Putin-Reisi Zirvesi: Mesafeli ve dönüm noktalarına odaklı

Putin ile Reisi arasında gerçekleşen zirvede uzun soluklu iş birliğinin geliştirilmesi en önemli gündem maddelerinden biri olurken Rus basını, iki taraf arasında güven duygusunun zayıf olduğuna işaret etti

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi dün Kremlin'de bir araya geldiler (AP)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi dün Kremlin'de bir araya geldiler (AP)
TT

Putin-Reisi Zirvesi: Mesafeli ve dönüm noktalarına odaklı

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi dün Kremlin'de bir araya geldiler (AP)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi dün Kremlin'de bir araya geldiler (AP)

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin dün Moskova'ya yaptığı ilk ziyaretin seyri, öncesindeki büyük çıkışının ve Rus ve İran basınında, iki tarafın stratejik iş birliğini güçlendirmek için bu ziyaretin bir başlangıç ​​noktası haline getireceklerine olan inanca tekrar tekrar yapılan atıfların aksine, Kremlin'de (Rusya Cumhurbaşkanlığı) büyük bir resepsiyon havasında geçen ziyaretin bir tür kayıtsızlığı yansıtması oldukça dikkat çekiciydi. Kremlin’in Protokol Hizmetleri Dairesi, Putin'in genellikle devlet başkanlarını kabul ettiği törenlerin aksine, toplantıyı büyük bir masanın etrafında düzenlemeyi tercih etmişti. Katılımcılar arasında mesafe olmasına özen gösterildi. Bazı çevreler, bunu, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının yeniden patlak vermesi nedeniyle alınan önlemlere bağladı.
Ancak zirve sonunda, Putin ve Reisi arasında daha önce devlet başkanlarının yaptığı ziyaretlerde alışılagelen ortak bir basın toplantısının düzenlenememesi büyük dikkat çekti. Buna karşın Kremlin’deki kaynaklar, bu durumu Putin'in mesafeyi koruma ve kamuya açık etkinliklere katılmama kararıyla ilişkilendirdiler.
Öte yandan iki liderin, görüşmelerin kamuya açık kısmında ülkeleri arasındaki özellikle Suriye ile ilgili koordinasyon düzeyinden duydukları memnuniyeti göstermek istedikleri açıktı. Putin, açılış konuşmasında özellikle bu konu üzerinde durdu.
Rusya Devlet Başkanı, Moskova ve Tahran arasındaki iş birliğinin, Suriye topraklarındaki terör tehditleriyle mücadeleye yardımcı olan belirleyici bir faktör haline geldiğini söyledi.
Rus lider, misafirine hitaben şunları söyledi:
“Uluslararası alanda çok yakın iş birliği içerisindeyiz. Çabalarımızın, Suriye hükümetinin uluslararası terörle ilgili tehditlerin üstesinden gelmesine büyük ölçüde yardımcı olduğundan bahsetmiyorum bile.”
İranlı mevkidaşının Afganistan'daki gelişmeler ve Tahran ile büyük güçler arasındaki nükleer anlaşmayla ilgili müzakerelerin seyri hakkında tutumlarını öğrenmek istediğini ifade eden Putin, Reisi ile İran cumhurbaşkanlığı görevine gelmesinden bu yana temas halinde olduğunu, ancak ‘telefon veya görüntülü aramaların yüz yüze görüşmelerin yerini tutamayacağını’ vurguladı. Rus lider, İran ile Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) arasındaki ilişkilerdeki gelişmeye ve bir serbest ticaret bölgesi kurmak için devam eden çalışmalara övgüde bulundu.
Putin, Reisi'den İran'ın Dini Lideri (Rehber) Ali Hamaney’e ‘en iyi dileklerini’ iletmesini istemeyi de ihmal etmedi. Görüşmenin ‘soluk’ havasına rağmen ziyaretin gündemi, Moskova'nın ziyarete verdiği özel ehemmiyeti teyit etmeye çalışıyor gibiydi. İran Cumhurbaşkanı Reisi bugün Rusya Devlet Duması'na hitap edecek. Bu tür etkinlikler, konuk liderlerin gündeminde nadiren yer alıyor.
Diğer taraftan Suriye'de İran ve Rusya arasındaki iş birliğinin önemini vurgulayan Reisi, bu deneyimden başka alanlarda da yararlanmanın mümkün olduğuna işaret etti.
İran Cumhurbaşkanı, Rusya’nın ziyaret öncesinde değinmediği bir konu olarak İran tarafının Rusya'ya 20 yıllık bir stratejik iş birliği anlaşması taslağı sunduğunu söyledi.
Rusya’daki çevreler, Moskova ve Tahran'ın daha önceki beklentilerin aksine ‘mevcut ziyaret sırasında belgeyi imzalamayacaklarını’ söylemişlerdi. Bu, henüz tam olarak üzerinde anlaşmaya varılmamış noktalardan biri gibi görünüyordu. Rus analistler, Moskova'nın benzer bir adım atmadan önce Avusturya'nın başkenti Viyana’daki nükleer anlaşmayı canlandırma müzakerelerinin sonucunu bekleyebileceğini söylüyorlar.

