Otizm veya DEHB olan bireylerde erken ölüm riski daha yüksek

ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)
ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)
TT

Otizm veya DEHB olan bireylerde erken ölüm riski daha yüksek

ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)
ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)

Yeni araştırmalar otizm veya dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna (DEHB) sahip olmanın normalden daha erken ölme riskini artırabileceğini gösteriyor.
CNN’in haberine göre, geçtiğimiz Pazartesi günü Jama dergisinde yayınlanan yeni bir meta-analiz ve önceki birkaç çalışmadan elde edilen verilere göre, bu nörogelişimsel bozuklukların erken ölüm riski ile ilişkili olabileceği öne sürüldü.
Meta-analiz, 1988 ve 2021 yılları arasında yayınlanan Kuzey Amerika ve Avrupa merkezli 27 çalışmayı (katılımcı sayısı 642 bin) inceledi.
Araştırmanın baş yazarlarından Ferrán Catalá-López, yeni araştırmayla, hem doğal hem de anormal nedenlerden kaynaklanan erken ölümlerin (meta-analizde çocukluk veya orta yaştaki ölüm) hem otistik hem de DEHB denekler için iki kat daha fazla olduğunu ortaya koyduğunu söyledi.
Doğal nedenler arasında kalp rahatsızlıkları ve nöbetler bulunurken, anormal nedenler arasında kasıtsız yaralanmalar, intihar ve cinayeti içeriyor.
Meta analize göre, DEHB'li kişiler arasında, doğal olmayan nedenlerden kaynaklanan erken ölümlerin sayısı (847) beklenenden daha yüksekti. Ulusal Halk Sağlığı Okulu ve Ruh Sağlığında Biyomedikal Araştırma Merkezi'nden bir bilim adamı olan Lopez, bulguların güçlü bir delil olarak algılanmaması gerektiğini söyledi.

Erken ölümü arttıran faktörler
Meta-analizin yazarları, katılımcıların yaşam tarzları, sosyoekonomik faktörleri veya belirli ölüm nedenleriyle ilgili ayrıntılara sahip değildi. Ancak önceki araştırmalar, otizmli veya DEHB'li çocuklar ve yetişkinler arasındaki daha yüksek erken ölüm oranını açıklayabilecek birkaç faktörü vurguladı.
Otizm Derneği ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, dünya çapındaki insanların yaklaşık yüzde 1'inde otizm varken, insanların yaklaşık yüzde 5'inde DEHB bulunuyor. DEHB veya otizmli kişilerin, depresyon, anksiyete, maddeyi kötüye kullanım, yeme bozuklukları, epilepsi, davranış bozuklukları veya tikler gibi zihinsel bozukluklar ve nörolojik durumlar geliştirme riski daha yüksek bulunuyor.
Meta-analize göre, bu bozuklukların özelliği olan dürtüsel veya belirsiz davranışlar, istenmeyen yaralanmalara ve kazalara neden olan faktörler arasında yer alıyor.



Power Rangers'da ırkçılık tartışması: Yazar hatayı kabul etti

Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)
Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)
TT

Power Rangers'da ırkçılık tartışması: Yazar hatayı kabul etti

Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)
Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)

Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)

1993'te başlayan dizide Zack Taylor/Siyah Ranger rolünde Walter Emanuel Jones ve Trini Kwan/Sarı Ranger rolünde Thuy Trang rol alıyordu.

Investigation Discovery'nin yeni belgesel dizisi Hollywood Demons'ta (Hollywood Şeytanları) konuşan Oliver, yaygın olarak ırksal açıdan duyarsız görülen oyuncu seçimlerinin dikkatsizlik olduğunu söyledi ve "Hiçbirimiz kalıp yargılarla düşünmüyoruz" diye ekledi.

Bir gün bir toplantıda siyah karakteri Siyah Ranger, Asyalı karakteri de Sarı Ranger yaptığımızı asistanım söyledi. Bu çok büyük bir hataydı.

Oliver sözlerini şöyle sürdürdü:

Thuy bizim orijinal Sarı Ranger'ımız değildi.

Dizinin orijinal pilot bölümünde Sarı Ranger'ı Audri Dubois canlandırılmış ancak ücret anlaşmazlığının ardından diziden ayrılmıştı. Trang kadroya eklenmiş ve yayımlanmadan önce pilot bölümün içine yerleştirilmişti.

"Dark Side of the Power Rangers"da yer alan kamera arkası görüntüleri, senaristler olmasa da oyuncu kadrosunun söz konusu kalıp yargıların farkında olduğunu gösteriyor. Bir sahnede Jones kameraya şöyle diyor:

Benim adım Walter Jones, Zack'i oynuyorum. Siyahım ve Siyah Ranger'ı oynuyorum. Şu işe bakın.

Dizi, 2017'de film olarak yeniden başlatıldığında, karakterler yeniden seçilmişti. Siyahi aktör R.J. Cyler, Mavi Ranger'ı, Asyalı oyuncu Ludi Lin de Siyah Ranger'ı oynamıştı. Latin pop yıldızı Becky G. ise Sarı Ranger'ı canlandırdı.

Ancak film LGBTQ+ temsiline dair iddiasını yerine getiremeyince farklı bir tartışmanın konusu haline gelmişti.

O dönemde The Independent için yazan Kaan K. şunları söylemişti:

'Heteroseksüel' kültürde büyümüş kuir biri olarak, internette yeni Sarı Power Ranger'ın gey olacağını okuduğumda duyduğum heyecanı tahmin edebilirsiniz... Sinemaya büyük umutlarla gittim, ne de olsa yönetmen Sarı Ranger'ın 'açılma' sahnesini 'çok önemli' diye nitelemişti. Sonunda Sarı Ranger'ın aşık olduğu sevimli bir kız olacak diye düşündüm, tıpkı geçmişte Power Rangers'da pek çok heteroseksüel aşk yaşandığı gibi. Ama onun 'eşcinselliği' öyle muğlak bırakılmıştı ki sinema çıkışında heteroseksüel olduğunu sanmanız işten bile değildi.

Independent Türkçe