Küçük bir galakside saklanan "mini" bir kara delik keşfedildi

(Pixabay)
(Pixabay)
TT

Küçük bir galakside saklanan "mini" bir kara delik keşfedildi

(Pixabay)
(Pixabay)

Bilim insanları yaklaşık 110 milyon ışık yılı uzaklıktaki küçük bir galakside "mini" bir kara delik keşfetti.
Kara delik Güneş'in yaklaşık 200 bin katı bir kütleye sahip ve Mrk 462 galaksisinde gömülü.
Mrk 462, Samanyolu Galaksimizdeki yüz milyar yıldıza kıyasla, sadece birkaç yüz milyon yıldıza ev sahipliği yapıyor. İçindeki minyatür karadelik ise şimdiye dek tespit edilen bir avuç benzerinden yalnızca biri.
New Hampshire'daki Dartmouth College'dan Jack Parker "Mrk 462'deki bu kara delik, süper kütleli veya canavar kara deliklerin en küçükleri arasında" dedi:
"Bunun gibi kara delikleri bulmak çok zor."
Gökbilimciler daha büyük galaksilerde kara delikleri genellikle galaksi merkezindeki yıldızların hızlı hareketlerini araştırarak buluyor. Ancak cüce galaksiler bu yöntemin etkili olması için fazla küçük ve loş.
Bunun yerine gökbilimciler, büyüyen kara deliklere dair, milyonlarca dereceye kadar ısınan gaz ve parlayan x-ışınları gibi izler arıyor.
Sekiz cüce galakside kara delik büyümesinin ipuçları bulunmuştu ama büyüyen bir kara deliğin x-ışını izi yalnızca Mrk 462'de vardı.
Yüksek enerjili X-ışınlarının düşük enerjili olanlara kıyasla alışılmadık derecede yoğun olması ve diğer dalga boylarındaki verilerle yapılan karşılaştırmalar, Mrk 462 kara deliğinin gaz tarafından büyük ölçüde gizlendiğine işaret ediyor.
Çalışmayı yürüten Ryan Hickox "Gömülü kara delikleri tespit etmek açıkta olanları saptamaktan daha zor. O yüzden bu örneği bulmak, benzer kara deliklere sahip çok daha fazla cüce galaksi olduğu anlamına gelebilir" dedi:
Bu önemli çünkü astrofizikteki önemli bir soruyu ele almaya yardımcı olabilir: Kara delikler evrende bu kadar erken bir zamanda nasıl bu kadar büyüdü?
Kara delikler hızla büyüyor ama Big Bang'den sonra bu kadar yüksek bir kütleyi bu kadar çabuk biriktirmeyi nasıl başardıkları henüz belli değil. Bir açıklamaya göre oluştukları sırada Güneş kütlesinin on binlerce katı kütleye sahip olan kara delikler, erken evrene tohumlar gibi serpilmişti. Belki de bu süreç, devasa gaz ve toz bulutlarının çöküşünün bir sonucuydu.
Süper kütleli kara deliklere sahip cüce galaksilerin büyük bir kısmı, ilk nesil yıldızlardan gelen küçük kara delik tohumlarının, erken evrende Güneş kütlesinin milyarlarca katına sahip nesneler oluşturmak üzere şaşırtıcı bir hızla büyüdüğüne işaret ediyor.
Parker "Tek bir örnekten güçlü sonuçlar çıkaramayız ama bu bulgu, cüce galaksilerdeki gömülü kara delikler için çok daha kapsamlı aramaları teşvik etmelidir" diye konuştu:
Öğrenebileceklerimizden heyecan duyuyoruz.
Independent Türkçe
 



Bilim doğruladı: Kalbin kırılması insanları gerçekten öldürebilir

Yakınını kaybedip yasını sürekli yüksek seviyelerde yaşayanların ölme olasılığı, düşük düzeylerde yas tutanlara göre yüzde 88 daha fazla (Unsplash)
Yakınını kaybedip yasını sürekli yüksek seviyelerde yaşayanların ölme olasılığı, düşük düzeylerde yas tutanlara göre yüzde 88 daha fazla (Unsplash)
TT

Bilim doğruladı: Kalbin kırılması insanları gerçekten öldürebilir

Yakınını kaybedip yasını sürekli yüksek seviyelerde yaşayanların ölme olasılığı, düşük düzeylerde yas tutanlara göre yüzde 88 daha fazla (Unsplash)
Yakınını kaybedip yasını sürekli yüksek seviyelerde yaşayanların ölme olasılığı, düşük düzeylerde yas tutanlara göre yüzde 88 daha fazla (Unsplash)

Harriette Boucher 

Yeni bir araştırma, yakınını kaybedip yoğun ve uzun süreli yas semptomlarından muzdarip olan kişilerin, sevdiklerinin ölümünden sonraki 10 yıl içinde ölme ihtimalinin, neredeyse iki kata ulaştığını ortaya koydu.

Danimarka'daki araştırmacılar, yakınını kaybedip sürekli yüksek düzeylerde yas tutanların, yasını daha düşük seviyelerde yaşayanlarla kıyasla, sağlık hizmetlerini daha fazla kullandığını ve ölme olasılığının yüzde 88 daha fazla olduğunu buldu.

Araştırmacılar, sevdiklerini kaybedenlerin yaşadığı 5 yas güzergahını tanımladı ve en ciddi şekilde etkilenenlerin daha erken ölme olasılığının daha yüksek olduğunu tespit etti.

Araştırma makalesinin yazarlarından Dr. Mette Kjærgaard Nielsen şu ifadeleri kullandı:

Yüksek yas semptomu seviyeleriyle; kalp damar hastalıkları, akıl sağlığı sorunları ve hatta intiharda görülen daha yüksek oranlar arasında bir bağlantı olduğunu daha önce bulmuştuk. Ancak ölümle ilişkisi daha fazla araştırılmalı.

Bilim insanı, "yüksek" bir yas güzergahına dair risk altında olan kişilerin erken fark edilebileceğini de söyledi:

Bir pratisyen hekim akıl sağlığına dair diğer ciddi rahatsızlıklar ve depresyonun eski belirtilerini arayabilir. Daha sonra bu hastalara kendileri özel takip sunabilir veya onları psikologların özel muayenehanelerine ya da ikinci basamak sağlık kuruluşlarına yönlendirebilirler.

Dr. Nielsen, "Pratisyen hekimler ayrıca yakınını kaybedenlerin ruh sağlığına odaklanılacak bir takip randevusu da önerebilir" dedi.

Bilim insanları, 2012'den bu yana yakınlarını kaybetmiş, yaş ortalaması 62 olan 1735 adet kadın ve erkeği 10 yıl boyunca Danimarka'da izledi. Bu süre zarfında bu kişilere, semptomlarını ve deneyimlerini değerlendiren bir dizi anket gönderildi ve araştırmacılar bunlarla katılımcıların sürekli olarak hangi düzeyde keder yaşadığını belirledi.

Grubun yüzde 66'sı yakın zamanda partnerini, yüzde 27'si bir ebeveynini ve yüzde 7'si de çok sevdiği bir başka kişiyi kaybetmişti.

Sürekli olarak yüksek düzeylerde yas belirtileri yaşayan yüzde 6'lık kesimin 10 yıl içinde ölme olasılığı, sürekli olarak düşük yas belirtileri gösterdiğini bildiren yüzde 38'e kıyasla yüzde 88 daha yüksekti.

Yüksek güzergahta olanların, yakınlarını kaybetmesinin üzerinden üç yıl geçtikten sonra sağlık hizmeti alma olasılıkları da daha yüksek çıktı.

Bu grubun konuşma terapisi veya diğer akıl sağlığı hizmetlerini alma ihtimalleri yüzde 186, antidepresan reçetesi yazılma olasılıkları yüzde 463, yatıştırıcı ya da kaygı giderici ilaç reçetesi alma ihtimalleri de yüzde 160 daha fazla.

 Independent Türkçe,independent.co.uk/news