Reisi: Tahran şuan ülkesine uygulanan yaptırımları kaldırmak için çaba sarf ediyor
İran Cumhurbaşkanı, Tahran'ın şuan ülkesine uygulanan yaptırımları kaldırmak için çaba sarf ettiğini vurgulayarak, İran’ın Batı’nın tehditleri veya yaptırımları nedeniyle ‘gelişmeyi bırakmayacağını’ söyledi. Ülkesinin, ABD'nin uluslararası düzeyde atacağı tek taraflı adımlar karşısında Rusya ile iş birliğini güçlendirmesini umduğunu belirten Reisi, “İran İslam Cumhuriyeti olarak bizim için dost ülke Rusya ile ilişkilerin geliştirilmesi ve genişletilmesi konusunda herhangi bir kısıtlama yok. Bu ilişkiler kısa vadeli ve taktiksel değil, kalıcı ve stratejik olacaktır” ifadelerini kullandı.
Reisi, İran’ın Rusya ile ekonomi, siyaset, kültür, bilim, teknoloji, savunma ve askeri alanların yanı sıra güvenlik, uzay ve diğer alanlarda ilişkilerini geliştirmek istediğini söyledi.
İran Cumhurbaşkanı, Moskova’ya gitmeden önce, ziyaretinin Rusya ile İran arasındaki siyasi, ekonomik ve ticari ilişkilerde bir dönüm noktası olabileceğini açıklamıştı. Reisi, ziyaret öncesinde yaptığı açıklamada, “Bu ziyaret, Rusya ile İran arasındaki siyasi, ekonomik ve ticari ilişkilerde bir dönüm noktası ve bölgedeki ticari ve ekonomik ilişkilerin güvenliğinin sağlanmasında etkili olabilir” dedi.
Rusya ve İran arasında iş birliğinin güvenliği sağlayacağına ve tek taraflılığı önleyeceğine hiç bir şüphenin olmadığını vurgulayan Reisi, “İran ve Rusya, bölgedeki birçok siyasi ve ekonomik organizasyonun katılımcılarıyız. Rusya, Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) gibi bu organizasyonlarda önemli bir rol oynuyor” şeklinde konuştu. İran Cumhurbaşkanı, Rusya'nın AEB’de çok önemli bir rol oynadığını ve bu yöndeki iş birliklerinin ekonomik ve ticari projelerin canlandırılmasında etkili olabileceğini vurguladı.
Moskova ile ilişkilerde uzun vadeli stratejik bir gidişatın güçlendirilmesine birçok kez değinen Reisi, bu dosyanın ekibi için bir öncelik olduğunu belirtirken Moskova'ya, nükleer anlaşmanın canlandırılması konusunda bir anlaşmaya varılmasının Tahran'ın Ruslara sırt çevirmesi anlamına gelmeyeceğine dair güvence vermeye çalıştı. Bu mesele, son zamanlarda Rusya'daki gözlemciler ve analistler arasındaki tartışma konularından biri oldu.

Moskova, İran ile iş birliğini geliştirmeye hazır olduğunu açıkladı
Moskova, Tahran ile başta askeri sektör olmak üzere çeşitli alanlarda iş birliğini geliştirmeye hazır olduğunu açıklamıştı. Batı medyası, Reisi’nin Moskova ziyareti öncesinde Rusya’dan 10 milyar dolarlık askeri teçhizat alımı için bir sözleşme imzalanması ihtimali de dahil olmak üzere Rusya ve İran arasında askeri ve teknik iş birliğine ilişkin tahminlere geniş yer verdi.
Askeri analistler, Tahran'ın Rus yapımı modern askeri teçhizatlar edinmeye büyük önem verdiğine inanıyorlar. Ancak uzmanlara göre sorun, İran'ın bunların ücretini, mal veya petrol takası yoluyla ya da Rusya'nın sağladığı bir krediyle ödeme arzusunda yatıyor.
Buna karşın Rusya’nın önde gelen gazeteleri, İran'da yapılan anketlerin İranlıların çoğunluğunun ‘Rusya'ya güvenmediğini ve Moskova yerine Washington ile diyalogu tercih ettiğine’ işaret etmesi dikkat çekiciydi.
Rusya’da yayınlanan Kommersant gazetesi, İranlı kaynaklarından, Rusya'nın, Viyana’daki müzakereler sırasında Tahran'ın yaptırımları kaldırma konusundaki sağlam duruşu da dahil olmak üzere İran'ın tutumlarına verdiği desteğin, iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirdiğini aktardı. Gazetenin kaynaklarına göre İranlılar, Moskova ile ikili ilişkilerin tüm yönlerini ele alan yeni, ileriye dönük 20 yıllık bir stratejik iş birliği anlaşmanın ülkelerine yardımcı olmasını umuyorlar. Kaynaklar ayrıca İran’ın bir önceki hükümet döneminde iki yıl önce tartışılmaya başlanan anlaşma taslağının halen hazır olmadığına da dikkati çektiler.
Gazete, yakın tarihli bir anketin sonuçlarına göre İranlıların yüzde 52’sinin ABD ve yüzde 35’inin İsrail'e karşı ‘olumlu bir tutuma’ sahip olduğunu, buna karşın yüzde 39’unun ABD’ye yüzde 48’inin ise İsrail’e karşı olumsuz duygulara sahip olduğunu bildirdi. 
Anket sonuçlarına göre ankete katılanların yüzde 71'i ‘İran ile Çin arasındaki 25 yıllık iş birliği anlaşmasına’, yüzde 66'sı ise ‘İran ile Rusya arasındaki 20 yıllık iş birliği anlaşmasına’ karşı olduklarını söylediler.
İran ile Rusya arasındaki ‘güven kaybının tarihi boyutunu’ ortaya koyan anket sonuçları, İran’ın reformcu gazetesi Etimad tarafından da yayınlandı. Etimad gazetesi, iki taraf arasındaki bu güvensizliğin, gerek çarlar döneminde, gerek Sovyetler Birliği döneminde gerekse çağdaş Rusya döneminde tarihin tüm aşamalarında her zaman mevcut olduğunun altını çizdi.
Kommersant gazetesi tarafından yapılan ankette, İranlıların yüzde 70'inden fazlasının ‘İran ile Rusya arasında Hazar Denizi'nin yasal statüsüne ilişkin anlaşmaya’ karşı oldukları görüldü.
İran Şura Meclisi’nin 2018 yılında imzalanan anlaşmayı halen onaylamadığını aktaran gazete, Rusya merkezli Politik Araştırmalar Merkezi (PIR Center) uzmanı Yulia Sveshnikova’nın “İranlıların ruh halinin istikrarlı olmayabilir, ama Rusya'nın güvensizliği faktörü her zaman vardı” şeklindeki değerlendirmesini aktardı.
Sveshnikova’nın yorumuna göre İran’da geleneksel olarak muhafazakarlar, Rusya ile iş birliği yapma ve Batı'dan uzak durma eğilimi gösterirken reformistler, Rusya ile ilişkileri güçlendirmek yerine Batı ile yakınlaşmayı tercih ediyorlar.



Hamaney, Batı'yı ülkedeki protestoları "tasarlamakla" suçladı

Hamaney destekçilerine el sallıyor (El-Mürşid internet sitesi)
Hamaney destekçilerine el sallıyor (El-Mürşid internet sitesi)
TT

Hamaney, Batı'yı ülkedeki protestoları "tasarlamakla" suçladı

Hamaney destekçilerine el sallıyor (El-Mürşid internet sitesi)
Hamaney destekçilerine el sallıyor (El-Mürşid internet sitesi)

İran Dini Lideri Ali Hamaney, Batı’yı Mahsa Amini'nin ölümünden sonra ülkeyi sarsan protestoları düzenlemekle suçlarken, göstericileri de "düşman piyadesi" olarak nitelendirdi.

"Taktiksel geri çekilmenin" İran halkına "kibir cephesinin düşmanlığını ortadan kaldırmada" yardımcı olmayacağını ifade eden Hamaney, İran’ın ilk rehberinin (Humeyni) ölüm yıldönümü münasebetiyle yaptığı konuşmada "Geçen sonbahardaki isyanlar, düşmanların bugüne kadarki bir dizi çabasının son halkası. İsyanlar için kapsamlı plan Batılı düşünce kuruluşlarında tasarlandı ve Batılı ajansların geniş mali, siyasi, güvenlik ve medya desteğiyle hayata geçirildi." ifadelerini kullandı.

Bu, Hamaney'in geçen mart ayında kuzeydoğudaki Meşhed şehrinde yaptığı konuşmanın ardından bu yıl genel merkezin önünde yaptığı ikinci konuşma. Hamaney, Farsça resmî web sitesine göre Diasporadaki bazı muhaliflere sert sözlerle yüklendi ve onları "Anavatana sırt çeviren hainler, paralı askerler ve İran karşıtı politikaların ajanları." olarak tanımladı.

Hamaney, protestolara katılanları ise "Onlar birkaç taraflı insan topluluğu, bir dizi gafil, sathi ve kötü adamlardır. İçeridekiler bu hareketin piyadeleriydi." şeklinde nitelendirdi.

Hamaney ayrıca Batılı ülkelere yönelik uzun bir suçlama listesi sunarak şunları söyledi: “Yabancı basında açıkça el bombası yapımını öğretmek, bölücü sloganlar atmak, silahlı hareketleri desteklemek ve İranlı gibi davranan paralı askerlerin fotoğraflarını servis etmek, üniversite ve medrese öğrencilerine, polise ve Besic personeline düşman piyadeleri tarafından işkence edip öldürmek” gibi suçlamalara yer verdi.

Hamaney, “İnancı ve umudu zayıflatmak için her şeyi yaptılar ve bazı konularda ilerleme kaydettiler ama çoğu durumda İran halkına yenildiler” dedi.

Hamaney, ölüm yıldönümünde Humeyni'nin mezarı başında bir konuşma yaparken (El-Mürşid internet sitesi)
Hamaney, ölüm yıldönümünde Humeyni'nin mezarı başında bir konuşma yaparken (El-Mürşid internet sitesi)

İran’da genç kadın Mahsa Amini'nin ahlak polisi tarafından tutuklanması ve ardından öldürülmesi, son dönemde İran'ın 31 vilayetinin çoğunu sarsan protestoları ateşledi. Protestolar hızla düzen karşıtı bir harekete dönüştü. Göstericiler, devlette son söz sahibi olan Hamaney aleyhine sert sloganlar attı. Şarku’l Avsat’ın ulaştığı bilgilere göre İnsan hakları örgütleri, yetkililerin protestoları bastırmak için başvurduğu şiddetli bastırma yöntemi sonucu 500'den fazla kişinin öldürüldüğünü söylüyor. Şiddet olayları ayrıca yaklaşık 70 güvenlik mensubunun hayatına mal oldu. Tahminlere göre tutuklu sayısı yaklaşık 20 bin kişi idi. Ölü ve tutuklananların sayısına ilişkin yetkililerce resmî açıklama yapılmadı.

İran Yargı Erki Başkanı Gulamhüseyin Muhsin Ejei, geçen mart ayında, “Yetkililer, Hamaney tarafından geçen şubat ayında açıklanan genel af kapsamında, bazıları protestolar sırasında tutuklananlar da dahil olmak üzere 80 bin İranlı tutukluyu serbest bıraktı.” Açıklamasında bulunmuştu.


Rusya: Güney Donetsk cephesinde Ukrayna ordusunun savunmamızı yarmasına izin verilmedi

Ukrayna-Rusya sınırına yakın noktadaki Ukraynalı askerler (Reuters)
Ukrayna-Rusya sınırına yakın noktadaki Ukraynalı askerler (Reuters)
TT

Rusya: Güney Donetsk cephesinde Ukrayna ordusunun savunmamızı yarmasına izin verilmedi

Ukrayna-Rusya sınırına yakın noktadaki Ukraynalı askerler (Reuters)
Ukrayna-Rusya sınırına yakın noktadaki Ukraynalı askerler (Reuters)

Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü İgor Konaşenkov, Güney Donetsk cephesindeki 5 yerde Ukrayna ordusunun büyük çapta bir taarruza geçtiğini, ancak Rus savunmasını yarmasına izin verilmediğini bildirdi.

Konaşenkov, Donetsk cephesindeki duruma ilişkin açıklamalarda bulundu. Ukrayna ordusunun bazı tugaylarının başlattığı saldırılara ilişkin bilgi veren Konaşenkov, "4 Haziran sabahı düşman, diğer askeri birliklerin desteğiyle Ukrayna Silahlı Kuvvetleri stratejik rezervlerinden 23 ve 31. Mekanize Tugaylarını Güney Donetsk yönündeki cephenin beş bölgesinde büyük çapta taarruza geçirdi." ifadelerini kullandı.

Ukrayna askerlerinin 6 mekanize ve 2 tank taburundan meydana geldiğini aktaran Konaşenkov, cephenin en zayıf yerinden savunmayı yarıp geçmeyin amaçlayan Ukrayna askerlerinin görevini yerine getiremediğini belirtti.

