaklaşık 60 metre altında bulundu. İncelenen bir başka dişinin 998 bacağı olduğu görüldü.

(Paul E. Marek)
Öte yandan Eumillipes persephone türünün erkeklerinde bacak sayısı daha azdı. Analiz edilen yetişkin erkeklerden birinin 818, diğerinin 778 bacağı vardı.

200 yıl yaşayan balıklar
200 yıl kadar yaşayan Sebastes cinsi balıkların uzun yaşam sırrını ortaya çıkardı. Pasifik Okyanusu'nun kuzeyinde yaşayan balıklar o bölgede kırmızı balık, kayabalığı veya okyanus levreği diye anılıyor.
Araştırmada 88 kayabalığı türünün genomunu incelendi. Kayabalıklarının hem büyüklükleri sayesinde hem de soğuk suları kullanarak uzun yaşayabildiği tespit edildi. Bulgular, 137 spesifik genin yaşam süresini artırdığını gösterdi.
Ayrıca uzun ömürlü türlerin, insülin düzenlemeyle ilişkili birden fazla gene sahip olduğu ortaya kondu.

50 milyon yıllık cinsel organ
Bilim insanları, 2006'da fakat bir talihsizlik sonucu ikiye ayrılan Eosen dönemine ait böceğin fosillerini bir araya getirip analiz etti.

Cinsel organı barındıran oval şeklinde pygophore adlı kapsül, böceğin karnının altındaki bulunuyor (Palaeontological Association)
Bu sayede yaklaşık 50 milyon yıl öncesine ait erkek böceğin son derece iyi korunmuş pygophore denen 3,1 milimetreden daha uzun olmayan cinsel organ kapsülü incelendi.
Araştırma sonucunda yeni bir suikastçı böcek türü tanımladı. Yeni türe Aphelicophontes danjuddi adı verildi.

Kafadanbacaklılar sanılandan daha eskiye mi dayanıyor?
En eski kafadanbacaklının yaklaşık 490 milyon yıl önce yaşayan Plectronoceras cambria olduğu düşünülüyordu. Bu yaratık kabuklu ve küçük bir yumuşakça.
Ancak bilim insanları, Kanada'daki Avalon Yarımadası'nda kafadanbacaklılara benzeyen 522 milyon yıllık fosiller keşfetti.
Araştırma ekibinden Dr. Anne Hildenbrand "Eğer bunlar gerçekten kafadanbacaklıysa bu hayvanların kökenini erken Kambriyen dönemine çekmemiz gerekecek" dedi:
"Bu durum kafadanbacaklıların, Kambriyen patlaması sırasında gerçekleşen çok hücreli canlı evriminin en başında ortaya çıktıkları anlamına gelebilir."
Independent Türkçe, Haaretz, Reuters, CNET, EurekAlert



Bilim insanları Güneş'i karartmaya hazırlanıyor

Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)
Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)
TT

Bilim insanları Güneş'i karartmaya hazırlanıyor

Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)
Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)

Rebecca Whittaker 

Britanyalı bilim insanları, hükümetin 50 milyon sterlinlik (yaklaşık 2,5 milyar TL) bir fonla desteklediği program kapsamında küresel ısınmayla mücadelede güneş ışığını engelleme tekniklerini deneyebilir.

Birkaç hafta içinde onaylanacak jeomühendislik projesinde bilim insanları, ışığı yansıtan parçacık bulutlarını atmosfere fırlatmak veya deniz suyu spreyleri kullanarak bulutları daha parlak hale getirmek gibi teknikleri inceleyebilir.

Başka bir yöntemse, ısıyı hapseden bir battaniye görevi gören doğal sirüs bulutlarını inceltmeyi içeriyor.

Projenin başarılı olması halinde Dünya yüzeyine daha az güneş ışığı ulaşacak ve böylece yeryüzü geçici olarak soğuyacak.

Bu, gezegeni soğutmanın nispeten ucuz bir yolu olarak düşünülse de yöntemi eleştirenler, hava örüntülerinde felaketlere yol açabileceği ve hatta yağmurları, gıda üretiminde hayati önem taşıyan bölgelerden başka yerlere kaydırabileceği uyarısında bulunuyor.

Diğer bilim insanlarıysa jeomühendisliğin, iklim değişikliğinin temel nedeni olan fosil yakıtların kullanımını durdurma çabalarını azaltabileceğini söylüyor.

Proje, ARIA diye bilinen İleri Araştırma ve Buluş Ajansı tarafından finanse ediliyor.

Birleşik Krallık hükümeti tartışmalı deneye 50 milyon sterlin ayırdı ancak gelecek 4 yıl boyunca kullanmak üzere, vergi mükelleflerinin parasından verilen toplam miktar 800 milyon sterlin (yaklaşık 41 milyar TL).

Jeomühendislik projesini yöneten ARIA Program Direktörü Profesör Mark Symes "Karbonsuzlaşma hayati önem taşıyor ancak mevcut gidişatımız, sıcaklık kaynaklı çok sayıda iklim devrilme noktasını tetikleme riski taşıyor" diyor.

Bu program, iklim felaketini önlemek için gereken zaman diliminde Dünya'yı güvenli ve sorumlu bir şekilde nasıl soğutabileceğimiz (veya soğutup soğutmamamız gerektiği) konusunda kritik ve cevapsız soruları araştıracak.

ARIA'nın geçen yıl yayımladığı bir belgede Symes bu tür devrilme noktalarına örnek vermişti. Bunlar arasında Arktik kış deniz buzlarının erimesi, Amazon yağmur ormanlarının yok olması ve bunun sonucunda ekosistem kaybı, karadaki büyük buz örtülerinin çökmesi ve bunun küresel deniz seviyesinin kayda değer derecede yükselmesine yol açması yer alıyordu.

Symes, çözümün fosil yakıtların yakılmasının durdurulması ve sera gazlarındaki fazlalıkların ortadan kaldırılması olduğunu ancak bunun, devrilme noktalarının başlangıcını önleyecek kadar hızlı gerçekleşmeyebileceğini söylüyor.

Bunun yerine bu projenin "karbonsuzlaşma için zaman kazanmamıza" katkı sağlayacağını umuyor.

Profesör Symes, projede zehirli maddeler kullanılmayacağını, açık hava deneyleri öncesinde çevresel etki değerlendirmesi yayımlanacağını ve bölgedeki topluluklara danışılacağını ifade ediyor.

Projelerin detaylarının gelecek haftalarda yayımlanması bekleniyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news