عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Libya petrolünün akıbeti siyasi çekişmelere ve bölgesel hesaplara bağlı

Kategorik olarak yöneltilern talepler üretimde düşüşe neden oldu.

Libya Ulusal Petrol Kurumu Başkanı Mustafa Sanallah. (Kurumun Medya Ofisi)
Libya Ulusal Petrol Kurumu Başkanı Mustafa Sanallah. (Kurumun Medya Ofisi)
    Kahire/Şarku'l Avsat
TT
TT

Libya petrolünün akıbeti siyasi çekişmelere ve bölgesel hesaplara bağlı

Libya Ulusal Petrol Kurumu Başkanı Mustafa Sanallah. (Kurumun Medya Ofisi)
Libya Ulusal Petrol Kurumu Başkanı Mustafa Sanallah. (Kurumun Medya Ofisi)

Libya’da Başkanlık Konseyi tarafından temsil edilen yürütme makamı ve Ulusal Birlik Hükümeti (UBH), Ulusal Petrol Şirketi ile devletin diğer kurumları arasındaki yaşanan çatışmalara tanık oluyor. Kararlar, mali veya idari gerekçelerle durdurmaya çalışıyor. Ancak Libyalıların tek finansal kaynağını yönetmekle görevlendirilen kurum, genellikle Denetim Bürosu, Petrol ve Gaz Bakanlığı'nın müdahalesinden veya bazı petrol sahalarının kapatılmasına yol açan işçi protestolarından şikayetçi.
Libya genelindeki petrol tesisleri, bazıları hizipçi talepler de dahil olmak üzere yetkililerden talepte bulunan protestocuların elinde rehin tutuluyor. Bazı petrol tesisleri kasıtlı olarak kesintiye uğratılarak bu durum, kendileri ve aileleri için artan finansal faydalar veya tıbbi bakım kaynağı olarak kullanılıyor. ortaya çıkıyor. Kesintiler, Libya Ulusal Petrol Kurumu’na (NOC) göre geçtiğimiz hafta günlük üretim oranlarında düşüşe neden oldu. NOC, günlük 300 bin varil üreten Şarara, 90 bin varil üreten el-Fil, Wafa Oil Field ve Hamada Oil petrol sahalarının kapandığını doğruladı. Ayrıca bunun, geçtiğimiz 20 Aralık’tan bu yana üretim hızının düşmesine neden olduğunu işaret etti.
NOC Başkanı Mustafa Sanallah, Petrol Tesisleri Muhafızları’nın tarlalardaki çalışmaları durdurmasının ardından bir ‘mücbir sebep’ durumu ilan etmek zorunda kaldı. Yasa çerçevesi dışındaki bireylerin ve yetkin olmayan tarafların dahil olması nedeniyle petrol fiyatlarının iyileştiği dönemlerde, Şarara, el-Fil, Wafa ve Hamada sahalarından yapılan pompalamanın durudurulmasından duyduğu üzüntüyü dile getirdi.
Sanallah, ‘Libyalıların acılarını artıran bu uygulamaları kabul etmenin veya görmezden gelmenin mümkün olmadığını vurguladığı açıklamasında şunları söyledi:
 “Bu uygulamaları, profesyonel çalışmanın ABC'sini dikkate almadan bölgesel amaçlarla veya bireysel kazanımlar ve çıkarlar elde etmek için Libyalıların geçimini sağlama (siyasallaştırma) aracı haline getirmeyi kabul etmiyoruz. Bu durumun ulusal petrol sektöründe rol oynamasına izin vermeyeceğiz..”
Başsavcılığa yakın yetkililerden Müsteşar Sıddık es-Sur, Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada Libyalıların geçim ve gelir kaynaklarına zarar veren, petrol üretim ve ihracat oranını olumsuz etkileyen bu olguyu ele almak için harekete geçme sürecinde olduklarını söyledi.