Rus ordusunun "Doğu" birliklerinin eylemleri sonucunda Ukrayna ordusunun 250'den fazla asker, 16 tank, 3 piyade aracı ve 21 zırhlı aracını kaybettiği bilgisini paylaşan Konaşenkov, "Müşterek Kuvvetler Grubu Komutanlığını yapan Rusya Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov da bu esnada bu yöndeki ileri komuta merkezlerinden birinde bulunuyordu." diye konuştu.


Reuters: 20'ye yakın ülkenin istihbaratçıları Singapur'da gizli bir toplantı yaptı

ABD Ulusal İstihbarat Direktörü Avril Haines, daha önce CIA Başkan Yardımcılığı görevini de yürütmüştü (Reuters)
ABD Ulusal İstihbarat Direktörü Avril Haines, daha önce CIA Başkan Yardımcılığı görevini de yürütmüştü (Reuters)
TT

Reuters: 20'ye yakın ülkenin istihbaratçıları Singapur'da gizli bir toplantı yaptı

ABD Ulusal İstihbarat Direktörü Avril Haines, daha önce CIA Başkan Yardımcılığı görevini de yürütmüştü (Reuters)
ABD Ulusal İstihbarat Direktörü Avril Haines, daha önce CIA Başkan Yardımcılığı görevini de yürütmüştü (Reuters)

Shangri-La Diyaloğu zirvesinin yapıldığı Singapur'da bu haftasonu 20'ye yakın ülkenin istihbarat yetkililerinin gizli bir toplantı düzenlediği öne sürüldü.

Reuters haber ajansının 5 farklı kaynağa dayandırdığı haberine göre, birkaç yıldır zirveyle birlikte düzenlenen toplantıları Singapur hükümeti organize etti.

Toplantıda ABD'yi Ulusal İstihbarat Direktörü Avril Haines temsil ederken, Çinli istihbarat yetkililerinin de toplantıda bulunduğu belirtildi.

İstihbarat yetkililerinin toplantısında Rusya'dan bir temsilci yer almadı. Ukrayna Savunma Bakan Yardımcısı Volodimir Havrilov ise, Shangri-La Diyalog zirvesine katılsa da istihbarat toplantısına katılan isimlerden biri değildi.

Hindistan'dan bir kaynak, ülkenin denizaşırı istihbaratından sorumlu Samant Goel'in de toplantıya katıldığını söyledi.

Toplantıdaki tartışmalarla ilgili bilgi sahibi bir kişi Reuters'a yaptığı açıklamada, "Toplantı, uluslararası gölge gündem için önemliydi. Bu toplantı gizli bir ajan festivalinden ziyade niyetleri ve kırmızı çizgileri daha iyi şekilde anlamanın bir yolu" dedi.

Toplantıda Ukrayna savaşı ve uluslararası suç gibi bazı konuların tartışıldığı ifade edildi. Kaynaklar toplantıdaki havanın gergin değil, işbirliğine dayalı olduğunu vurguladı.

Singapur Savunma Bakanlığı'nden bir sözcü konuyla ilgili Shangri-La Diyalog zirvesine katılan istihbarat yetkililerinin aynı zamanda mevkidaşlarıyla buluşma fırsatı yakaladığını da söyledi.

Sözcü, "Singapur Savunma Bakanlığı iki taraflı veya çok taraflı toplantıları organize edebilir. Katılımcılar zirve kapsamında bu tip toplantıları faydalı buldu" dedi.

Çin ve Hindistan hükümetleri konuyla ilgili soruları yanıtsız bırakırken, Singapur'daki ABD Büyükelçiliği konuyla ilgili bir bilgileri olmadığını söyledi. 

"Beş Göz" ittifakıyla istihbarat alanında işbirliği yapan ABD, Birleşik Krallık, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelandalı istihbaratçıların sık sık bir araya geldiği biliniyor. Ancak istihbarat dünyasında daha geniş toplantılar nadiren görülüyor ve neredeyse hiçbir zaman kamuoyuna yansımıyor.

Merkezi Londra'da bulunan Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (IISS) tarafından düzenlenen güvenlik zirvesi Shangri-La Diyaloğu bu yıl 20. kez organize edildi. Zirveye Türkiye'den temsilci katılmadı.


ABD ve Kanada donanmaları, Tayvan Boğazı boyunca ortak görev yürütüyor

Hareket, Pekin ile Washington arasındaki artan gerilimin ortasında geldi (Reuters)
Hareket, Pekin ile Washington arasındaki artan gerilimin ortasında geldi (Reuters)
TT

ABD ve Kanada donanmaları, Tayvan Boğazı boyunca ortak görev yürütüyor

Hareket, Pekin ile Washington arasındaki artan gerilimin ortasında geldi (Reuters)
Hareket, Pekin ile Washington arasındaki artan gerilimin ortasında geldi (Reuters)

ABD Donanması bugün, ABD ve Kanada’ya ait savaş gemilerinin Tayvan Boğazı'ndan geçtiğini duyurdu. Bu, Çin'in kendi topraklarının bir parçası olduğunu söylediği Tayvan konusunda Pekin ile Washington arasında yaşanan gerilimin arttığı bir dönemde geldi.

7. Filo açıklamasında, “Güdümlü füze avcısı USS Chung Hoon ve Kanada savaş gemisi HMCS Montreal, uluslararası hukuka uygun olarak açık denizlerde seyir ve uçuş özgürlüğünün uygulandığı sulardan rutin bir geçiş yaptı” ifadelerine yer verildi.

Açıklamada, Chung Hoon ve Montreal’in Tayvan Boğazı'ndan geçişinin ABD ile müttefiklerinin özgür ve açık bir Hint-Pasifik bölgesi taahhüdünü gösterdiği aktarıldı.

Her ay düzenli olarak ABD savaş gemileri Tayvan Boğazı’ndan geçerken ABD ve Kanada gemilerinin boğazdan birlikte geçişinin bir ilki temsil ettiği ifade edildi.

Yaşanan gelişme ABD ve Çin savunma bakanlarının Singapur'da düzenlenen en önemli Asya güvenlik zirvesi olan Shangri-La diyalog toplantısına katıldığı sırada geldi.

ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, zirve sırasında Çin'i askeri müzakerelere katılmayı reddettiği için eleştirdi.

Çin ordusu, gemilerin Tayvan Boğazı'ndaki geçişleriyle ilgili henüz yanıt vermedi ancak geçişleri rutin olarak kınıyor.

Tayvan Boğazı’ndaki bir ABD-Kanada misyonunun bu tür son adımı Eylül ayında gerçekleşmişti.

Çin, Taipei hükümetinin şiddetle reddettiği Pekin'in egemenlik iddialarını Tayvan'ı kabul etmeye zorlamak amacıyla askeri ve siyasi baskısını yoğunlaştırıyor.


Tarih boyunca meydana gelen büyük tren kazaları

AA
AA
TT

Tarih boyunca meydana gelen büyük tren kazaları

AA
AA

Hindistan'ın Orissa eyaletinde dün meydana gelen tren kazasında 288 kişinin hayatını kaybetmesi ve 900'den fazla kişinin yaralanması, dünyadaki büyük tren kazalarını akla getirdi.

Sri Lanka'daki kazada 1700 kişi yaşamını yitirdi

Sri Lanka’da 2004'te meydana gelen kaza, kayıtlarda en çok ölüme yol açan tren kazası oldu.

Hint Okyanusu'ndaki depremin ardından tsunami nedeniyle demir yolunun tahrip olması sonucu meydana gelen tren kazasında 1700 kişi hayatını kaybetti.

Hindistan'da 1981'deki kazada 800 kişi hayatını kaybetti

Hindistan'ın Bihar kentinde 1981’de köprüden geçerken raydan çıkan tren, Bagmati Nehri'ne düştü. Ülke tarihindeki en ölümcül tren kazası olarak bilinen olayda 800 kişi yaşamını yitirdi.

Fransa'da 700'den fazla asker tren kazasında öldü

Fransa’da 1917’de yaklaşık 1000 Fransız askerini taşıyan 19 vagonlu trenin raydan çıkması sonucu ülkenin en büyük tren kazası meydana geldi.

Kazada 700’den fazla asker yaşamını yitirdi.

Romanya'da 1917’de trenin raydan çıktığı kazada 700’den fazla kişi hayatını kaybetti.

Meksika’da 1915’teki tren kazası, 600’den fazla kişinin ölümüne yol açtı. Fren arızası nedeniyle meydana gelen kazada 900’den fazla yolcusu bulunan trenden yaklaşık 300 kişi kurtarıldı.

Rusya'daki tren kazasında yaşanan patlama 10 ton TNT’ye eş değer

Rusya’nın Ufa şehrinde 1984’te meydana gelen tren kazasında resmi kayıtlara göre 575 kişi öldü.

Resmi olmayan kaynaklarda ise 800’den fazla kişinin öldüğü belirtilen kaza, boru hattındaki LPG sızıntısının ardından gaz birikmesi nedeniyle iki trenin alev alması sonucu meydana geldi.

10 ton TNT’ye eş değer olduğu tahmin edilen patlamada 7 vagon tamamen yandı, 37 vagon da hasar gördü.

Etiyopya, İtalya, Mısır ve İspanya'daki tren kazaları

Etiyopya’da 1985’te Dire Dawa'dan Addis Ababa'ya giden 7 vagonlu trenin aşırı hız nedeniyle virajda raydan çıkması sonucu 400’den fazla kişi öldü, 500 kişi yaralandı.

İtalya’da 1944’teki Balvano tren felaketinde resmi rakamlara göre 517 yolcu, karbonmonoksit zehirlenmesi sonucu hayatını kaybetti.

Mısır’da 2002’de Kahire'den Luksor'a giden, Kurban Bayramı için seyahat edenlerin bulunduğu 11 vagonlu yolcu treninde yangın çıktı. Kaza en az 370 kişinin ölümüne ve çok sayıda kişinin yaralanmasına neden oldu.

İspanya’da 1944’te Leon eyaletine bağlı Torre del Bierzo yakınlarındaki Torro Tüneli'nde freni bozulan posta treni başka bir trenle çarpıştı, ardından karşı yönden gelen 27 vagonlu kömür treni kazaya karıştı. Üç treninin çarpıştığı kazada 500’den fazla kişi öldü.

Son yıllardaki tren kazaları

Yunanistan'da bu yıl Atina ile Selanik arasında sefer yapan yük treni ile yolcu treninin çarpışması 57 kişinin ölümüne yol açtı.

Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin Lualaba eyaletinde 2022'de kaçak yolcu taşıyan yük treninin raydan çıkması sonucu 75 kişi öldü.

Pakistan'ın güneyindeki Sindh eyaletinde 2021'de raydan çıkan trenin yolcu trenine çarptığı kazada 63 kişi yaşamını yitirdi.

Tayvan'da 2021'de yolcu treninin Hualien şehri yakınlarında yoldan çıkan kamyonla çarpışması sonucu 49 kişi öldü.

Pakistan'da 2019'da Lahor yakınlarında hacıları taşıyan yolcu treninde çıkan yangında 74 kişi hayatını kaybetti.

Hindistan'ın kuzeyinde 2018'de Hindu festivali sırasında havai fişek gösterilerini izleyenlere çarpan tren, 60 kişinin ölümüne sebep oldu.

Hindistan'da 2016'da yaklaşık 2 bin yolcusu bulunan tren raydan çıktı, kazada 146 kişi öldü.


Türk askeri NATO'nun talebi üzerine "ihtiyat birliği" olarak Kosova'ya gidiyor

NATO liderliğindeki barış gücünün (KFOR) Kosova'daki araçları (Reuters)
NATO liderliğindeki barış gücünün (KFOR) Kosova'daki araçları (Reuters)
TT

Türk askeri NATO'nun talebi üzerine "ihtiyat birliği" olarak Kosova'ya gidiyor

NATO liderliğindeki barış gücünün (KFOR) Kosova'daki araçları (Reuters)
NATO liderliğindeki barış gücünün (KFOR) Kosova'daki araçları (Reuters)

Milli Savunma Bakanlığından, Kosova'da meydana gelen olaylar sonrası NATO Müşterek Kuvvet Komutanlığının talebi üzerine bir komando taburunun görevlendirildiği, Mehmetçiğin 5 Haziran'a kadar Kosova'daki Sultan Murat Kışlası'na intikal etmesi için hazırlıklara başlandığı bildirildi.

Bakanlıktan, Kosova'da meydana gelen gelişmelere ilişkin yapılan yazılı açıklamada, Türkiye'nin BM, NATO, AB ve AGİT görevleri ile ikili ilişkiler kapsamında bölgesel ve küresel barış ve istikrara katkı sağlamayı sürdürdüğü belirtildi.

Bu bağlamda Türkiye ile ortak tarihi ve kültürel değerlerin bulunduğu Balkanlar'daki gelişmelerin de yakından takip edildiği vurgulanan açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Türkiye, son günlerde dost ve kardeş Kosova'nın kuzeyinde gerçekleşen, bölgesel güvenlik ve istikrara zarar veren olayların diyalog yoluyla çözümü için yapıcı bir tutum sergilemekte ve taraflara itidal çağrısında bulunmaktadır. Kosova'da meydana gelen olaylar sonrası NATO Müşterek Kuvvet Komutanlığı/Napoli (İtalya) tarafından yapılan talebe istinaden daha önce NATO Kosova Gücüne tahsisli olan 65'inci Mekanize Piyade Tugay Komutanlığımıza (Lüleburgaz) bağlı bir komando taburu ihtiyat birliği olarak görevlendirilmiştir. Görevlendirilen birliğimizin 4-5 Haziran 2023'e kadar Kosova'da bulunan Sultan Murat Kışlası'na intikali için gerekli hazırlıklara başlanmıştır."


Afrikalı göçmenler Moritanya'daki protestoları körüklüyor

Moritanya polisi ve protestocular arasında çatışmalar / Fotoğraf: AFP
Moritanya polisi ve protestocular arasında çatışmalar / Fotoğraf: AFP
TT

Afrikalı göçmenler Moritanya'daki protestoları körüklüyor

Moritanya polisi ve protestocular arasında çatışmalar / Fotoğraf: AFP
Moritanya polisi ve protestocular arasında çatışmalar / Fotoğraf: AFP

Akarini Eminuh 

Bu haftanın başında Moritanya'nın başkenti Nuakşot, Afrika kökenli Ömer Cob adlı bir gencin bir polis merkezinde alıkonulurken hayatını kaybetmesinin ardından şiddetli isyanlara sahne oldu.

Gencin ailesi polisi onu öldürmekle suçlayınca, güvenlik güçleri ile Ömer Cob'un mensubu olduğu Afrika-Moritanya kökene sahip gençler arasında çatışmalar çıktı.

30’lu yaşlarındaki genç adamın, Afrika kökenli göçmenlerin yaşadığı diğer yakadan gelmesi bu bölgede bir öfke dalgasına neden oldu.

Ancak dikkat çekici olan, Moritanya makamlarının uyarıda bulunduğu Afrika ülkelerinden göçmenlerin gösterilere girmesi.

Yerel medya kaynaklarının Moritanya'nın kuzeyindeki Zouerate kentindeki gösterilere bu toplulukların katıldıklarını söylemesi üzerine bazıları sınır dışı edildi.

Açık uyarı

Moritanya, Sahra altı Afrika ülkelerinden binlerce genç için bir sığınaktı. Moritanya'nın büyük şehirlerinde, Senegal, Mali, Gine, Benin ve Gana'dan gelen topluluklar yaşıyor.

Bunların çoğu geçici mesleklerde çalışıyor, asıl istekleri ise, İspanya'nın Nouadhibou şehrinden Kanarya Adaları'na doğru yola çıkan kaçak göçmen teknelerinde umut yolculuğuna çıkmak.

Bazı resmi olmayan tahminler, Moritanya topraklarında bir milyon Afrikalı olduğunu gösteriyor.

Bu, Ömer Cob'un ölümü ardından meydana gelen protestoların şiddetini etkiledi.

Moritanya güvenliği, ayaklanmalara karışan yabancıları adalete teslim etme sözü vererek Afrikalı göçmenleri gösterilere katılmakla suçladı.

Moritanya hükümeti sözcüsü, ülkesinin "her kanun kaçağına demir yumrukla vuracağını", bunun yanında "tüm ülke halkını memnuniyetle kucaklayacağını" belirtti.

Moritanya Basın Ajansı Müdürü Abdullah İşfag el-Muhtar şu değerlendirmede bulundu:

Moritanya'daki Afrikalılar, Tunus ve Fas gibi bölge ülkeleri için oluşturduğu tehditten daha fazla Moritanya için güvenlik endişesi oluşturuyor. Bu yüzden Moritanya'ya girenleri sınırlamak için önlem almak gerekiyor. Genç adamın öldüğü bölgede çok sayıda yabancı var, bu nedenle orada durumlar oldukça karışık. Sosyal medya platformlarında paylaşılan, komşu ülkelerden gelen yabancıların içinde olduğu çok sayıda vandalizm videosu veya internet sitelerinde yayınlanan tahrik videoları buna örnektir.

Tutuklama ve sınır dışı etme

Moritanya makamları, Cob'un geçen pazartesi akşamı ölümünün ardından yayılan söylentileri ve kışkırtmaları azaltmak için ülkedeki internet hizmetini kesmeye başladı.

Moritanya'nın kuzeyinde yetkililer, son olaylarla bağlantılı olarak aralarında yabancıların da bulunduğu 22 kişiyi tutukladı.

Yerel basın kaynaklarına göre, tutuklananlar arasında sekizi Malili, üçü Senegalli ve biri Kongolu olmak üzere 12 yabancı vardı.

Kaynaklar, yabancı tutukluların son protesto ve ayaklanmalara katılmak ve kamu malına zarar vermekle suçlanarak ülkelerine sınır dışı edildiğine dikkat çekti.

Diğer taraftan Nuakşot'taki Mali büyükelçiliği, Moritanya'daki vatandaşlarını uyanık olmaya ve olaylara katılmaktan kaçınmaya çağırdı.

