NASA teleskopları, Dünya'ya yakın bir gezegende su buharı keşfetti

"Süper Neptün" sınıfındaki gezegenin kütlesi Dünya'nın 23 katı

TOI-674b, kırmızı cüce diye bilinen küçük ve nispeten soğuk bir yıldızın etrafında dönüyor (NASA)
TOI-674b, kırmızı cüce diye bilinen küçük ve nispeten soğuk bir yıldızın etrafında dönüyor (NASA)
TT

NASA teleskopları, Dünya'ya yakın bir gezegende su buharı keşfetti

TOI-674b, kırmızı cüce diye bilinen küçük ve nispeten soğuk bir yıldızın etrafında dönüyor (NASA)
TOI-674b, kırmızı cüce diye bilinen küçük ve nispeten soğuk bir yıldızın etrafında dönüyor (NASA)

Gökbilimciler TOI-674 b adlı bir ötegezegende su buharı tespit etti.
Kansas Üniversitesi'nden doktora öğrencisi Jonathan Brande, "TOI-674 b'de su buharı gördüğümüzü düşünüyoruz, bu gerçekten heyecan verici" diye konuştu.
TOI-674 b, Dünya'dan 150 ışık yılı uzaklıkta, Antlia Takımyıldızı'nda yer alıyor. NASA'ya göre gezegen, astronomik ölçüler söz konusu olduğunda "yakın" diye nitelenebilir.
Ayrıca "süper Neptün" diye sınıflandırılan gezegenin kütlesi Dünya'nınkinden 23 kat fazla.
Güneş Sistemi'nin dış gezegenlerinden biri olan Neptün'den daha büyük gezegenler "süper Neptün" diye sınıflandırılıyor. TOI-674 b'nin kütlesinin Neptün kütlesinin yaklaşık 1,3 katı olduğu belirlendi.
Gezegen, ona ev sahipliği yapan yıldıza çok yakın bir konumda yer alıyor. Yıldızın etrafındaki dönüşünü iki günden az bir sürede tamamlayan gezegende sıcaklıklar 360 dereceye ulaşıyor.
Araştırmacılara göre bu türden bir gezegene nadiren rastlanıyor. Zira Neptün'nden büyük olup da yıldızına bu kadar yakın bir noktada bulunan ve buna rağmen atmosferini koruyabilen yalnızca birkaç gezegen var. 
Bu nedenle araştırma ekibi, TOI-674 b'nin aslında yıldızına daha uzak bir bölgede doğduğunu ve zaman içinde şu anda bulunduğu yere göç ettiğini tahmin ediyor.
Araştırmacı Brande, "Neptün büyüklüğünde veya ondan biraz daha büyük gezegenler bu yörüngelerde çok nadir görülür. Gökbilimciler bu bölgelere Neptün çölü adı verir" ifadelerini kullandı:
"Bu bölgedeki gezegenler çok nadirdir ve bunların birçoğu yıldız radyasyonu nedeniyle atmosferlerini kaybeder."
Araştırmacılar, TOI-674 b'nin atmosferinin ne kadar su buharı içerdiğini henüz tam olarak belirleyemedi.
Hakemli bilimsel dergi Astrophysical Journal'da yayımlanan araştırma, NASA'nın teleskoplarından gelen verilerle yapıldı.
Araştırmada Hubble Uzay Teleskobu, Spitzer Uzay Teleskobu ve ötegezegen avcısı TESS teleskobunun verileri kullanıldı.
Araştırmacıların aktarımına göre gezegenin kendisi yakın zamanda TESS tarafından keşfedildi ve daha sonra Hubble aracılığıyla incelendi.
Spitzer'in 2020'de emekli olmadan önce kaydettiği veriler de gezegende su buharı olduğuna dair kanıt bulunmasında rol oynadı.
Öte yandan, bu buharının keşfi, TOI-674 b'yi potansiyel olarak yaşanabilir bir aday kılmıyor. Zira gezegendeki sıcaklıklar yaşam için elverişsiz koşullar yaratıyor.
Ancak bilim insanları bu gezegeni inceleyerek yıldız sistemlerinde gezegenlerin nasıl oluştuğuna dair ayrıntılı bilgiler elde edebileceklerini umuyor.
NASA'ya göre geçen ay fırlatılan ve son derece güçlü olduğu belirtilen James Webb Uzay Teleskobu, hem TOI-674 b hem de diğer ötegezegenlerle ilgili karanlık noktaları aydınlatacak.
 
Independent Türkçe, NASA, Astronomy, Russia Today



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT