Modern insana ait en eski fosillerden biri, aslında daha da eskiymiş

Bilim insanları çalışmalara devam etmeyi planlıyor (Unsplash/Temsili fotoğraf)
Bilim insanları çalışmalara devam etmeyi planlıyor (Unsplash/Temsili fotoğraf)
TT

Modern insana ait en eski fosillerden biri, aslında daha da eskiymiş

Bilim insanları çalışmalara devam etmeyi planlıyor (Unsplash/Temsili fotoğraf)
Bilim insanları çalışmalara devam etmeyi planlıyor (Unsplash/Temsili fotoğraf)

Modern insana (Homo sapiens) ait en eski fosillerden birinin, düşünülenden yaklaşık 35 bin yıl daha eski olduğu ortaya çıktı.
Omo I adıyla bilinen kemik ve kafatası parçaları, 1967'de Etiyopya'da keşfedilmişti.
Uzmanlar, kalıntıların ne zamandan kaldığını tam olarak belirleyememişti.
2005'te kalıntının hemen altındaki kaya katmanını inceleyen jeologlar, Omo I'ın en az 195 bin yıl öncesine ait olduğunu belirlemişti.
12 Ocak'ta Nature adlı hakemli bilimsel dergide yayımlanan yeni çalışmanın başyazarı Celine Vidal, "Yine de çok fazla belirsizlik vardı" dedi.

(M. H. Day)
Cambridge Üniversitesi'nde görev yapan yanardağ uzmanı, fosillerin üzerinde biriken kül tabakasını analiz ederek daha kesin bir tarih belirlenebileceğini söyledi:
"Ancak kül çok ince, neredeyse un gibi olduğu için o dönemde bunu yapmak imkansızdı."
Vidal ve ekibi daha yeni metotlarla kül tabakasını inceledi.
Bulgular, Omo I'in 233 bin yıllık olduğunu gösterdi. Zira küllerin, yaklaşık 400 kilometre uzaklıktaki Shala Yanardağ'ında 233 bin yıl önce meydana gelen patlamadan kaldığı tespit edildi.
Bu, fosillerin en az 233 bin yıllık olduğu anlamına geliyor. Bilim insanları 22 bin yıllık hata payı olduğunu belirtti.
Araştırmanın yazarlarından paleoantropolog Aurelien Mounier, "Omo I için belirlenen yeni minimum yaş, insan evrimiyle ilgili en son teorilerle daha tutarlı" dedi.
Modern insana ait keşfedilen en eski kalıntı, 2017'de Fas'ta ortaya çıkarıldı. Bu kalıntılar 300 bin yıl öncesine ait. Ancak Mounier, Omo I'ın fiziksel özelliklerinin Fas'taki kalıntılara göre modern insana daha çok benzediğini söyledi:
"Omo I, modern insanın bütün morfolojik özelliklerine sahip tek fosil."
Araştırmacılar, kül örneklerini tekrar analiz ederek fosillerin en fazla kaç yıllık olabileceğini belirlemeyi istiyor.
Independent Türkçe, AFP, Popular Science



Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
TT

Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Bir uydu takipçisi, Venüs'e iniş yapabilecek dayanıklılıkta tasarlanan yarım tonluk Sovyet uzay sondasının iki hafta içinde Dünya'ya geri döneceği ve meteor gibi "sert düşebileceği" uyarısında bulundu.

1972'de fırlatılan uzay aracı hiçbir zaman Dünya'nın yörüngesini geçemedi ve kalıntıları 50 yılı aşkın süredir gezegenin etrafında dönüyor.

Sonda, 10 Mayıs civarında alevler içinde Dünya'ya geri düşmeye başlayacak.

Hollandalı uydu takipçisi Marco Langbroek blog yazısında, "Bundan yaklaşık 2 hafta sonra, alışılmadık bir kontrolsüz yeniden giriş gerçekleşecek: Başarısız bir Sovyet Venera görevinden 53 yıllık iniş kapsülü Dünya yörüngesinde sıkışıp kaldı" dedi.

Uzay sondasının yeniden giriş sırasında yanma ihtimali az da olsa var ancak Venüs'e inişe dayanmak üzere inşa edildiği için bu pek olası görünmüyor.

Delft Teknoloji Üniversitesi'nde uzay durumsal farkındalığı dersi veren Dr. Langbroek, "Bu, Venüs atmosferinden geçerken hayatta kalmak üzere tasarlanmış bir iniş aracı olduğundan, Dünya atmosferine yeniden girişte ve çarpışmada sağlam kalması mümkün" dedi.

Uzay aracı paraşütle donatılmış olsa da bu paraşüt çalışır durumda olmayabilir.

Dr. Langbroek, Popular Science'a "Eğer yeniden girişten sağ çıkarsa, sertçe düşecektir" diye konuştu.

Dr. Langbroek, yaklaşık 1 metre genişliğinde ve 500 kg'ın biraz altında ağırlığa sahip sondanın atmosfere yeniden girebileceğini ve saatte yaklaşık 250 km hızla Dünya'ya çarpabileceğini, bunun da meteor çarpmasına benzer riskler oluşturduğunu söyledi.

Casus uydu, meteor ve asteroitleri izleyen öğretim görevlisi, "Söz konusu riskler özellikle yüksek olmasa da sıfır da değil" dedi.

Düşen sondanın ne zaman ve nereye çarpabileceği belirsizliğini koruyor.

Dr. Langbroek, "51,7 derecelik yörünge eğimiyle, yeniden giriş 52 Kuzey ve 52 Güney enlemleri arasında herhangi bir yerde gerçekleşebilir" dedi.

Bu, Birleşik Krallık kadar kuzeyden Yeni Zelanda kadar güneye herhangi bir yer olabilir.

Gök cismi takipçisi, "Mevcut modellememize göre yeniden giriş, aşağı yukarı 10 Mayıs civarında gerçekleşecek" dedi.

Geçen birkaç ay boyunca, model sürekli 9-10 Mayıs 2025'ten civarında yeniden girişe işaret ediyor.

İzleyiciler daha fazla veri toplamak ve ne zaman ve nereye çarpabileceğini belirlemek için uzay sondasını gözlemlemeyi sürdürüyor.

Dr. Langbroek, "Yeniden giriş tarihindeki belirsizlik, gerçek yeniden girişe yaklaştıkça azalacak ancak o gün bile belirsiz oranı hâlâ yüksek olacak" dedi.

Independent Türkçe, independent.co.uk/space