Avukat Muhammed Salim'e göre Moritanya Ceza Kanunu'nun 103. Maddesinde şu hüküm yer alıyor:

Bir toplantı veya toplantı vesilesiyle yapılan gösterilerde kullandığı görünür veya gizli bir silahı taşımaktan hüküm giymiş her yabancı hakkında yurt dışına çıkma yasağına hükmedilebilir.

Salim, konuyla ilgili görüşlerini şu sözlerle ifade etti:

Uluslararası sözleşmeler ve anlaşmalar, yabancı uyruklu kişilerin ikamet ettikleri ülkelerin iç yasalarına saygı göstermelerini tavsiye eder. Ancak son olaylarla bağlantılı olarak tutuklananlar bunun farkında bile değil.

İnsan hakları Aktivisti Ahmed el-Vedia, Afrikalılara yönelik alınan önlemler ve bu önlemlerin kısıtlamaların başlangıcı olup olmadığı sorusuna ilişkin olarak şu cevabı verdi:

Konu, ülkenin etnik açıdan çeşitlilik gösteren nüfusunu ve varlığını adeta tehdit eden krizleri göz önüne alarak yeni bir yaklaşım geliştirmeyi gerektiriyor.  On binlerce kişinin sınır dışı edilmesi gibi talihsiz sonların yaşanmaması için bu gereklidir.

Korku ve endişe

Moritanya makamının Afrikalılara yönelik uyarı kararları bu insanların birçoğunun hayatına gölge düşürüyor.

Gine'nin Konakri şehrinden gelen Yaya Osman da bunlardan biri ve başkent Nuakşot'ta bir inşaat atölyesinde şef olarak çalışıyor.

Osman, göçmenlere yönelik tedbir dalgasının kendisinin de taciz edilmesine yol açacağı endişesini gizlemiyor ve bazı göçmenlerin yıkıcı faaliyetlere girmesinin, Moritanya'da kalmak, bir arada yaşamak ve toplumla bütünleşmek isteyen binlerce kişinin hayatını olumsuz etkilediğine inanıyor.

Başkent Nuakşot'a yirmi sekiz yaşında gelen ve Moritanya'nın şehirleri arasında gidip gelerek çeşitli projelerde çalışma fırsatı bulan Yaya, şu şekilde konuştu:

Ülkeme dönüp evlendiğim için hiçbir gösteriye katılmayacağım. Karım onunla birlikte yaşamak için Nuakşot'a taşındı ve iki kızımı başkentte doğurdu. O da burada çalışıyor.

 

Independent Arabia


Moise suikastı: Uyuşturucu kaçakçısı ABD muhbiri, müebbet hapis cezası aldı

Moise, 2016'daki seçimleri kazanarak 2017'de göreve başlamıştı (Reuters)
Moise, 2016'daki seçimleri kazanarak 2017'de göreve başlamıştı (Reuters)
TT

Moise suikastı: Uyuşturucu kaçakçısı ABD muhbiri, müebbet hapis cezası aldı

Moise, 2016'daki seçimleri kazanarak 2017'de göreve başlamıştı (Reuters)
Moise, 2016'daki seçimleri kazanarak 2017'de göreve başlamıştı (Reuters)

Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moise'ye düzenlenen suikastı fonlayan iş insanı Rodolphe Jaar, ABD'de müebbet hapse mahkum edildi. 

Florida eyaletindeki Miami şehrinde cuma günü düzenlenen duruşmada, 51 yaşındaki Jaar'ın, Moise'nin suikastında kullanılan silahları satın aldığı ve saldırıyı fonladığı belirtildi.

Şili pasaportu da bulunan Haitili iş insanının, çoğu Kolombiyalı paralı askerlerden oluşan silahlı ekibin devlet başkanının evine girişini kolaylaştırmak için Moise'nin özel korumalarına rüşvet verdiği de bildirildi. 

53 yaşındaki Moise, 7 Temmuz 2021'de evine düzenlenen saldırıda hayatını kaybetmiş, eşi Martine Moise de yaralanmıştı. Suikastın ardından göreve geçici olarak Claude Joseph gelmiş, daha sonraysa yerine Ariel Henry. Siyasetçi, halen geçici devlet başkanlığını sürdürüyor. 

Jaar olayın ardından ülkeden kaçmış ama 11 Ocak'ta Dominik Cumhuriyeti'ne girerken yakalanmıştı. Daha sonra ABD'ye sevk edilen Jaar, martta yapılan duruşmada suçunu itiraf etmişti.

Uyuşturucu kaçakçısı ve muhbir

Haiti'de bir ithalat ve ihracat şirketini yöneten Jaar, 2012'de Florida'da aracında 50 kilo kokainle yakalanmıştı. 

Hapse girmemek için Uyuşturucu ile Mücadele Dairesi (DEA) adına muhbirlik yapmayı kabul eden Jaar, 2013'te DEA ajanlarına teslim etmesi gereken 1 milyar dolar değerindeki kokaini kaçırmaya çalıştığı tespit edilince hapse girmişti. Uyuşturucu kaçakçısı, 2016'da hapisten çıkınca Haiti'ye dönmüştü. 

Önce kaçırmayı planlamışlardı 

ABD'nin yürüttüğü soruşturmada, şüphelilerin ilk etapta Moise'yi uçakla kaçırarak yönetimi devirmeyi planladığı ortaya çıkmıştı. 

Buna göre Florida'da yaşayan iş insanları Venezuelalı Antonio Intriago ve Kolombiyalı Arcangel Pretel Ortiz, yaklaşık 20 Kolombiyalı paralı askerle anlaşarak Moise'yi kaçırmak için komplo kurdu. 

Jaar, mahkeme kayıtlarına göre 1998 - 2012'de Haiti'ye en az 7 ton kokain soktu (Haiti Ulusal Polisi)
Jaar, mahkeme kayıtlarına göre 1998 - 2012'de Haiti'ye en az 7 ton kokain soktu (Haiti Ulusal Polisi)

59 yaşındaki Intriago ve 50 yaşındaki Ortiz'in Florida'da özel bir güvenlik şirketi bulunuyor.

Aralarında Jaar'ın da yer aldığı bu iş insanları, yönetimi devirip ülkede kârlı iş projelerinde yer almayı planlıyordu. Bunun için de Moise yerine Florida'da yaşayan Haitili pastör Christian Sanon'u ülkenin başına getirmeyi amaçladılar. 

Moise yönetimini sık sık yolsuzlukla suçlayan Sanon, saldırıdan önce de ülkenin lideri olmak istediğini belirttiği açıklamalar yapmıştı.

Ancak Haziran 2021'de hayata geçirilmesi öngörülen plan, ekibin uçak bulamaması nedeniyle iptal edildi. Bunun yerine bir ay sonra Moise'ye suikast düzenlendi. 

Amerikan savcılar, Sanon, Ortiz ve Intriago'nun yanı sıra saldırıdaki Kolombiyalı paralı askerlerin komutanı olduğu öne sürülen German Rivera ve eski Haiti Senatörü Joseph Joel John'un da aralarında yer aldığı 10 şüpheli hakkında hukuki işlem başlatmıştı. 

Jaar, cuma günkü mahkeme kararıyla şimdiye dek dava sürecinde ceza alan ilk kişi oldu. Diğer şüphelilerin davalarıysa devam ediyor.

Independent Türkçe, New York Times, Guardian, AP, Washington Post


Ermenistan, demir yollarının açılması konusunda Azerbaycan'la mutabakata varıldığını açıkladı

AA
AA
TT

Ermenistan, demir yollarının açılması konusunda Azerbaycan'la mutabakata varıldığını açıkladı

AA
AA

Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ulaştırma hatlarının yeniden açılmasına ilişkin konuların görüşüldüğü toplantıya dair açıklamada şu hususlar yer aldı:

"Oturum, yapıcı bir atmosferde ilerledi. Ermenistan Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti arasındaki ulaştırma yollarının yeniden açılmasına dair yöntemlerin koordinasyonu konusunda önemli ilerleme kaydedildi. Özellikle Yeraskh (Arazdeyen)-Culfa-Meğri-Horadiz güzergahında demir yolu bağlantısının yeniden tesis edilmesi ve düzenlenmesi yönünde somut adımların atılması konusunda ortak bir anlayış sağlandı.

Müzakerelerin sonuçları Ermenistan Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu ve Azerbaycan Cumhuriyeti liderlerine bildirilecek. Taraflar, üçlü çalışma grubu çerçevesinde çalışmaya devam etme konusunda mutabık kaldı."

Sovyetler Birliği döneminde mevcut olan Arazdeyen (Yeraskh)-Culfa-Mehri-Horadiz demir yolu hattı, Ermenistan'ın Azerbaycan topraklarını işgali nedeniyle tahrip edilmişti.

2. Karabağ Savaşı sonrasında Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan liderlerinin imzaladığı üçlü bildiride eski ulaşım hatlarının yeniden açılmasına yönelik madde yer almıştı.


CIA Direktörü Burns’ün geçtiğimiz ay Pekin'i ziyaret ettiği açıklandı

Washington'ın şubat ayında Çin’e ait bir casus balonunu düşürmesinin ardından ilk kez üst düzey bir ABD’li yetkilisi Çin'e ziyaret gerçekleştirdi. (Reuters)
Washington'ın şubat ayında Çin’e ait bir casus balonunu düşürmesinin ardından ilk kez üst düzey bir ABD’li yetkilisi Çin'e ziyaret gerçekleştirdi. (Reuters)
TT

CIA Direktörü Burns’ün geçtiğimiz ay Pekin'i ziyaret ettiği açıklandı

Washington'ın şubat ayında Çin’e ait bir casus balonunu düşürmesinin ardından ilk kez üst düzey bir ABD’li yetkilisi Çin'e ziyaret gerçekleştirdi. (Reuters)
Washington'ın şubat ayında Çin’e ait bir casus balonunu düşürmesinin ardından ilk kez üst düzey bir ABD’li yetkilisi Çin'e ziyaret gerçekleştirdi. (Reuters)

Dün ABD’li bir yetkili tarfından yapılan açıklamaya göre ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Direktörü William Burns geçen mayıs ayında Pekin'i ziyaret ederek Çinli mevkidaşı ile bir araya geldi. Böylece Washington'ın Şubat ayında Çin’e ait bir casus balonunu düşürmesinin ardından ilk kez bu düzeyde bir ABD yetkilisi Çin'e ziyaret gerçekleştirmiş oldu.

İsmini vermek istemeyen yetkili, Burns'ün söz konusu ziyarette istihbarat cephesinde iletişim kanallarını açık tutmanın önemini vurguladığını aktardı.

Fotoğraf Altı: CIA Direktörü William Burns. (Reuters)
CIA Direktörü William Burns. (Reuters)

ABD Başkanı Joe Biden, son Japonya ziyaretinde Washington ile Pekin arasındaki ilişkilerde ‘samimi bir iyileşme’ bekliyordu.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin dün Singapur'da düzenlenen Shangri-La Diyalogu Bölgesel Güvenlik Forumu’nda Çin Ulusal Savunma Bakanı Li Shangfu ile kısa bir görüşme gerçekleştirdi.

Washington ve Pekin arasındaki ilişkiler, 2022 Kasım’da Endonezya'nın Bali Adası’nda düzenlenen G20 Zirvesi sırasında Biden ile Çinli mevkidaşı Şi Cinping arasında gerçekleşen görüşmenin ardından gerginleşmişti.

Çin'in kendi topraklarının ayrılmaz bir parçası olarak gördüğü Tayvan dosyası ve şubat ayında ABD hava sahasında uçan bir Çin balonunun düşürülmesi iki süper güç arasındaki atmosferde gerginliğe neden olan konular arasında yer alıyor. Washington söz konusu balonun casusluk için gönderildiği iddia etmiş, Çin ise bunu yalanlamıştı.

ABD Dışişleri Bakanı'nın iki ülke arasındaki ilişkileri geliştirmek amacıyla Çin'i ziyaret edeceği duyurulmuştu. Ancak casus balon olayının ardından ziyaret iptal edilmişti.