Erdoğan’ın BAE ziyareti, iki ülke arasındaki işbirliğinde verimli bir ekonomik döneme kapı açacak

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Abu Dabi Veliaht Prensi Şeyh Muhammed bin Zayid Al Nahyan
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Abu Dabi Veliaht Prensi Şeyh Muhammed bin Zayid Al Nahyan
TT

Erdoğan’ın BAE ziyareti, iki ülke arasındaki işbirliğinde verimli bir ekonomik döneme kapı açacak

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Abu Dabi Veliaht Prensi Şeyh Muhammed bin Zayid Al Nahyan
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Abu Dabi Veliaht Prensi Şeyh Muhammed bin Zayid Al Nahyan

Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasındaki güçlü ilişkileri, aynı ekonomik ilişkilerde olduğu gibi daha güçlü ve verimli bir gelecek bekliyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önümüzdeki Pazartesi günü BAE’ye yapacağı iki günlük resmi ziyaret ile bu ilişkiler tarihi bir dönüşüme sahne olacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Abu Dabi Veliaht Prensi ve BAE Silahlı Kuvvetleri Yüksek Komutan Yardımcısı Şeyh Muhammed bin Zayid Al Nahyan’ın davetine üzerine gerçekleşecek olan ziyaretinde iki ülke arasında ilişki ve işbirliğini çeşitli alanlarda geliştirmenin yolları ele alınacak.
İki lider ayrıca tüm bölgesel ve uluslararası meselelerin yanı sıra iki ülkeyi ilgilendiren gelişmeleri de görüşecek.

Türkiye ve BAE arasında Swap anlaşması: İkili ticarete güçlü destek
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Erdoğan’ın BAE ziyareti öncesi düzenlenen ‘Geleceğe Bakış: Türkiye-BAE İş Birliği’ isimli panelde bir konuşma yaptı.
Altun, Erdoğan’ın BAE ziyaretinin iki ülke arasındaki işbirliğinin gelişmesi için faydalı olacağını dile getirerek, Türkiye ile BAE arasındaki ilişkilerin bölgesel barış ve istikrarın tesis edilmesi açısından büyük önem taşıdığını vurguladı.
Altun, Türkiye ve BAE’nin bölgede siyasi ve ekonomik birer güç olarak önemli aktörler olduklarını da söyledi.

İlişkilerde büyük gelişme
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın davetine icabet eden Abu Dabi Veliaht Prensi Şeyh Muhammed bin Zayid Al Nahyan’ın 2021 sonunda gerçekleştirdiği Türkiye ziyareti ile  Türkiye-BAE ilişkilerinde büyük bir sıçrama yaşandı.
Bu ziyaret, iki ülke arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi ve ortak çıkarlarına odaklanan yeni bir sayfanın açılması yolunda önemli bir durak oldu.
Söz konusu ziyarette, özellikle yatırım, ekonomi ve kalkınma başta olmak üzere iki ülke arasındaki işbirliği fırsatları gözden geçirildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Şeyh Muhammed bin Zayid, görüşmeler sırasında ayrıca Ortadoğu bölgesindeki bir dizi konu ve gelişme hakkında görüş alışverişinde de bulundu.
İki lider, bölge halklarının arzu ettiği müreffeh geleceğe doğru ilerlemenin temelini oluşturan güvenlik, barış ve istikrarın güçlendirilmesinin önemi konusunda da mutabık kaldı.
Şeyh Muhammed bin Zayid Al Nahyan, Türkiye ziyaretinde BAE’nin dış politikasına yön veren pusulanın bölgede barış, istikrar ve kalkınmayı desteklemek olduğunu ifade ederek, bölgedeki tüm ülkelerle işbirliği, ortaklık ve olumlu ilişkiler içerisinde olmayı istediklerini belirtti.

BAE ile Türkiye arasında 12 anlaşma imzalandı
Şeyh Muhammed bin Zayid Al Nahyan’ın ifade ettiği gibi, BAE ile Türkiye arasındaki özellikle petrol dışı ticaret olmak üzere ekonomik, ticari ve yatırım konusundaki büyük bağlantılar, çeşitli alanlarda yatırım yapılabilecek ve yararlanılabilecek umut verici fırsatlar sunuyor.
Görüşmelerin ardından BAE, Türkiye’deki yatırımları desteklemek, Türk ekonomisine desteği artırmak ve iki ülke arasındaki işbirliğini güçlendirmek için 10 milyar dolarlık bir fon ayrıldığını duyurdu.
Fon, başta enerji, sağlık, gıda ve lojistik sektörler olmak üzere stratejik yatırımlara odaklanacak.
İki ülke arasında özellikle güvenlik, ekonomi ve teknoloji konularında işbirliğini geliştirmek için 12 anlaşma ve mutabakat zaptı da imzalandı.

