NASA teleskobu, Güneş Sistemi'nin dışında "öteuydu" adayı keşfetti

Görselde gaz devi Kepler-1708b ve uydusu Kepler-1708b-i, kendi yörüngelerinde dönerken resmediliyor (Helena Valenzuela Widerström)
Görselde gaz devi Kepler-1708b ve uydusu Kepler-1708b-i, kendi yörüngelerinde dönerken resmediliyor (Helena Valenzuela Widerström)
TT

NASA teleskobu, Güneş Sistemi'nin dışında "öteuydu" adayı keşfetti

Görselde gaz devi Kepler-1708b ve uydusu Kepler-1708b-i, kendi yörüngelerinde dönerken resmediliyor (Helena Valenzuela Widerström)
Görselde gaz devi Kepler-1708b ve uydusu Kepler-1708b-i, kendi yörüngelerinde dönerken resmediliyor (Helena Valenzuela Widerström)

Gökbilimciler nadir bir keşfe imza attı ve Güneş Sistemi'nin dışında yer alan bir doğal uydu adayı tespit etti.
Son 30 yılda Güneş Sistemi dışında 4 binden fazla gezegen keşfedildi. Ötegezegen adı verilen bu gök cisimleri arasında kayalık gezegenler, deforme olmuş gezegenler veya gaz devleri gibi çok çeşitli nesneler yer aldı.
Buna rağmen, gezegenlerin etrafında dönen uydulara dair tek bir keşif yapılabildi. Bu da 2017'de saptanan, Neptün büyüklüğündeki "öteuydu" adayı Kepler-1625 I olmuştu.
Şimdiyse Columbia Üniversitesi'nden bilim insanları listeye ikinci uydu adayını ekledi.
Araştırmanın başyazarı Profesör David Kipping, "Gökbilimciler şimdiye kadar 10 binden fazla ötegezegen adayı buldu, ancak öteuydular çok daha zorlu. Onlar terra incognita" diye konuştu. Terra incognita, kartografyada haritalanmamış bölgeler için kullanılan bir terim.
Hakemli bilimsel dergi Nature Astronomy'de yayımlanan araştırmada, Profesör Kipping ve meslektaşları, NASA'nın 2018'de emekliye ayrılan Kepler uzay teleskobunun tespit ettiği en soğuk gaz devlerini inceledi.
70 gezegeni derinlemesine inceleyen araştırmacılar, sonunda Kuğu ve Lyra takımyıldızları yönünde, Dünya'dan yaklaşık 5 bin 500 ışık yılı uzaklıkta yer alan Kepler-1708b'nin yörüngesindeki olası uyduyu tespit etti.
Veriler, Kepler-1708b-i adı verilen gök cisminin büyüklüğünün Dünya'nın yaklaşık 2,6 katı olduğunu gösteriyor. Ona ev sahipliği yapan gezegen ise Jüpiter'den biraz daha küçük.
Gökbilimciler öteuydu araştırmalarında soğuk, gaz gezegenlerini inceliyor. Zira Güneş Sistemi'nde Dünya gibi gezegenler az sayıda uyduya sahipken Jüpiter ve Satürn gibi gaz devlerinin yüzden fazla uydusu var.
Araştırmacılara göre iki öteuydu adayı da muhtemelen gazdan oluşuyor. Bunların hayatlarına bir gezegene dönüşmek üzere başladığı ve sonra diğer dev gezegenlerin yörüngelerine çekildiği tahmin ediliyor.
Profesör Kipping, "Dışarıda başka uydular varsa, muhtemelen o kadar da canavarca görünmeyecek. Aynı zamanda tespit edilmeleri de daha zor olacak" ifadelerini kullandı:
"Keşfi doğrulamak için Hubble gibi diğer uzay teleskoplarından gelecek gözlemlere ihtiyacımız olacak. Bu da yıllar alabilecek bir süreç."
Independent Türkçe, SciNews, ScienceAlert



İnternetin kuralları değişiyor: Yapay zekanın sızamayacağı altyapı geliştirildi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

İnternetin kuralları değişiyor: Yapay zekanın sızamayacağı altyapı geliştirildi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

İnternetin büyük bölümüne güç sağlayan internet altyapısı şirketi Cloudflare, "internetin kurallarını değiştirdiğini" söylüyor. 

Şirket, yapay zeka firmalarının internetten veri toplamasını engellemek amacıyla yapay zeka tarayıcılarını doğrudan engelleyecek.

ChatGPT gibi büyük dil modelleri, performanslarını artırmak için muazzam miktarda eğitim verisine ihtiyaç duyuyor. Bu şirketlerin çoğu, sistemleri eğitmek adına farklı internet sayfalarına erişip içeriklerini depolayan  tarayıcılar kullanıyor.

Artık Cloudflare, bu yapay zeka tarayıcılarının doğrudan engelleneceğini söylüyor. Bu, sözkonusu otomatik sistemlerin "izin veya ücret" olmaksızın sayfalara erişemeyeceği anlamına geliyor.

Bu internet sitelerinin yayıncıları, yapay zeka tarayıcılarına sitelerine erişim izni verebilecek. Cloudflare, yapay zeka şirketlerinin ödeme yapıp yapmamayı seçebileceği bir "taramaya göre ödeme" ücreti seçeneği ekleyeceğini söylüyor.

Yapay zeka sistemlerini eğitmek için çevrimiçi yazıların kullanılması, süregelen yapay zeka çağının en bölücü konularından biri haline geldi. Birçok yayıncı, içeriklerinin sistemleri eğitmek amacıyla izinsiz kullanıldığını öne sürerek yapay zeka şirketlerine karşı hukuki yollara başvurdu.

Bu çatışma 2023'te artarken Cloudflare, ilk başta internet sayfalarına özel bir etiket ekleyerek yapay zeka sitelerinden erişmemesini istemesine izin vereceğini söylemişti ancak bu uygulanamazdı. Geçen yıl, bu tür yapay zeka botlarını tespit eden bir teknoloji geliştirerek internet sitelerinin bunları otomatik olarak engellemesine imkan tanımaya başladı.

Artık ikinci araç varsayılan olarak açık hale gelecek.

Cloudflare CEO'su Matthew Prince, New York Times'a, "Cloudflare'ın internetin kurallarını tamamen değiştirdiğini" söyledi. Prince bu hamlenin, yapay zeka şirketlerinin interneti kazıyarak içeriğe serbestçe erişmesinin, insanların yeni yazılar ya da diğer içerik türlerini yayımlamaya teşvik edilmesini engelleyeceği endişesinden kaynaklandığını söyledi.

Independent Türkçe