Cumhuriyet Savcısı daha önce, kasım ayı başlarında petrol sektöründe önde gelen üç yetkili hakkında ‘kamu parasını boşa harcamak’ suçlamasıyla tutuklanması emri çıkarmıştı. Bu adım, Cumhuriyet Savcılığının Libya istihbarat servisi tarafından Petrol Şirketi Yönetim Kurulu üyesi, Akakus Petrol İşletmeleri'nde İş Güvenliği ve Sağlığı Daire Başkanı ve şirketin Güvenlik Departmanında İdari İşler Birimi'nin çalışmalarından sorumlu çalışan üç kişinin yasa dışı menfaat elde etme ve yetkiyi kötüye kullanmayla ilgili olarak getirilen gerçekler ve dosyalar hakkında kapsamlı soruşturma başlatmasından birkaç gün sonra atıldı.
Resmi kaynak, NOC'ın Devlet Denetleme Bürosu müsteşarı ve mevcut Başkanı Ala el-Maslati hakkında şikayette bulunduğunu belirttiği açıklamasonda "Bilinmeyen amaçlarla hayati petrol sektörünü sistematik olarak hedef alıyor" dedi. Devlet Denetleme Bürosu’nun yeniden düzenlenmesine ilişkin yasada, büronun öngörülen görev ve hedeflerinden saptığını vurguladı.  
Maslati, daha önce de Başbakan Abdulhamid Dibeybe’ye bir mektup göndermişti. Bir petrol rafinerisi kurulması ve güney Libya'daki Şarara petrol sahasındaki gazlardan faydalanılması da dahil olmak üzere ‘yasa dışı’ olarak nitelendirdiği Libya Ulusal Petrol Kurumu’nun kararlarının durdurulması çağrısında bulundu.  NOC, Denetim Bürosu'nun ‘ekonomik suçlar oluşturan’ eylemler olarak değerlendirdiği duruma yanıt vererek, mahkemenin suçlayıcı bir merci olmadığını birlidrdi. Hatta kanuna göre yapması gerekenleri inceleyip ilgili mevzuat ve metinleri dahi belirtmediğini söyledi.
Sanallah ise “Petrol Şirketi komplolara maruz kalıyor” diyerek yetkililerin çalışanları için sigorta sağlayamaması durumunda kurumun merkezini başkent Trablus dışında başka bir yere taşımakla tehdit etmişti.
Şirketin medya ofisine göre Libya'nın petrol üretimi geçen yıl günde yaklaşık 1,3 milyon varilden günlük 729 bin varile geriledi. Kapalı alanlarda üretime devam edilmesinin ardından üretim yeniden günde 1 milyon varile yükseltilmişti.
Petrol sahalarının ve limanların çoğu, 18 Eylül 2020'de Başkomutan Halife Hafter'in üretim ve ihracata devam etme emri verene kadar 9 ay boyunca Libya Ulusal Ordusu’na bağlı gruplar tarafından kuşatıldı.
NOC, geçtiğimiz hafta ‘Mebruk" Petrol Operasyonları Şirketi tarafından sunulan teklife dayanarak şirketin karşı karşıya olduğu engeller ve zorluklarla ilgili ayrıntılı tartıştı. Ardından özellikle alanın tanık olduğu güvenlik boşluğu nedeniyle el-Curf sahası için güvenlik koruması talep etti. Kurum, sahanın güvenliğinin sağlanmasına ilişkin şirket tarafından sunulan teklifin Denetim Bürosu tarafından onaylanmamasını, şirket yönetiminin yetkisi dahilinde olmadığı gerekçesiyle kaynaklandığını bildirdi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

‘Yeşil Refah’ ve ‘Yeni Gazze’... Gazze Şeridi'ni neler bekliyor?

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)
TT
TT

‘Yeşil Refah’ ve ‘Yeni Gazze’... Gazze Şeridi'ni neler bekliyor?

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)

Son iki gündür Gazze Şeridi'ne ilişkin dosyada ‘Yeşil Refah’ ve ‘Yeni Gazze’ gibi yeni isimler öne çıkmaya başladı. Bu gelişme, ABD’nin arabuluculuğu ile Arap ve uluslararası desteğe rağmen İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasına geçişin sekteye uğradığı bir dönemde yaşanıyor.