Geniş iş beklentileri
BAE, Türkiye’nin Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkelerindeki en büyük ticaret ortağı ve 2020 yılında iki ülke arasındaki ticaret hacmi yaklaşık 8 milyar doları buldu.
TBMM Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şentop, BAE resmi haber ajansı WAM’a verdiği özel demeçte, iki ülke arasında 2021’in ilk 10 ayındaki ticaretin 6,4 milyar doları bulduğunu bildirdi.
Türkiye, Expo 2020 Dubai’ye ‘Medeniyetlerin Başlangıç Noktasından Geleceği Yaratmak’ teması ile katılıyor.
Şentop, “BAE, aynı zamanda Türkiye’de önemli bir yatırımcı konumunda ve KİK ülkeleri arasında ikinci sırada yer alıyor. Türkiye’de turizm, bankacılık, liman ve perakende şirketleri gibi önemli yatırımları var” dedi.
BAE’nin Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Sani ez-Zuyudi, Ocak ayında Bloomberg’e verdiği röportajda, ülkesinin Türkiye ile ticaret hacmini iki veya üç katına çıkarmak istediğini söyledi.
Şentop bunun hakkında yorum yaparak, mevcut ikili ticaret hacminin hala aralarındaki potansiyeli yansıtmaktan uza kolduğunu söyledi.
Türk müteahhitlerin bugüne kadar BAE’de 13 milyar dolar değerinde 141 proje hayata geçirdiğini açıklayan Şentop, “Şirketlerimiz 10 yılı aşkın bir süredir BAE pazarına yatırım yapıyor ve bu pazarın bir parçası. Türk yatırımları 720 milyon doları buluyor” diye konuştu.
BAE ve Türkiye merkez bankaları arasında geçtiğimiz ay 5 milyar dolarlık ikili para takası (swap) anlaşması imzalandı.
 



Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

TT

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, İran'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında Perşembe günü Tahran'da İran Lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi.

Suudi yönetiminin direktifleri doğrultusunda Hamaney ile görüştüğünü ve kendisine İki Kutsal Caminin Hamisi Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını ilettiğini belirten Suudi Savunma Bakanı, “X” platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda liderle ortak ilgi alanlarına giren konuları ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri gözden geçirdiklerini ifade etti.

İran'ın Tasnim haber ajansı Hamaney'in görüşme sırasında “Suudi Arabistan ile ilişkilerimiz her iki ülke için de faydalı ve birbirimizi tamamlayabiliriz” dediğini aktardı.

Ajans, Hamaney ile yapılan görüşmeye İranGenelkurmay Başkanı General Muhammed Bakıri'nin de katıldığını belirtti.

Dün Tahran'da General Bakıri ile bir araya gelen Prens Halid bin Selman, İran haber ajanslarının aktardığına göre Pekin Anlaşması'nın imzalanmasından bu yana Suudi Arabistan'la ilişkilerin giderek güçlendiğini ve geliştiğini söyledi. Bakıri, Tahran ve Riyad'ın bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini belirterek ülkesinin Suudi Arabistan'la savunma ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti. Tasnim'e göre İran, Suudi Arabistan'ın Gazze ve Filistin konusundaki tutumunu memnuniyetle karşılıyor.

sdfgrthyu
Prens Halid bin Selman Perşembe günü İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a vardığında İran tarafından resmi törenle karşılandı (AP)

Ziyareti değerlendiren siyasi çevrelere göre Suudi bakanın ziyareti her iki ülkeyi de ilgilendiren bölgesel ve uluslararası gelişmelerin yaşandığı bir döneme denk geliyor.

Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Prens Halid bin Selman'ın resmi bir ziyaret için geldiği ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanlarına giren konuların ele alınacağı bir dizi görüşme gerçekleştireceği belirtildi.

Suudi siyasi analist Abdüllatif el-Melhem, Suudi Savunma Bakanının İran ziyaretinin, Suudi yönetiminin Pekin anlaşmasına bağlılık çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirme, ortak çıkarlarını gerçekleştirmek ve iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Riyad ve Tahran arasındaki koordinasyon ve işbirliği düzeyini yükseltme isteğini yansıttığını düşünüyor.

sxcdfrgt
Prens Halid bin Salman dün (Perşembe) Tahran'da İran Cumhurbaşkanı ile bir araya geldi. (EPA)

Suudi liderliğinin bölgede barış ve refahı sağlamayı ve bölgeyi çatışmalar aşamasından istikrar ve güvenlik aşamasına taşımayı ve bölge halklarının daha iyi bir refah, zenginlik ve ekonomik entegrasyon geleceğine yönelik özlemlerini gerçekleştirmeye odaklanmayı amaçladığını belirten Melhem, Suudi Arabistan ile İran arasındaki ikili ilişkilerin geliştirilmesinin, Suudi Veliaht Prensi'nin “bölgede barış, güvenlik, istikrar ve refahı sağlama ve halklarının özlemlerini karşılama” çabalarının meyvelerinden biri olduğunu kaydetti. Melhem, ziyaretin Suudi Arabistan ile İran arasındaki ikili ilişkileri güçlendirmeye yönelik devam eden diplomatik çabaların bir parçası olduğunu belirtti.

