Elon Musk, roket yakalama kolları olan Starship fırlatma kulesinin görüntülerini paylaştı

Robotik araştırmacısı, yemek çubuğu benzeri kolları "Şimdiye kadarki en çılgın mühendislik tasarımlarından biri" diye tanımladı

SpaceX'in Teksas'a bağlı Boca Chica'daki Starbase tesisinde Mars'a gidecek Starship roketinin fırlatma kulesi (Twitter/elonmusk)
SpaceX'in Teksas'a bağlı Boca Chica'daki Starbase tesisinde Mars'a gidecek Starship roketinin fırlatma kulesi (Twitter/elonmusk)
TT

Elon Musk, roket yakalama kolları olan Starship fırlatma kulesinin görüntülerini paylaştı

SpaceX'in Teksas'a bağlı Boca Chica'daki Starbase tesisinde Mars'a gidecek Starship roketinin fırlatma kulesi (Twitter/elonmusk)
SpaceX'in Teksas'a bağlı Boca Chica'daki Starbase tesisinde Mars'a gidecek Starship roketinin fırlatma kulesi (Twitter/elonmusk)

SpaceX'in patronu Elon Musk, Mars'a gidecek Starship roketini fırlatmak ve yakalamak için kullanılacak kuleyi kamuoyuyla paylaştı.
The Independent'ın haberine göre, uzay firmasının Teksas'taki Starbase tesisinde inşaat halinde olan yapı, ikinci kademeyi yörüngeye ulaştıran roket iticisini tekrar yerine yerleştirmek için kullanılacak yemek çubuğu benzeri kollara sahip.

Robotik araştırmacısı Lex Fridman, fırlatma kulesini "Şimdiye kadarki en çılgın mühendislik tasarımlarından biri" diye niteledi.
Bir Starship roketinin ilk yörünge fırlatması gelecek 10 hafta içinde gerçekleşecek. Denemede uzay aracı, Starbase'ten kalktıktan sonra 90 dakikalık bir yolculuğu tamamlayıp Hawaii açıklarına inecek.
Geliştirmeler ve denemeler tamamlandıktan sonra SpaceX'in nihai hedefi, Starship roketlerini seri üretime geçirip yeni nesil roketlerden oluşan bir filo kullanarak Mars'ta kalıcı bir insan kolonisi kurmak.
Elon Musk'ın firması aynı zamanda, başka bir amaca uygun hale getirerek açık deniz fırlatma tesislerinden oluşan küresel bir ağ kurmak için kullanılmayan petrol sondaj kulelerini satın alıyor.
Milyarder daha önce 2024'e kadar Ay'a ve 2030'a kadar Mars'a Starship gönderme hedefinden bahsetmişti fakat uzay araçlarının geliştirilmesi, Jeff Bezos'un Blue Origin'ini ve NASA'yı içeren bir dava nedeniyle ertelendi.
Dava, ABD uzay ajansı için aya iniş aracı geliştirme ihalesinde sözleşmenin haksız şekilde SpaceX'e verildiği şikayetinden kaynaklanıyordu ama bu şikayet sonunda reddedildi.
Blue Origin, henüz New Shepard roketiyle bir yörünge görevi tamamlamamışken SpaceX uzaya yük taşımakta kanıtlanmış bir geçmişe sahip. 
2021'de SpaceX tek bir takvim yılında 30'dan fazla roketi yörüngeye fırlatarak kendi rekorunu kırdı.
SpaceX fırlatma geçmişi.jpg
Şirket yeniden kullanılabilir Falcon 9 roketlerinin kullanıldığı iki ayrı görevi birbirinden 15 saat arayla gerçekleştirerek kendine ait art arda fırlatma rekorunu da kırdı.
Roketlerin yeniden kullanılabilirliği Musk'ın Starship için amaçlarına ulaşmasının anahtarı olacak. Son fırlatma kulesi tasarımı aynı roket iticiyi kullanarak potansiyel olarak aynı günde birden fazla görev gerçekleştirilmesine olanak tanıyor.
Yakalama kolları da itici üzerinde bacaklara olan ihtiyacı ortadan kaldırarak her fırlatma için ağırlığı, gereken yakıtı ve maliyeti azaltıyor.
Tüm mekanizmalarını yeterince test etmek için zaman olmadığından, martta gerçekleşmesi beklenen ilk Starship yörünge uçuşu denemesinde kolların kullanılması beklenmiyor.



