NASA, Mars'ta mor kayaçlar keşfetti: "Yaşamın doğrudan kanıtları olabilir"

Mor lekeler "Perseverance’ın bilimsel gözleri" diye anılan Mastcam-Z adlı çift kamerayla görüntülendi (NASA)
Mor lekeler "Perseverance’ın bilimsel gözleri" diye anılan Mastcam-Z adlı çift kamerayla görüntülendi (NASA)
TT

NASA, Mars'ta mor kayaçlar keşfetti: "Yaşamın doğrudan kanıtları olabilir"

Mor lekeler "Perseverance’ın bilimsel gözleri" diye anılan Mastcam-Z adlı çift kamerayla görüntülendi (NASA)
Mor lekeler "Perseverance’ın bilimsel gözleri" diye anılan Mastcam-Z adlı çift kamerayla görüntülendi (NASA)

NASA'nın uzay aracı Perseverance'ın Kızıl Gezegen'de çok sayıda "mor kayaç" tespit ettiği bildirildi.
National Geographic'in aktardığına göre, kayaçların üzerindeki mor izler, Perseverance'ın incelediği hemen hemen her yerde göze çarpıyor. 
Renk bazı taşlarda ince, pürüzsüz bir kaplama oluştururken, bazılarında ise boya görünümlü lekeler halinde ortaya çıkıyor.
Bu izler oluşurken, kimyasal ve mineral yapıları içeren çevre koşullarına dair bilgileri kaydetmiş olabilir. Bu da bilim insanlarının Mars'ın geçmişte nasıl bir gezegen olduğuna dair simülasyonlar yapmasına olanak tanıyabilir.
Ayrıca mikroskobik canlıların daha önce Dünya'da kayaçlar üzerinde renkli izler oluşturduğu biliniyor. Bu nedenle mor kayaçların Mars'ta yaşamın daha doğrudan kanıtlarını sunması da mümkün.
Öte yandan bilim insanları, bu tuhaf kayaçların sırrını henüz çözemedi.
Los Alamos Ulusal Laboratuvarı'nda görev alan jeokimyager Ann Ollila, konuyla ilgili röportajında, "Size verebileceğim gerçekten iyi bir cevabım yok" dedi. Ollia, araştırma ekibinin elindeki sınırlı verileri geçen ay Amerikan Jeofizik Birliği'nin konferansında sunmuştu.
Bu arada mor kayaçlar karşısında şaşkınlığa uğrayan araştırmacılar daha fazla veri elde etmek için çalışmalarını sürdürüyor.
Los Alamos Ulusal Laboratuvarı'nda Uzay ve Gezegen Araştırmaları ekip lideri Nina Lanza, "Analizlere devam ederken dört gözle beklediğimiz çok şey var" ifadelerini kullandı.
Bu tür izlerin incelenmesi, diğer gezegenlerdeki çevresel koşulların ve gök cisimlerinin iç yapısının da daha iyi anlaşılmasını sağlayabilir.
Niagara Üniversitesi'nden mikrobiyolog Cassandra Marnocha'ya göre bu izler, "Jeolojik süreçler ne kadar evrensel ve gezegenleri nasıl değiştiriyor?" sorusunun cevabını da verecek.
Kızıl Gezegen'deki mor kayaçlar, milyarlarca yıl önce bir göle ev sahipliği yapan Jezero kraterinde bulundu.
Şubat 2021'de kratere inen Perseverance, o zamandan beri bölgeyi keşfediyor. Araştırmacılara göre gezginin rotasındaki hemen hemen her durakta mor parıltılar beliriyor.
Purdue Üniversitesi'nden doktora öğrencisi Bradley Garczynski, "Geçmişteki uzay araçları bu mor yamaları hiç görmemişti"  diye konuştu.
Garczynski'ye göre analizlerden elde edilen ilk sonuçlar, mor renkli kısmın, kayaçların alt katmanlarından daha yumuşak ve kimyasal açıdan daha farklı bir katman olduğunu gösterdi. Renkli katmanın demir oksit içerdiği tahmin ediliyor.
Ayrıca bunların, hidrojen ve yer yer de magnezyum açısından zengin kayaçlar olduğu anlaşılıyor.
Hidrojenin varlığı, suyun mor lekelerin oluşumunda rol oynadığı anlamına geliyor. Demir oksit de yağmur altında bırakılan bir bisikletteki pas oluşumuna benzer bir sürece işaret ediyor.
İleri araştırmalar, kızıl gezegenin "ıslak" geçmişine dair bir bilgi hazinesinin kilidini açabilir. Garczynski, sözlerini şöyle sürdürüyor:
"Mor tabakaların varlığı hikayenin önemli bir parçası olabilir."
Independent Türkçe, National Geographic 



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT