Dubai Emiri: Türkiye ile ekonomik ve kalkınma ilişkilerinde büyük ufuklar görüyoruz

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Dubai Emiri Şeyh Muhammed Bin Raşid Al Maktum Dubai Expo 2020’de (Şarku’l Avsat)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Dubai Emiri Şeyh Muhammed Bin Raşid Al Maktum Dubai Expo 2020’de (Şarku’l Avsat)
TT

Dubai Emiri: Türkiye ile ekonomik ve kalkınma ilişkilerinde büyük ufuklar görüyoruz

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Dubai Emiri Şeyh Muhammed Bin Raşid Al Maktum Dubai Expo 2020’de (Şarku’l Avsat)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Dubai Emiri Şeyh Muhammed Bin Raşid Al Maktum Dubai Expo 2020’de (Şarku’l Avsat)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ziyaretinin ikinci gününde, Abu Dabi’deki temaslarını tamamlamasının ardından Dubai’ye gitti.
Erdoğan, BAE Devlet Başkan Yardımcısı, Başbakan ve Dubai Emiri Şeyh Muhammed Bin Raşid Al Maktum ile Dubai Expo 2020’deki liderlik sergi alanında bir görüşme gerçekleştirdi.
Şeyh Muhammed bin Raşid, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyaretinin BAE ile Türkiye arasında yeni bir işbirliği ve stratejik ortaklık sayfası açtığını vurguladı.
Dubai Emiri, Türkiye ile ekonomik ve kalkınma ilişkilerinde büyük ufuklar gördüklerini, bölgedeki iki ülkenin öncülük ettiği istikrar ve refah konusunda iyimser olduğunu da ekledi.

Erdoğan: Türkiye-BAE ilişkisinde yeni bir dönemi başlattık
Erdoğan ayrıca Abu Dabi’de iş insanları ve yatırımcılarla da bir araya geldi.
Cumhurbaşkanı burada yaptığı konuşmada, “Türkiye-BAE ilişkisinde yeni bir dönemi başlattık. Ortak hedefimiz, ikili ilişkilerimizi her alanda çok daha üst seviyelere taşımak. BAE ileri teknoloji şirketlerine uygun yatırım ortamı sağlıyor. Türkiye ise dinamik nüfus ile yeni gelişmelere öncülük ediyor. Ekonomik açıdan birbirini tamamlayan ülkeler olarak kısa sürede önemli mesafe alacağımıza inanıyorum” dedi.
Erdoğan, iki ülkenin köklü bir geçmişe sahip olan ve güçlü bir altyapıya dayanan ilişkileri her alanda daha üst seviyelere çıkarmayı amaçladığını vurgulayarak, “Türkiye 85 milyonluk nüfusu, yükselen sanayi üretimi nitelikli istihdam tam kapasitesi, fiziki alt yapısı ve coğrafi konumuyla öne çıkan bir ülkedir” diye konuştu.
Yeni tip koronavirüs (Kovid19) salgınının, üretim kapasitesi yüksek Türk ekonomisinin gücünü gösterdiğini dile getiren Cumhurbaşkanı konuşmasını şu ifadelerle sürdürdü:
“Türkiye özellikle Asya merkezli üretim ağına alternatif arayışında olan yatırımcılar için çok önemli avantajlar sunuyor. Biz 2003 yılından bu yana 239 milyar dolardan fazla doğrudan uluslararası yatırım çekmeyi başarmış bir ülkeyiz.”

“İlişkilerinin güçlenmesinde devlet adamlarının sergilediği irade çok önemli”
Erdoğan, iş insanlarına hitaben yaptığı konuşmasında, “Türkiye ile BAE ilişkilerinin hak ettiği seviyeye ulaşmasında devlet adamlarının sergilediği irade çok önemlidir. Liderlerin görevi ticaretten savunmaya, turizmden enerji ve ulaşıma kadar her alanda işbirliğinin üzerinde yükseleceği zemini tesis etmektir. Ancak iki ülkenin gerçek potansiyelini bilhassa ticaret ve yatırımlarda hayata geçirecek olan iş dünyamızın siz kıymetli mensuplarıdır” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ülkesindeki ilgili kurumların BAE yatırımcılarına Türkiye’de yatırım yapma konusunda istedikleri tüm bilgileri sağlamaya hazır olduklarını sözlerine ekledi.