Yapay zeka uygulamaları 1 milyar kullanıcıyı aştı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Yapay zeka uygulamaları 1 milyar kullanıcıyı aştı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Yeni bir rapora göre ChatGPT, Claude ve Google Gemini gibi mobil yapay zeka uygulamalarının kullanıcı sayısı 1 milyarı geçti.

Bu kilometre taşına, OpenAI'ın ChatGPT'yi kullanıma açmasının üzerinden üç yıl bile  geçmeden ulaşıldı. ChatGPT, Kasım 2022'de piyasaya sürüldüğünde tarihin en hızlı büyüyen uygulaması olmuştu.

Tüketici bilgi firması Meltwater ve kreatif ajans We Are Social tarafından hazırlanan Digital 2026 raporunda, "Yapay zeka, erken benimseyenlerden kitlesel pazara yayılarak 'kritik eşiği geçiyor' dendi.

700 sayfalık rapor, bu eğilimin internetin geri kalanında da dalgalanma etkisi yarattığını ve geleneksel arama motorlarını kullananların sayısının artık düşüşte olduğunun altını çiziyor.

Veri analisti Simon Kemp, "Yapay zeka, kullanıcıların farklı türden soruları yanıtlamalarına ve yalnızca arama motorlarıyla yapabileceklerinden çok daha geniş bir ihtiyaç yelpazesini karşılamalarına giderek daha fazla olanak sağlıyor" dedi.

OpenAI'ın patronu Sam Altman'a göre yapay zekanın benimsenme oranları büyük ölçüde yaklaşık 800 milyon kullanıcısı olan ChatGPT sayesinde artıyor.

Bu rakam geçen yıl bu zamanlar 250 milyon civarındaydı ve Statista tarafından toplanan verilere göre 586 milyon kullanıcısı olan Elon Musk'ın X'inin önüne geçti

OpenAI, Duke Üniversitesi ve Harvard Üniversitesi'nden araştırmacılar geçen ay yayımladıkları makalede dünya yetişkin nüfusunun yaklaşık yüzde 10'unun ChatGPT kullandığını belirtmişti.

Araştırmacılar, "Yeni bir teknoloji için bu küresel yayılma hızının emsali yok" diye yazmıştı.

Pew Araştırma Merkezi'nin marşamba günü yayımladığı ayrı bir rapor, yapay zeka konusunda heyecandan çok endişe duyan kişi sayısının daha fazla olduğunu ortaya koydu.

25 ülkede 28 binden fazla kişinin görüşlerinin alındığı anket, insanların sadece yüzde 16'sının bu teknoloji konusunda endişeliden ziyade heyecanlı olduğunu ortaya koydu.

Raporun yazarları, "Yapay zekayla ilgili endişeler özellikle yetişkinlerin yaklaşık yarısının heyecandan çok endişe duyduğunu söylediği Birleşik Devletler, İtalya, Avustralya, Brezilya ve Yunanistan'da yaygın" diye yazdı.

Anket ayrıca, kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasılayla ölçülen bir ülkenin geliriyle yapay zeka farkındalığı arasında güçlü bir ilişki olduğunu ortaya koyuyor. Yüksek gelirli ülkelerdeki nüfus, daha az varlıklı ekonomilerdekilere kıyasla yapay zeka hakkında daha fazla bilgi sahibi olma eğiliminde.

Independent Türkçe


Starship, Teksas'tan yeni bir test uçuşuyla fırlatıldı

Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)
Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)
TT

Starship, Teksas'tan yeni bir test uçuşuyla fırlatıldı

Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)
Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)

Amerikalı milyarder Elon Musk'ın sahibi olduğu SpaceX, dün Teksas'taki Starbase'den Starship uzay aracının on birinci uçuşunu gerçekleştirdi. Bu test görevi, yeniden kullanılabilir uzay aracının uydu fırlatma ve nihayetinde insanları Ay ve Mars'a taşıma yeteneğini test etmeyi amaçlıyor.

