ABD’nin Libya Özel Temsilcisi Norland, Şarku’l Avsat’a konuştu: ‘Libya siyaseti karmaşık… Hiçbir adayı desteklemedik’

ABD’nin Libya Büyükelçisi ve Özel Temsilcisi Richard Norland (ABD Büyükelçiliği)
ABD’nin Libya Büyükelçisi ve Özel Temsilcisi Richard Norland (ABD Büyükelçiliği)
TT

ABD’nin Libya Özel Temsilcisi Norland, Şarku’l Avsat’a konuştu: ‘Libya siyaseti karmaşık… Hiçbir adayı desteklemedik’

ABD’nin Libya Büyükelçisi ve Özel Temsilcisi Richard Norland (ABD Büyükelçiliği)
ABD’nin Libya Büyükelçisi ve Özel Temsilcisi Richard Norland (ABD Büyükelçiliği)

ABD’nin Libya Büyükelçisi ve Özel Temsilcisi Richard Norland, ülkedeki mevcut dönemin ‘seçimlere bağlı olduklarını’ söyleyen Libyalı liderlerin iyi niyeti için bir sınav olduğunu belirtti. Norland, “Bu hak konusunda ciddi olmayanlar, erteleme için milyonlarca neden bulacaktır” dedi.
Norland, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada ‘iyi liderlerin, artık işleri mümkün olan en kısa sürede tekrar rayına oturtmak için aktif bir katılım sergileyeceklerini’ vurguladı. Ülkesinin bu sürece destek verdiğini belirten Norland, bu hedefe ulaşmak için uluslararası ortaklarla koordinasyon içinde çalışmaya devam edeceklerini de kaydetti.
ABD’li yetkili, bu hakkın askıya alınmasına yol açan nedenlere dair görüşünü de dile getirirken, “Libya siyaseti karmaşıktır. Dış gözlemcilerin, bunun kesin nedenlerini belirlemesi zordur” ifadelerini kullandı. Richard Norland, “Bir gözlemci olarak, bazılarının (karşıt adayların) seçim sürecinde nispeten geç ortaya çıkmasının, şiddet eylemlerinin patlak vereceği korkusuna yol açtığını düşünüyorum. Bu durum, en azından geçici bir duraklamaya neden oldu” dedi.
Norland, “Ulusal Yüksek Seçim Komisyonu’nun, teknik olarak seçimleri belirlenen vakitte gerçekleştirmeye hazır olduğunu düşünüyorum. Ancak çalışmaları, karşıt adaylarca karıştırıldı. Ne yazık ki bazı unsurlar, seçim sürecini geciktirme fırsatlarını değerlendirmekten çok mutluydu” ifadelerini kullandı.
Üst düzey ABD’li diplomat, Libyalı politikacıların ‘halkın, kendilerinden hesap soracakları korkusuyla’ seçimlerin ertelendiğini ilan etme sorumluluğunu üstlenmekten kaçındıklarını vurguladı. Bu çerçevede Norland, “Bu, ABD’nin seçimlerin zamanında yapılmasını destekleme kararının, bazılarının dediği gibi safça bir karar veya Libya siyasi ve güvenlik gerçeğinin yanlış anlaşılması olmadığını kanıtlıyor. Bu nedenle bu isimler, yaşananların sorumluluğunu paylaşıyor” dedi.
“Seçimlerin 24 Aralık’ta yapılabileceğine inandığımız için saf olduğumuzu söyleyenlerin görüşlerini kabul etmiyorum. Bu, hiçbir siyasi ismin bu ertelemeyi ilan etmek için sorumluluk almak istememesi gerçeğiyle doğrulanıyor” diyen Norland, sözlerinin devamında ise şunları söyledi;