Erdoğan, Şeyh Hamed bin Zayed Al Nahyan ile de görüştü
Abu Dabi’deki temasları kapsamında Erdoğan, Abu Dabi Yürütme Konseyi Üyesi Majesteleri Şeyh Hamed bin Zayed Al Nahyan ile de bir görüşme gerçekleştirdi.
Toplantıya BAE merkezli 25 şirketin temsilcileri de katıldı.
Toplantıda, BAE ile Türkiye arasındaki işbirliği ve ortak yatırım fırsatlarına ek olarak, iki ülkede ekonomik büyümeyi teşvik etmeye katkıda bulunacak ortaklık alanlarını genişletme ile ticaret ve yatırım akış hacmini artırma yolları tartışıldı.
Şeyh Hamed bin Zayed Al Nahyan burada yaptığı konuşmada, “BAE ile Türkiye arasındaki ekonomik ilişkiler ticaret, yatırım ve diğer sektörlerde sürekli gelişme ve büyümeye tanık oluyor. Bu daha geniş ufuklara ve işbirliği ortaklıklarına doğru ilerleyebilir” dedi.
BAE ile Türkiye arasındaki ticaret ve yatırım hacminin büyümeye tanık olduğunu söyleyen Şeyh Hamed, iki ülke arasındaki petrol dışı ticaretin 2021’de rekor bir sıçrama yaparak, 2020’ye kıyasla yüzde 54’lük bir büyüme ile 13,7 milyar dolara yükseldiğini kaydetti.
Türkiye’nin, ülkenin petrol dışı dış ticaretinde yüzde 3’lük payla BAE’nin yedinci küresel ticaret ortağı olduğuna işaret eden Şeyh Hamed, “BAE aynı zamanda Türkiye'nin dünya çapındaki en önemli 12 ticaret ortağı arasında yer alıyor” diye konuştu.
Şeyh Hamed, BAE’nin 2020 sonunda toplam 5 milyar dolarlık yatırımla Türkiye’nin en önemli 15 yatırımcı ülkesi arasında yer aldığını da söyledi.
Devlet fonları ve BAE şirketlerinin Türk pazarlarında birçok hayati sektöre yatırım yaptığını bildiren Şeyh Hamed, “BAE’deki Türk yatırımlarının değeri de 2019 sonunda 310 milyon doları buldu” dedi.
Karşılıklı yatırımların yanı sıra bölge içi ticaretin de önümüzdeki yıllarda kayda değer bir büyümeye tanık olmasının beklendiğini söyleyen Şeyh Hamed, “Cumhurbaşkanı Erdoğan ve BAE’nin büyük şirketleri ile yapılan bu toplantı, BAE liderliğinin, iki ülke arasındaki işbirliği ve ekonomik ortaklık ufkunu genişletmek, onları iki halkın yararına daha geniş seviyelere getirme yönündeki istekliliğini teyit ediyor” ifadelerini kullandı.
Şeyh Hamed, sadece her iki pazardaki yatırım ve ticaret fırsatlarından yararlanarak değil, entegrasyon ve ortaklık yoluyla da iki ülkede ekonomik büyüme ve refah için umut verici beklentiler olduğunu vurguladı.
Ayrıca, her iki ülkenin stratejik konumunun komşu bölgesel pazarlara girmek için ticaret ve yatırım için bir geçit olarak kullanılabileceğine dikkat çekti.

Karkaş’tan ziyaret yorumu
BAE Devlet Başkanı’nın Diplomasi Danışmanı Dr. Enver Karkaş ise, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın söz konusu ziyaretinin, BAE’nin istikrar ve refah gündemini ilerletmek için yaptığı sıkı çalışmanın meyvelerinden biri olduğunu belirtti.
Karkaş Twitter hesabından yaptığı açıklamada, ülkesinin Türkiye’ye yönelik yaklaşımının net olduğuna vurgu yaparak, “Yaklaşımımız ortak paydaları en üst düzeye çıkarmak, ekonomi ve yatırım işbirliği ilişkilerini güçlendirmekle kendini gösteriyor” ifadelerini kullandı.



Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
TT

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, İran'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında dün Tahran'da İran Dini Lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi.

Prens Halid bin Selman, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Hamaney ile görüştüğünü ve kendisine İki Kutsal Caminin Hizmetkârı Kral Selman bin Abdulaziz'in yazılı bir mesajını ilettiğini belirterek, Dini Lider’le ortak ilgi alanlarına giren konuları ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri gözden geçirdiklerini söyledi.

Şarku’l Avsat’ın Tesnim haber ajansından aktardığına göre Hamaney görüşme sırasında “Suudi Arabistan ile ilişkiler her iki ülke için de faydalı… Birbirimizi tamamlayabiliriz” ifadelerini kullandı.

Tesnim, Hamaney ile yapılan görüşmeye İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri'nin de katıldığını belirtti.

Prens Halid bin Selman, dün Tahran'a varışında Bakıri ile bir araya geldi. İran haber ajansları Bakıri'nin Pekin Anlaşması'nın imzalanmasından beri Suudi Arabistan ile ilişkilerin artarak geliştiğini söylediğini aktardı. Bakıri, Tahran ve Riyad'ın bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini ve ülkesinin Suudi Arabistan ile savunma ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti. Tesnim'e göre Bakıri, “İran, Suudi Arabistan'ın Gazze Şeridi ve Filistin konusundaki tutumunu takdir ediyor” dedi.

Ziyareti değerlendiren siyasi çevrelere göre Prens Halid bin Selman'ın ziyareti, her iki ülkeyi de ilgilendiren boyutları olan bölgesel ve uluslararası gelişmelerin ortasında gerçekleşiyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Prens Halid bin Selman'ın resmi bir ziyaret için İran’a geldiği ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanlarına giren konuların ele alınacağı bir dizi görüşme gerçekleştireceği belirtildi.

Suudi siyasi analist Abdullatif el-Melhem, Suudi Arabistan Savunma Bakanı’nın İran ziyaretinin, Suudi yönetiminin Pekin Anlaşması’na bağlılık çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirme, ortak çıkarlarını gerçekleştirmek ve iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Riyad ile Tahran arasındaki koordinasyon ve iş birliği düzeyini yükseltme isteğini yansıttığını düşünüyor.

 Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)

Şarku’l Avsat'a konuşan el-Melhem, Suudi liderliğinin bölgede barış ve refahı sağlamaya çalıştığını, bölgeyi çatışmalar evresinden istikrar ve güvenlik evresine taşımayı hedeflediğini ve bölge halklarının daha iyi bir refah, zenginlik ve ekonomik entegrasyon geleceğine yönelik özlemlerini gerçekleştirmeye odaklandığını söyledi. Suudi Arabistan ve İran arasındaki ikili ilişkilerin gelişmesinin, Suudi Arabistan Veliaht Prensi'nin ‘bölgede barış, güvenlik, istikrar ve refahın sağlanması ve halkların özlemlerinin gerçekleştirilmesi’ için yürüttüğü çabaların meyvelerinden biri olduğunu belirtti. Ziyaretin Suudi Arabistan'ın uluslararası ve bölgesel taraflarla iş birliği ve eşgüdüm içerisinde bölgenin güvenlik ve istikrarını arttırmaya yönelik devam eden diplomatik çabalarının bir parçası olması bekleniyor.

