NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu'nu imha etme planını açıkladı

İstasyon emekliye ayrıldığında bir dizi bilimsel ve ticari faaliyete ev sahipliği yapmış olacak (NASA)
İstasyon emekliye ayrıldığında bir dizi bilimsel ve ticari faaliyete ev sahipliği yapmış olacak (NASA)
TT

NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu'nu imha etme planını açıkladı

İstasyon emekliye ayrıldığında bir dizi bilimsel ve ticari faaliyete ev sahipliği yapmış olacak (NASA)
İstasyon emekliye ayrıldığında bir dizi bilimsel ve ticari faaliyete ev sahipliği yapmış olacak (NASA)

NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu'nu (UUİ) 2031'de imha etme planlarını açıkladı.
Planlara göre yaklaşık 445 tonluk yapı Pasifik Okyanusu'nun güneyindeki, "uzay aracı mezarlığı" diye bilinen ıssız bir bölgeye düşürülecek.
Nemo Noktası adı verilen bu bölgenin, gezegendeki en ücra noktalardan biri olduğu ifade ediliyor. Bölgenin yakınlarında insan yerleşimi bulunmazken, atmosfere giren uydular ve roketler genellikle buraya düşürülüyor.

Yukarıda Nemo Noktası, Dünya haritası üzerinde kırmızı çarpıyla gösteriliyor (Wikimedia Commons)
1998'de hizmete giren UUİ, aslında sadece 15 yıl dayanacak şekilde tasarlanmıştı. NASA, istasyonu kullanmanın 2030'a kadar güvenli olacağını söylüyor. Pasifik okyanusuna düşürüldüğünde bu yapı, 30 yıldan uzun süre hizmet vermiş olacak.
İstasyonda şu anda ABD, Rusya, Japonya, Kanada ve Avrupa Uzay Ajansı'nın astronotları görev alıyor. İstasyon devreden çıkarıldıktan sonra ülkelerin kendi istasyonlarını kuracağı düşünülüyor.
NASA'nın kendi istasyonu için Jeff Bezos'un Blue Origin'iyle veya Elon Musk'ın SpaceX'iyle işbirliği yapacağı tahmin ediliyor.

İstasyon yörüngeden nasıl çıkacak?
Uzay ajansının planlarına göre önce istasyonun yörüngedeki irtifası yavaşça azaltılacak. İstasyon şu anda 408 kilometre irtifada hizmet veriyor.
İstasyon alçaldıkça onu çevreleyen atmosfer de yoğunlaşacak ve giderek aşağı çekilecek.
İstasyonun yörüngesinden çıkmasından önce, onu Dünya'ya doğru itmesi için bir dizi mürettebatsız uzay aracı fırlatılacak. Rusya'nın Progress adlı kargo araçlarından üçü ve ABD'li uzay firması Northrop Grumman'in Cygnus adlı uzay araçlarından biri bu görevde yer alacak.
Planın en can alıcı noktası ise istasyonun bu sırada yarattığı enkazın yeryüzündeki canlılara veya mülklere zarar vermesini önleyecek şekilde ıssız bir alana düşmesini sağlamak.
NASA yetkilileri yeni planı duyurmak için hazırlanan açıklamada şu ifadelere yer verdi:
"UUİ, gezegendeki insanlara fayda sağlamak için muazzam bilimsel, eğitimsel ve teknolojik gelişmeleri üstlenen ve derin uzaya seyahat etme yeteneğimizi ortaya çıkaran benzersiz bir laboratuvardır."
Independent Türkçe, NASA, Sky News, Daily Mail



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT