ABD, Dünya Sağlık Örgütü’nü güçlendirme planlarına karşı çıkıyor

Dünya Sağlık Örgütü, her üye devletin yıllık aidatını artırmayı önerdi (Reuters-Arşiv)
Dünya Sağlık Örgütü, her üye devletin yıllık aidatını artırmayı önerdi (Reuters-Arşiv)
TT

ABD, Dünya Sağlık Örgütü’nü güçlendirme planlarına karşı çıkıyor

Dünya Sağlık Örgütü, her üye devletin yıllık aidatını artırmayı önerdi (Reuters-Arşiv)
Dünya Sağlık Örgütü, her üye devletin yıllık aidatını artırmayı önerdi (Reuters-Arşiv)

Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) önde gelen bağışçısı ABD, kurumu daha güçlü ve bağımsız hale getirmek için yapılan önerilere itiraz ediyor.
Bu da ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin BM’ye bağlı kuruma uzun vadeli desteği hakkında şüpheler uyandırıyor.
Reuters’ın haberine göre, WHO’nun sürdürülebilir finansman çalışma grubu tarafından sunulan 4 Ocak tarihli teklif, üye ülkelerin yıllık aidatının arttırılmasını öngörüyor.
Bu planın, WHO’nun bir krize erken müdahale etme kapasitesinin sınırlarını gösteren, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının teşvik ettiği geniş bir reform sürecinin parçası olduğu biliniyor.
ABD’li yetkililer Reuters’e verdikleri demeçte, ABD hükümetinin reforma karşı olduğunu çünkü WHO’nun Çin’den gelenler de dahil olmak üzere gelecekteki tehditlere karşı koyma kabiliyeti konusunda endişeleri olduğunu söyledi.
ABD bunun yerine, sağlıkla ilgili acil durumların önlenmesi ve kontrolünü finanse edecek, doğrudan bağışçılar tarafından kontrol edilecek ayrı bir fon oluşturulması için bastırıyor.
Görüşmelere katılan ancak medyaya konuşma yetkileri olmadığı için isim vermeyi reddeden dört Avrupalı ​​yetkili, ABD’nin WHO’nun reform planına muhalefetini doğruladı.
ABD yönetimi ise henüz konuyla ilgili açıklama yapmadı.
4 Ocak tarihli teklif, üye devletlerin zorunlu aidatlarının 2024 itibariyle kademeli olarak arttırılarak, 2028’e kadar kurumun 2 milyar dolarlık çekirdek bütçesinin yarısını karşılamasını öngörüyor.
WHO’nun temel bütçesi, salgınlarla mücadeleyi ve dünya çapında sağlık sistemlerini güçlendirmeyi amaçlıyor. 
Öneride ayrıca, tropikal hastalıklar ve grip gibi belirli küresel zorlukların üstesinden gelmek için yılda yaklaşık 1 milyar dolar ek fon sağlanması da yer alıyor.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.