Bir dizi toplantı

Ziyaret, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ile bölgedeki gelişmeleri ele aldıkları ve ortak ilgi alanlarına giren bir dizi konuyu gözden geçirdikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesinden iki haftadan kısa bir süre sonra gerçekleşti. İkili istişarelerin yanı sıra Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı pazartesi günü İranlı mevkidaşıyla yaptığı telefon görüşmesinde bölgedeki gelişmeleri ve bu konuda sarf edilen çabaları ele aldı.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı'nın Tahran ziyareti kapsamında bölgedeki son gelişmelerin ele alınması ve bölgesel ve uluslararası gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunulması bekleniyor. Söz konusu ziyaret öncesinde bir dizi gelişme yaşandı. ABD-İran görüşmelerinin ilk turu geçtiğimiz cumartesi günü Umman'ın başkenti Maskat'ta gerçekleştirilirken, Suudi Arabistan ve ABD tarafları geçtiğimiz hafta beş istasyonda bir dizi siyasi ve güvenlik istişaresinde bulundu.

Ziyaret, 1979'dan bu yana bir Suudi savunma bakanının İran'a yaptığı ikinci ziyaret olması bakımından tarihi bir önem taşıyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Pekin Anlaşması ve 10 Mart'ta Çin'in himayesinde iki ülke arasındaki tarihi uzlaşma ve ilişkilerin yeniden başladığının duyurulmasının ardından İran'ı ziyaret eden en önde gelen Suudi yetkililerden biri.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)

Pekin Anlaşması’nın ardından iki ülkeden bir dizi üst düzey yetkili karşılıklı ziyaretlerde bulundu. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan Haziran 2023'te Tahran'a ilk ziyaretini gerçekleştirdi. Bu ziyaret sırasında ‘iki ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu ve iki ülkenin İslam kardeşliği ve iyi komşuluk bağlarıyla birleşmiş, bölgenin önemli ülkeleri olduğunu’ vurgulayan Prens Faysal bin Ferhan, “Bu ilişkiler bağımsızlık ve egemenliğe tam ve karşılıklı saygı, içişlerine karışmama, uluslararası hukuk ilkeleri, Birleşmiş Milletler Şartı ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Şartı gibi açık bir temele dayanmaktadır” dedi.

Pekin'deki anlaşmanın ardından bir dizi İranlı yetkili benzer şekilde Suudi Arabistan'ı ziyaret etti. Bu isimler arasında eski Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Ali Bakıri Kani ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yanı sıra Kasım 2023'teki İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 2024 İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif yer alıyordu.

Pekin Anlaşması taahhütleri

Pekin Anlaşması'nı takip etmek üzere kurulan Suudi Arabistan-Çin-İran Üçlü Ortak Komitesi, ilki Aralık 2023'te Çin'in başkenti Pekin'de, diğeri ise Kasım 2024'te Riyad'da olmak üzere iki toplantı gerçekleştirdi. Bu toplantılarda iki ülke, Pekin Anlaşması'nı tüm maddeleriyle uygulama kararlılıklarını ve Birleşmiş Milletler Şartı, İİT Şartı ve devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve güvenliğine saygı da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka bağlı kalarak ülkeleri arasında iyi komşuluk ilişkilerini geliştirme çabalarını sürdürdüklerini vurgularken, Çin de Suudi Arabistan ve İran'ın Pekin Anlaşması'nı geliştirme yönünde attıkları adımları desteklemeye ve teşvik etmeye devam etmeye hazır olduğunu ve Pekin Anlaşması'nın tümüyle uygulanması konusundaki kararlılığını açıkladı.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, İran ve Suudi Arabistan'ın büyüyen ve istikrarlı bir bölgede barış ve huzuru tesis etme niyetinde olduğunu, bunun da ‘mevcut tehditlerin üstesinden gelmeyi amaçlayan ikili ve bölgesel iş birliğinin sürdürülmesini ve geliştirilmesini’ gerektirdiğini belirtti. “İran-Suudi Arabistan eylemleri kalkınma, barış, bölgesel ve uluslararası güvenlik çerçevesinde ikili ve çok taraflı uluslararası iş birliğinin başarılı bir modelini taçlandırmaktadır” diyen Revançi, iki tarafın tarihi ve kültürel bağlar ve iyi komşuluk ilkesi temelinde çeşitli siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari ve konsolosluk alanlarında iş birliğini geliştirmeye devam ettiğini bildirdi.