İran Devrim Muhafızları Viyana görüşmelerinin arifesinde uzun menzilli bir füze tanıttı

Füze bin 450 kilometre menzile sahip ve katı yakıtla çalışıyor.

İran Devrim Muhafızlarına yakın haber ajanslarının dün yayınladığı Hayberşeken füzesinin test videosu.
İran Devrim Muhafızlarına yakın haber ajanslarının dün yayınladığı Hayberşeken füzesinin test videosu.
TT

İran Devrim Muhafızları Viyana görüşmelerinin arifesinde uzun menzilli bir füze tanıttı

İran Devrim Muhafızlarına yakın haber ajanslarının dün yayınladığı Hayberşeken füzesinin test videosu.
İran Devrim Muhafızlarına yakın haber ajanslarının dün yayınladığı Hayberşeken füzesinin test videosu.

İran dün (Çarşamba) bin 450 kilometreye ulaşan uzun menzilli yerli yapım füzesini tanıttı. İran’ın bu adımı, Tahran ve Washington’ın 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmayı kurtarmaya dönük doğrudan görüşmelerin arifesinde geldi.
Reuters’ın haberine göre İran devlet televizyonu karadan karaya ateşlenen ‘Hayberkeşen’ füzesinin test edildiği görüntüleri yayınladı. 
İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ve Devrim Muhafızları Füze Birimi Komutanı General Emir Ali Hacızade Devrim Muhafızları’na ait bir üste yapılan tanıtım törenine katıldı. Devrim Muhafızları’na bağlı Tasnim haber ajansında yer alan habere göre,  füzeyi uzun menzilli bir stratejik füze olarak nitelendiren Bakıri, “İran balistik füze programını geliştirmeye devam edecek. İslam Cumhuriyeti düşmanları güç ve cebir dili dışında hiçbir şeyden anlamıyorlar” ifadesini kullandı. Hacızade “Bu esnek ve taktiksel bir füze. Kullanıldığında bize iyi imkanlar sunacak” dedi. Hayberkeşen füzesinin tanıtımı, Hacızade’nin “Devrim Muhafızları yakında muharebe sistemine dahil edilen stratejik bir füze tanıtacak” açıklamasından iki gün sonra geldi.
Tasnim’in haberine göre, yüksek isabet oranıyla füze kalkanlarını delebilen ve katı yakıtla çalışan füze, Devrim Muhafızları Hava Kuvvetleri’ndeki bilim insanları tarafından tasarlanıp üretildi.
Bakıri hafta sonu yaptığı açıklamada, “ABD yaptırımları kaldırırsa İran dünyanın en büyük silah ihracatçılarından biri olacak. İran uzun menzilli füzelere ve ayrıca onlarca kullanım alanı olan drone’lara sahip” dedi.
Devrim Muhafızları 24 Aralık’ta düzenlediği askeri tatbikatların son bölümünde 16 adet balistik füze ateşledi. Devrim Muhafızları’nın önde gelen komutanları bu füzelerin İsrail’e uyarı niteliğinde olduğunu ifade etti. AFP’ye göre Hayberşeken füzesi, açıklanan menziline göre, İsrail’e ulaşabilir. Londra merkezli Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (IISS) İran’ın insansız hava araçları ve seyir (kruz) füzelerinin yanı sıra yaklaşık 20 tip balistik füzeye sahip. Her biri farklı kabiliyetlere sahip. Örneğin Kıyam-1 füzesinin menzili 800 kilometreye ulaşırken, Kadir-1 füzesinin uçuş mesafesi bin 800 kilometreye ulaşıyor. Enstitü İran’ın şu anda füzelerin isabet oranını artırmaya çalıştığını belirtiyor.
Ortadoğu’nun en büyük füze programlarından birine sahip olan İran, balistik füzelerinin 2 bin kilometre menzili olduğunu, İsrail’e ve bölgedeki ABD üslerine ulaşma gücüne sahip olduklarını söylüyor.
Devrim Muhafızları geçen ay uyduları Dünya'nın yörüngesine taşıyan füzeler için katı yakıtla çalışan yeni bir roket motorunu test etti. Uzmanlar İran’ın kıtalar arası füzeler geliştirmek için gerekli teknolojiye erişmesi ihtimaline karşı uyarıyor.
Tahran, balistik füze programını “caydırma aracı” diye niteleyerek, Batı’nın balistik füze geliştirme faaliyetlerini durdurması taleplerini reddediyor. Tahran ayrıca füze programı ve Devrim Muhafızlarının bölgedeki faaliyetlerinin nükleer anlaşmaya dahil edilmesi girişimlerine kapıyı kapatıyor. ABD Başkanı Joe Biden göreve geldikten sonra Tahran ve Washington nükleer anlaşmayı canlandırmak amacıyla dolaylı görüşmelere başladı. Fakat Nisan’dan bu yana süren müzakerelerde sekizinci tura gelinmesine rağmen İran ve dünya güçleri arasındaki anlaşmazlıklar sürüyor. Tahran ve Washington birbirini ilk adımı atmamakla suçluyor. İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Ali Şemhani, Twitter hesabından paylaştığı mesajda, “ABD yönetiminden çıkan farklı sesler, Viyana'da siyasi kararlar alması için gereken uyumun eksik olduğunun göstergesidir” diye yazdı.



Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)
TT

Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)

İran'ın kuzeybatısında pazartesi günü meydana gelen helikopter kazasında Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile birlikte hayatını kaybettiği açıklanan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tahran'ın İsrail ve Batı karşıtı politikalarının ateşli bir savunucusuydu.

Reisi, 60 yaşındaki Abdullahiyan’ı Ağustos 2021'de atadı.

2013'ten 2021'e kadar bu görevi yürüten Muhammed Cevad Zarif'in yerine geçmek gibi zor bir görevi vardı; Zarif, önde gelen aktif bir diplomat, akıcı bir İngilizce konuşan, uluslararası çevrelerde tanınan bir yüz ve İran'ın dış politikasını yöneten deneyimli bir isimdi.

İran devlet televizyonu Emir Abdullahiyan'ı, Tahran tarafından yönetilen ve Lübnan Hizbullah'ı, Filistinli Hamas ile İslami Cihad hareketleri ve Iraklı silahlı gruplar gibi İran'ın ezeli düşmanı İsrail karşıtı grupların yer aldığı "Direniş Ekseni'nden üst düzey bir diplomat" olarak tanıttı.

Emir Abdullahiyan atandığı gün yaptığı açıklamada, bu grupların "İran'ın müttefikleri" olduğunu ve "onları güçlendirmenin hükümetin gündeminde olduğunu" söyledi.

Kapsamlı geziler

Ekim 2023'te İsrail ile Hamas arasında Gazze'de savaşın başlamasından beri bölgeye yaptığı ziyaretleri yoğunlaştırdı. Tahran, İsrail'e karşı Filistin hareketini ve savaşın çıkmasına yol açan 7 Ekim 2023 operasyonuna desteğini gizlemedi, ancak aynı zamanda bu operasyonun içinde yer almadığını da vurguladı.

Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)

Geçtiğimiz nisan ayında, Tahran'ın Yahudi devletini sorumlu tuttuğu ve Şam'daki İran konsolosluk binasını yerle bir eden hava saldırısına karşılık olarak, İran'ın İsrail'e 300'den fazla insansız hava aracı ve füzeyle gerçekleştirdiği benzeri görülmemiş saldırıyı savundu.

İran'ın tepkisinin "meşru savunma ve uluslararası hukuk çerçevesinde" gerçekleştirildiğini söyledi.

Emir Abdullahiyan daha sonra İsrail'in İran'ın orta kesimindeki İsfahan eyaletine bir misilleme amaçlı saldırı düzenlediğine dair haberleri "çocuk oyuncağı" diyerek küçümsedi.

İzolasyonun Azaltılması

Mesleki kariyeri boyunca Devrim Muhafızları ile olan yakın ilişkileriyle tanınan Emir Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu olan Kudüs Gücü'nün komutanı ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan kariyeri boyunca Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu. Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü'nün komutanı olan ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan, üç yıl boyunca İran'ın uluslararası sahnedeki izolasyonunu azaltmak ve ABD yaptırımlarının ülkesinin ekonomisi üzerindeki etkisini azaltmak için çalıştı.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Çin'in himayesindeki bir anlaşma çerçevesinde Mart 2023'te Suudi Arabistan ile uzlaşmaya varılmasına yol açan süreçte kilit bir figür olmasa da İran'ın Arap komşularıyla ilişkilerin geliştirilmesinde rol oynadı.

1964 yılında Tahran'ın doğusundaki Damgan şehrinde doğan Abdullahiyan, 1991 yılında Tahran Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden mezun oldu.

1997-2001 yılları arasında Irak'ta ve 2007-2010 yılları arasında ise Bahreyn'de görev yaptı.

2011'den bu yana Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Bu görevinde, Ali Ekber Salihi (Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın ikinci hükümetinde) ve Zarif (Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin ilk hükümetinde) gibi iki farklı bakanla çalıştı.

Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri) Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri)

Ancak 2016 yılında Zarif onu görevden aldı. Bu hareket muhafazakârlar tarafından, Ruhani ve bakanına yönelik büyük eleştiriler yapılmasına neden oldu.

ISNA'ya göre daha sonra Umman Büyükelçiliği görevini reddetti ve 2021 yılında Dışişleri Bakanlığı'na gelmeden önce, Meclis Başkanı'nın uluslararası işlerden sorumlu özel yardımcısı olarak çalışmaya başladı.

Emir Abdullahiyan, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerini kısıtlayan 2015 anlaşmasının çökmesinin ardından, Washington'un 2018'de eski Başkan Donald Trump tarafından anlaşmadan çekilmesi sonrasında, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerin yeniden başlatılması çabalarına dahil oldu.