İsrail basınındaki haberlere göre hükümet, ABD’nin kararına boyun eğerek orduya Refah’ın doğusunda ‘Yeşil Refah’ adıyla yeni bir kent kurulmasına yönelik saha çalışmalarına başlaması için izin verdi. İlk hazırlıklar kapsamında ağır iş makinelerinin bölgeye sokularak molozların temizlenmesi ve arazinin düzenlenmesi planlanıyor.

İsrail’in geciktirme girişimleri

İsrail medyasında yer alan bilgilere göre Tel Aviv yönetimi, bu çalışmaların henüz geçiş yapılmamış olan anlaşmanın ikinci aşamasına dahil olduğu gerekçesiyle haftalarca süren bir geciktirme çabasına girişti. Ancak Washington’un artan baskıları sonucunda İsrail, planın bir sonraki etabına yönelik hazırlıkları başlatmak zorunda kaldı.

Bu çalışmalar; işgal altındaki topraklarda Refah’ın doğusunda bir insani bölge ve yeni bir kent inşasını içeriyor. Washington yönetimi, söz konusu adımla Filistinlilere ‘umut şehri’ modelini sunmayı ve ‘Hamas’ın kontrolündeki eski, yıkılmış ve karanlık Gazze’nin’ karşısına ‘yeni, modern ve gelişen bir Gazze’ örneği koymayı hedefliyor.

İsrail, planın ikinci aşamasında atılacak bu tür adımların Refah Sınır Kapısı’nın açılmasına yol açacağı, ayrıca Gazze Şeridi’nin başka bölgelerinden çekilmeyi ve yerlerine uluslararası güçlerin konuşlanmasını gerektireceği gerekçesiyle itiraz etti. Söz konusu ülkeler, İsrail’in taleplerini karşılamanın zorluğu ve bölgedeki işgal koşulları nedeniyle kuvvet göndermeyi reddetti.

Şarku’l Avsat’ın İsrail Kanal 12 televizyonundan aktardığına göre, İsrail’in bu tutumu üzerine Washington yönetimi Tel Aviv’i süreci oyalamakla suçladı ve çok uluslu güce katılmaktan çekilen ülkelerin sorumluluğunu İsrail’e yükledi. Bu baskının ardından İsrail geri adım atarak yeni kentin inşasına başlanmasını kabul etti.

İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, İsrail’in ‘gelecek hafta bölgede geniş çaplı moloz temizliği başlatmak üzere ağır iş makinelerini Refah’a sokmaya hazırlandığını’ ve bunun ‘Hamas unsurlarından arındırılmış yeni insani bölgenin oluşturulması’ amacıyla yapıldığını bildirdi.

Silahlı milislerden destek

Habere göre İsrail ordusu, ‘İsrail’le koordineli çalışan silahlı milislere’ atılacak adımlar konusunda bilgi verdi. ABD planına göre bir sonraki aşama, ‘İsrail’in kısmen kontrol ettiği bölgelerde yabancı bir askeri gücün faaliyete geçmesini’ öngörüyor.

i24NEWS ise İsrail ordusunun Refah’ın doğusunda Filistinliler için ‘Yeşil Refah’ adıyla yeni bir kent kurulmasına yönelik geliştirme çalışmalarına fiilen başladığını bildirdi. Kanal, bölgede gelecek hafta kapsamı genişletilecek hazırlıkların sürdüğünü, bunların ‘moloz ve patlayıcı kalıntılarının temizlenmesini’ içerdiğini aktardı.

sdfrt
Gazze Şeridi'nin Refah kentindeki İsrail askerleri (Arşiv – Reuters)

Maariv gazetesinin haberine göre, Refah’ta faaliyet gösteren Yaser Ebu Şebab milisleri, söz konusu yeni kentin bulunduğu bölgede İsrail güçlerinin temsilcileriyle ve ayrıca İsrail’in güneyindeki Kiryat Gat’ta bulunan ABD komuta merkezi adına bölgede bulunan sivil temsilcilerle birlikte görülmeye başladı.