Bir dizi toplantı

Ziyaret, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Prens Muhammed bin Selman ile bölgedeki gelişmeleri ele aldıkları ve ortak ilgi alanlarına giren bir dizi konuyu gözden geçirdikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesinin üzerinden iki haftadan kısa bir süre geçmesinin yanı sıra Suudi Dışişleri Bakanı'nın Pazartesi günü İranlı mevkidaşıyla yaptığı telefon görüşmesinde bölgedeki gelişmeleri ve sarf edilen çabaları gözden geçirdikleri ikili istişarelerin ardından gerçekleşti.

dfgthy
Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Aref arasında Kasım 2024'te düzenlenecek Arap-İslam Zirvesi çerçevesinde gerçekleşen görüşme (SPA)

Suudi Savunma Bakanı'nın Tahran ziyaretinde bölgedeki son gelişmelerin ele alınması ve bölgesel ve uluslararası gelişmelerle ilgili görüş alışverişinde bulunulması bekleniyor. Resmi haber ajansı IRNA'ya göre ziyaret öncesinde, geçtiğimiz Cumartesi günü Umman'ın başkenti Muskat'ta gerçekleştirilen ABD-İran görüşmelerinin ilk turu ve 48 saat önce yine Cumartesi günü Muskat'ta yapılacak bir sonraki turun yanı sıra Suudi ve ABD taraflarının geçtiğimiz hafta beş istasyonda gerçekleştirdikleri bir dizi siyasi ve güvenlik istişaresi gibi bir dizi gelişme yaşandı.

Ziyaret, merhum Prens Sultan bin Abdülaziz'in Mayıs 1999 başında Tahran'a yaptığı ve dört gün süren ve üst düzey İranlı yetkililerle bir araya geldiği ilk ziyaretin ardından, 1979'dan bu yana bir Suudi savunma bakanının İran'a yaptığı ikinci ziyaret olması bakımından tarihi bir önem taşıyor.

Suudi Savunma Bakanı, “Pekin Anlaşması” ve 10 Mart'ta iki ülke arasındaki tarihi uzlaşı ve ilişkilerin Çin himayesinde yeniden başlatılmasının duyurulmasının ardından İran'ı ziyaret eden en önemli Suudi yetkililerden biri.

dfgt
Prens Halid bin Selman Perşembe günü Tahran'da General Bakıri ile bir araya geldi (AP)

Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, Tahran'a ilk ziyaretini Haziran 2023'te gerçekleştirmiş ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu ve iki ülkenin İslami kardeşlik ve iyi komşuluk bağlarıyla birleşmiş, bölgenin önemli ülkeleri olduğunu vurgulayarak bağımsızlık ve egemenliğe tam ve karşılıklı saygı, içişlerine karışmama, uluslararası hukuk ilkeleri, Birleşmiş Milletler Şartı ve İslam İşbirliği Teşkilatı gibi açık bir temele dayandığını belirtmiştir.

Eski Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, dönemin Dışişleri Bakanı adayı Ali Bakıri Kani ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yanı sıra Kasım 2023'teki Ortak Arap-İslam Zirvesi'ne katılmak üzere eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 2024 Ortak Arap-İslam Takip Zirvesi'ne katılmak üzere Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Aref de dâhil olmak üzere bir dizi İranlı yetkili Pekin Anlaşması'nın ardından Suudi Arabistan'a benzer ziyaretlerde bulundu.

“Pekin Anlaşması” Taahhütleri

Pekin Anlaşmasını takip etmek üzere kurulan Suudi-Çin-İran Üçlü Ortak Komitesi, ilki Aralık 2023'te Çin'in başkenti Pekin'de, diğeri ise Kasım 2024'te Riyad'da olmak üzere iki toplantı gerçekleştirmiş ve bu toplantılarda iki ülke Pekin Anlaşmasını tüm maddeleriyle uygulama kararlılıklarını ve Birleşmiş Milletler Şartı, İİT Şartı ve devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve güvenliğine saygı da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka bağlılık yoluyla ülkeleri arasında iyi komşuluk ilişkilerini teşvik etme çabalarını sürdürdüklerini vurgularken, Çin de Suudi Arabistan ve İran'ın Pekin Anlaşmasını geliştirme yönünde attıkları adımları desteklemeye ve teşvik etmeye devam etmeye hazır olduğunu açıklamıştır.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte İran ve Suudi Arabistan'ın büyüyen ve istikrarlı bir bölgede barış ve huzuru tesis etme niyetinde olduğunu, bunun da “mevcut tehditlerin üstesinden gelmeyi amaçlayan ikili ve bölgesel işbirliğinin sürdürülmesini ve geliştirilmesini” gerektirdiğini belirterek “İran-Suudi eylemlerinin kalkınma, barış, bölgesel ve uluslararası güvenlik çerçevesinde başarılı bir uluslararası ikili ve çok taraflı işbirliği modelini taçlandırdığını” ve iki tarafın tarihi bağlara dayanarak çeşitli siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari ve konsolosluk alanlarında işbirliğini geliştirmeye devam ettiğini söyledi.