Bir Süper Ağır itici roketin üzerine monte edilmiş Starship üst kademesinden oluşan uzay aracı, SpaceX'in Starbase'deki tesislerinden yaklaşık 23:20 GMT'de fırlatıldı. Starship üst kademesini uzaya gönderdikten sonra, Süper Ağır itici roket fırlatmadan yaklaşık 10 dakika sonra Meksika Körfezi'ne yumuşak bir iniş gerçekleştirdi.

SpaceX Başkanı Gwynne Shotwell, geçen ay Paris'te düzenlenen bir konferansta, "11. test uçuşunu başarılı kılmak için elimizden gelen her şeyi yaptık," dedi. "Ama bildiğiniz gibi, kimse ne olacağını bilmiyor, bu yüzden göreceğiz." Starship'in, 2027 yılına kadar NASA astronotlarını Ay'a indirmesi planlanıyor.

Roket, SpaceX'in mobil geniş bant internet sağlama hedefinde hayati rol oynayan daha büyük Starlink uydularının fırlatılması için büyük önem arzediyor. Bu uydular, Musk'ın Mars'a insan ve kargo gönderme vizyonunun temelini oluşturuyor.


"Arka kapı" tehlikesi: 250 dosya ChatGPT'yi zehirlemeye yetiyor

(Unsplash)
(Unsplash)
TT

"Arka kapı" tehlikesi: 250 dosya ChatGPT'yi zehirlemeye yetiyor

(Unsplash)
(Unsplash)

Anthony Cuthbertson Teknoloji Editör Yardımcısı @ADCuthbertson 

Araştırmacılar, OpenAI'ın ChatGPT'si ve Google'ın Gemini'ı gibi yapay zeka modellerinin, eğitim verilerine yalnızca küçük bir bozulmuş veri örneği eklenerek "zehirlenebileceği" uyarısını yaptı.

Birleşik Krallık Yapay Zeka Güvenlik Enstitüsü, Alan Turing Enstitüsü ve yapay zeka firması Anthropic'in ortak yürüttüğü çalışma, 250 kadar az sayıda belgenin büyük dil modellerinin (LLM'ler) anlamsız metinler üretmesine yol açan bir "arka kapı" zafiyeti oluşturabileceğini ortaya koydu.

Bu açık özellikle endişe verici çünkü en popüler LLM'ler, kişisel internet siteleri ve blog yazıları da dahil internetteki herkese açık metinlerle önceden eğitiliyor. Bu da herhangi birinin yapay zeka modelinin eğitim verilerine dahil olabilecek içerik üretmesini mümkün kılıyor.

Anthropic, konuyu detaylandıran blog yazısında "Kötü niyetli aktörler, zehirlenme diye bilinen süreçte modelin istenmeyen veya tehlikeli davranışları öğrenmesini sağlamak için bu yayınlara belirli bir metin enjekte edebilir" dedi.

Arka kapı eklemek de bu saldırı türünden. Arka kapılar, modelden normalde gizli kalacak belirli bir davranışı tetikleyen özel ifadelerdir. Örneğin bir saldırgan komut isteminde olduğu gibi rasgele bir tetikleyici ifade içerdiğinde LLM'ler hassas verileri dışarı sızdıracak şekilde zehirlenebilir.

Bulgular yapay zeka güvenliğine dair endişelere yol açarken araştırmacılar, bunun teknolojinin hassas uygulamalarda kullanılma potansiyelini sınırladığını söylüyor.

Alan Turing Enstitüsü'nden Dr. Vasilios Mavroudis ve Dr. Chris Hicks, "Sonuçlarımız şaşırtıcı ve endişe vericiydi: Bir LLM'yi zehirlemek için gereken kötü niyetli belge sayısı (yaklaşık 250), modelin veya eğitim verilerinin boyutundan bağımsız olarak neredeyse sabitti" diye yazdı.

Başka bir deyişle, veri zehirleme saldırıları daha önce sanılandan daha uygulanabilir olabilir. Bir saldırgan için örneğin 250 zehirli Wikipedia makalesi yaratmak nispeten kolay olacaktır.

Riskler, "Poisoning attacks on LLMs require a near-constant number of poison samples" (LLM'lere yönelik zehirleme saldırıları neredeyse sabit sayıda zehir örneği gerektiriyor) başlıklı, hakem kontrolünden geçmemiş makalede detaylandırıldı.

The Independent yorum için Google ve OpenAI'la iletişime geçti.

Independent Türkçe, independent.co.uk/tech