Kabinede itirazlar

Siyasi kaynaklar, İsrail’in bu adımına kabinenin büyük bölümündeki bakanların karşı çıktığını, hatta tepkinin öfkeye dönüştüğünü aktardı. Bakanların, İsrail’in ‘sarı hat üzerinde inşaat yaparak Gazze çevresindeki yerleşimleri tehlikeye atmaması gerektiğini’ savunduğu belirtildi. Bazı sağ görüşlü medya organları haberi ‘utanç’ başlığıyla duyurdu.

Başbakan Netanyahu ise kararını savunarak hazırlık çalışmalarının ‘tünellere büyük miktarda beton dökme ve geniş bölgeleri izole etme’ işlemlerini içerdiğini söyledi. Netanyahu, söz konusu adımların ‘Hamas’ın askeri altyapısını yok etme yönündeki İsrail çıkarlarına hizmet ettiğini’ ifade etti.

gthy
Başbakan Binyamin Netanyahu, Ocak 2025'te İsrail kabine toplantısına başkanlık ediyor. (DPA)

Netanyahu, uluslararası güce katılmaktan vazgeçen Arap ve İslam ülkelerinin tutumunun Katar ve Türkiye’nin çıkarlarına hizmet ettiğini savundu. Bu nedenle İsrail’in ABD yönetiminin taleplerine yanıt vermesi ve Washington’la çatışmaya girmemesi gerektiğini kaydetti.

Filistin Yönetimi ve Hamas’ın itirazları

Filistin Yönetimi, İsrail’in ‘Gazze’yi yeniden inşa’ başlığı altında yürüttüğü çalışmalara karşı çıkıyor. Yönetim, farklı düzeylerde yaptığı açıklamalarda bu dosyadaki rolünü korumakta kararlı olduğunu ve Arap planına desteğini sürdürdüğünü vurguluyor.

Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa, perşembe günü bir İtalyan heyetini kabul ederken yaptığı açıklamada, “Gazze Şeridi için bir yeniden imar ve toparlanma planımız var. Bu planın bir icra programı bulunuyor ve Arap ile İslam ülkeleri tarafından benimsendi. Uluslararası toplum da New York Bildirgesi aracılığıyla destek veriyor. Kardeş Mısır’la birlikte Kahire’de bir yeniden imar ve toparlanma konferansı düzenlemek için çalışıyoruz” dedi.

Hamas, söz konusu projeyi ‘İsrail’in ateşkes anlaşmasını açık biçimde ihlal etmesini gerekçelendirmeye yönelik yeni bir aldatmaca’ olarak nitelendirdi. Hareket, yayımladığı açıklamada, “İsrail’in anlaşmayı çiğnediğini ve günlük ihlallerle daha ilk aşamayı ortadan kaldırdığını” belirtti.

Geçtiğimiz salı günü konuya ilişkin bilgi veren Mısırlı bir kaynak, Gazze’nin erken toparlanması ve yeniden inşasına yönelik Kahire Konferansı’nın kasım ayı sonunda yapılmasının planlandığını ancak toplantının erteleneceğini söyledi. Kaynak, “Konferans ay sonunda düzenlenmeyecek; biraz gecikmesi muhtemel. Özellikle şu anda paralel bir çaba yürütülüyor. Görünen o ki ABD, Refah’la ilgili kendi özel girişimini planlıyor” değerlendirmesinde bulundu. Bu açıklama, İsrail’in kontrolündeki bölgelerde oluşturulması öngörülen ‘yeşil bölgeye’ işaret olarak yorumlandı.

Gazze İnsan Hakları Merkezi, ateşkesin başlamasından bu yana geçen 47 günde İsrail tarafından işlenen ihlallerde 350 Filistinlinin öldürüldüğünü açıkladı. Ölenler arasında 130 çocuk ve 54 kadın bulunuyor.