“Henüz hiçbir ciddi siyasi isim, adının seçimlerin ertelenmiş olmasına karışmasını istemiyor. Çünkü insanların seçimlerin bir an önce yapılmasını istediğini biliyorlar. İnsanlara karşı bir sorumlulukları olduğunun farkındalar ve bu, umut verici bir işarettir.”
Richard Norland, “Seçim tarihini Libyalılar belirledi. ABD, seçim yasasındaki eksikliklere rağmen onların bu tarihe ulaşma arzularını güçlü bir şekilde destekledi” diyerek, “En azından tartışmaları adayların seçim sürecine girmeleriyle durum patlak verene kadar, seçimlerin yapılması yönünde gerçek bir hareketlilik vardı” ifadelerini kullandı.
Norland, Seçim Komisyonu’nun teknik hazırlıklarının ‘son derece profesyonel ve verimli olduğunu’ ve en azından Libya’daki en ciddi siyasi aktörlerin, seçimleri desteklediklerini ifade etti.
Engelleyicilere yönelik ABD tarafından yapılan tehditler hakkında ise ABD’li yetkili, “Yaptırım tartışması, çoğunlukla seçim sonuçlarını kabul etmeyi reddeden veya seçim sürecini bozma tehdidinde bulunan kişilerle ilgilidir” dedi. Yetkili ayrıca, bu konuda henüz karar verilmediğini ve daha sonra bir kararın alınabileceğini dile getirdi.
Ülkesinin seçim sürecine dair coşkusunu kaybettiği yönünde çıkan haberleri de eleştiren Norland, “Bu doğru değil. Tavrımız baştan beri açık ve tutarlıydı” değerlendirmesinde bulundu.
Richard Norland, “Libya halkının, ülkeyi istikrar ve refah alanında sağlam bir yola taşımak için egemen, birleşik ve meşru bir hükümet seçme yönündeki güçlü arzusunu destekledik. Güçlü bir Libya devletinin kurulması, Libya halkının çıkarlarına ve daha geniş anlamda Libya’nın komşularının, bölgenin ve aynı şekilde ABD’nin çıkarlarına hizmet etmektedir. Bu nedenle ülkemiz hiçbir ismin adaylığını desteklemedi veya adaylara karşı çıkmadı” dedi.
Seçimlerin ertelenmesinin bazı silahlı oluşumların etkisini artırabileceğine dair ise Norland, “Bu milislerin birçoğunun, seçimlerin eski tarihte yapılmasını desteklediği izlenimine sahibiz. Çünkü çoğu siyasi aktör gibi onlar da Libyalıların çoğunluğunun arzusunun bu olduğunu biliyorlar” şeklinde konuştu.
ABD’li diplomat, “Libyalılar, Birleşmiş Milletler (BM) Temsilcisi Stephanie Williams’ın bu konuyla ilgilenmek ve Libya halkını desteklemek için ülkeye geri dönmesinden dolayı şanslı” diyerek, ilerleme kaydetmek için başa dönmeye gerek olmadığını vurguladı.
ABD’li yetkili ayrıca, “Gerçekten de Libya’da önceki ateşkesin üzerine yeni şeyler inşa etmek ve geçen yıl içinde gerçekleşen geniş siyasi diyaloğu geliştirmek için bir fırsat var. Seçimlerin makul bir süre içinde tekrar rayına oturtulması amacıyla bugün de bu durum hala geçerlidir. Özgür, adil ve kapsayıcı seçimler, Libya halkının çıkarlarına en iyi şekilde hizmet eden demokratik bir hükümete olanak sağlayabilir” değerlendirmesinde bulundu.



Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
TT

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’, Libyalı analistlerin ABD Özel Temsilcisi Richard Norland'ın Libya'nın güneyine yaptığı benzeri görülmemiş ziyaretin sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerini gölgede bıraktı.

Norland'ın bu hafta başında güneydeki Sebha kentinde Mareşal Halife Hafter'in oğlu Saddam Hafter ile yaptığı görüşmelerin ayrıntıları yeterince açıklanmadı. Ancak gözlemciler Norland'ın Sebha'ya yaptığı ziyaretin ‘sembolik’ olduğunu bildirdi. Derne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Yusuf el-Farisi, söz konusu ziyaretin ‘önceki güvensizlik dalgalarının ardından istikrarlı güvenlik koşulları ışığında bir ABD yetkilisinin güney kentine yaptığı ilk ziyaret’ olduğunu belirtti.

cdvfg
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Sebha ziyareti sırasında gerçekleşen görüşmede konuşurken (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Johns Hopkins Üniversitesi Dış Politika Enstitüsü üyesi Hafız el-Guveyl'e göre, Libya'ya yönelik on yıllık stratejik planın ve Rus nüfuzunu sınırlama girişimlerinin gölgeleri, ABD Özel Temsilcisi’nin Güney Libya ziyaretinde de kendisini gösterdi. El-Guveyl'e göre Rusya'nın Libya'nın güneyindeki nüfuzunu arttırması, ABD'nin kırılgan bölgelere yönelik stratejisinden ve Norland'ın ziyaretinden daha uzak değil. Bu noktada, geçtiğimiz mart ayından bu yana Rus askeri kargo uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Brak eş-Şati Üssü’ne yönelik birden fazla hava ikmalinden söz eden sızıntıların ortaya çıktığını da belirtmek gerekir.

Xujık8
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile CIA Direktörü William Burns arasında Trablus'ta daha önce yapılan bir görüşmeden (UBH)

İki yıldan kısa bir süre önce Biden yönetimi, ‘Çatışmayı Önlemek ve İstikrarı Teşvik Etmek için ABD Stratejisi - Libya için On Yıllık Stratejik Plan’ olarak bilinen planı başlattı. Bu plan, diğer hususların yanı sıra, Libya'nın tarihsel olarak marjinalleştirilmiş güneyini ulusal yapılara entegre etmeyi, daha geniş bir birleşmeye yol açmayı ve güney sınırını güvence altına almayı amaçlıyor.

Norland, Hafter'le görüştükten sonra Libya'nın güneyinin istikrara kavuşturulması, Libya'nın egemenliğinin korunması ve bölünmelerin aşılmasında oynadığı hayati rol hakkında genel bir konuşma yapmakla yetindi. Trablus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş'a göre söz konusu ziyaret Moskova'nın nüfuz mücadelesi ve Rusya'nın bölgedeki genişlemesini keşfetme bağlamının ötesine geçemeyebilir.

Diğer yandan Norland’ın Libya'nın güvenlik kurumlarını birleştirme çabalarını ülkenin dört bir yanından Libyalı askeri liderlerle ilişki kurarak desteklemekten bahsetmesi de dikkat çekiyor. El-Atraş Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu ziyaretin gerçekleri gizlemek için yapıldığını belirtti. El-Atraş’a göre bu ziyaret öncelikle Moskova'yı hedef alıyor ve ülkenin batısından sorumlu İçişleri Bakanı İmad et-Trablusi ile Saddam arasında daha önce yapılan ve tek taraflı bir eylem olan görüşmeye dayanan vizyonları önemsizleştiriyor.

 sc
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (Şarku’l Avsat)

Öte yandan bir grup analist, Çin'in Libya'daki faaliyetlerinin genişlemesine ilişkin ABD'nin güçlü endişelerinden bahsetti. Siyasi analist İzzeddin Akil'e göre güney Libya, Çin İpek Yolu'nun kesilmesinde önemli bir istasyon olabilir ve aynı zamanda Afrika'da Çinlileri rahatsız etmek ve onlara karşı koymak için bir üs olarak kullanılabilir.

Akil, Washington yönetiminin Trablus Büyükelçisi olarak atanması planlanan Amerikalı diplomat Jennifer Gavito'nun brifinginde Çin hakkında söylenenleri esas aldı.

Gavito geçtiğimiz haziran ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi önünde yaptığı açıklamada, Çin'le bağlantılı şirketlerin Libya'da bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe gösterdikleri derin başarılar konusunda uyarıda bulundu.

Infra Global Partners Vakfı danışmanı Jonathan Bass, Pekin'in Mareşal Halife Hafter'e verdiği desteğe işaret ederek, Çin'in daha önce eski Libya Başbakanı Fethi Başağa döneminde çok cazip koşullarla ülkenin güneyinde Libya altını çıkarma hakkını elde ettiğini söyledi.

Sahel bölgesinin son iki yılda Fransa'ya sadık bazı yerleşik rejimlerin devrilmesine tanık olması ve Rusya'nın yeni rejimlerin müttefiki olarak bölgeye müdahil olması da dikkat çekiyor.

Norland'ın Sebha'yı ziyaretinden bir gün sonra Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin'in Rus askeri kamyonu Ural'ın direksiyonuna geçmesi ve Ural’ın Libya pazarına girişini kutlaması da önemli bir noktaydı.