Merkez, aynı dönemde günlük ortalama 11’i aşan 535 ihlal kaydettiğini bildirerek ateşkesin yürürlüğe girdiği ilk andan itibaren ihlallerin sürdüğünü vurguladı.

Açıklamada, İsrail’in insani yardım girişlerini kısıtladığı, günde yalnızca 211 kamyonun geçişine izin verdiği, oysa 600 kamyona izin verildiği yönünde iddialarda bulunduğu aktarıldı. Ayrıca İsrail’in üzerinde mutabık kalınan çekilme haritasına uymadığı ve sivil bölgelere yönelik ateş kontrolünü sürdürerek zaman zaman bölgeye girdiği belirtildi.

ARAP DÜNYASI

İsrail’den Suriye'nin Beyt Cin kasabasına baskın: En az kişi 9 öldü

Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)
Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)
TT
TT

İsrail’den Suriye'nin Beyt Cin kasabasına baskın: En az kişi 9 öldü

Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)
Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)

Suriye kaynakları, İsrail devriyesinin bölgeye girmesi sonrası çatışma çıktığını; hava saldırılarının ardından yoğun sivil göç yaşandığını bildirdi.

Suriye medyası, Şam’ın güneyindeki Beyt Cin kasabasına düzenlenen İsrail baskının  ve hava saldırısının ayrıntılarını açıkladı. Suriye kaynakları, saldırılarda en az 9 kişinin öldüğünü aktardı.

Suriye’nin “El-İhbariyye” kanalı, kasabanın İsrail savaş uçaklarının yoğun bombardımanına hedef olduğunu, çok sayıda ölü ve yaralı bulunduğunu bildirdi.

Açıklamalara göre olay, İsrail’e ait bir askeri devriyenin bölgeye kara yoluyla girmesi, sakinlerle çatışma yaşanması ve devriyenin geri çekilmesi sonrası hava saldırılarının başlamasıyla tırmandı. Bölge üzerinde İsrail uçaklarının yoğun şekilde uçtuğu belirtildi.

Saldırıların ardından Beyt Cin’de büyük bir sivil göç hareketi yaşandı; çok sayıda kişi çevre kasabalara yöneldi.

ARAP DÜNYASI

Washington milislere: Irak'ta yeriniz yok

Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)
Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)
TT
TT

Washington milislere: Irak'ta yeriniz yok

Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)
Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)

aIrak'ın kuzeyindeki Süleymaniye'de bir doğalgaz sahasının insansız hava aracıyla (İHA) bombalanması öfkeli tepkilere yol açtı ve ABD'nin silahlı gruplara uyarıda bulunması ve hükümetin faillerin yakalanması için harekete geçmesiyle sonuçlandı.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne göre çarşamba akşamı Dana Gas tarafından işletilen Khor Mor gaz sahasını hedef alan bir İHA saldırısı, elektrik santrallerine gaz arzının tamamen kesilmesine neden oldu. ABD'nin Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya, saldırıyı "düşmanca dış amaçlarla hareket eden yasadışı grupları" gerçekleştirmekle suçladı.

Savaya, Bağdat'ı "bu saldırının sorumlularını tespit etmeye ve adalete teslim etmeye" çağırdı ve "tam egemen bir Irak'ta bu tür silahlı gruplara yer olmadığını" vurguladı.

Kürdistan Bölgesi Başbakanı Mesrur ​​Barzani ise Washington'a "sivil altyapıyı korumak için gerekli savunma ekipmanını sağlama" çağrısında bulundu. Barzani, "Bu tür saldırıların faillerinin geçmişte olduğu gibi cezadan kaçmaması gerektiğini" vurguladı.

Saldırıyı henüz üstlenen olmadı ancak Irak yetkilileri dün saldırıyı araştırmak üzere bir komite kurulduğunu duyurdu ve askeri bir sözcü de saldırıda yer alanların "cezalandırılacağına" söz verdi.