Kambur balinaların çiftleşmek için katettiği mesafe, araştırmacıları şaşırttı

Kambur balinalar 15 metre uzunluğa ve 41 ton ağırlığa ulaşabilir (Unsplash)
Kambur balinalar 15 metre uzunluğa ve 41 ton ağırlığa ulaşabilir (Unsplash)
TT

Kambur balinaların çiftleşmek için katettiği mesafe, araştırmacıları şaşırttı

Kambur balinalar 15 metre uzunluğa ve 41 ton ağırlığa ulaşabilir (Unsplash)
Kambur balinalar 15 metre uzunluğa ve 41 ton ağırlığa ulaşabilir (Unsplash)

Yeni bir araştırma kambur balinaların çiftleşmek için çok uzak mesafelere seyahat edebildiğini ortaya koydu.
Hawaii'deki balina araştırmaları merkezi Whale Trust Maui'den James Darling ve meslektaşları, bazı kambur balinaların eş bulmak için 6 bin kilometre kadar yol aldığını tespit etti.
Bu mesafe Türkiye ve Bangladeş arasındaki uzaklığa denk geliyor.
Latince adı Megaptera novaeangliae olan kambur balinalara her okyanusta rastlanabilir.
Kuzey Pasifik'tekiler yazlarını genelde Alaska ve Kanada çevresinde beslenerek geçiriyor ve kışın üremek için Meksika ve Hawaii yakınlarındaki sulara göç ediyor.
Yeni araştırmada doğal ortamda çekilmiş 450 binden fazla balina fotoğrafından oluşan bir veritabanı analiz edildi. 
Hakemli bilimsel dergi Biology Letters'ta yayımlanan analiz, kuyruklarındaki işaretlerden tanınabilen iki erkeğe odaklandı. 
Bu hayvanların fotoğraflarından bazıları Meksika'nın batı kıyısı açıklarında, bazılarıysa yaklaşık 6 bin kilometre ötedeki Hawaii yakınlarında, yaklaşık iki ay arayla kaydedilmişti.
Fotoğraflara göre erkeklerden biri, 23 Şubat ve 17 Nisan 2006 ​​arasında Hawaii'nin Maui adasından Meksika'nın Revillagigedo takımadalarına, 4 bin 500 kilometre yol gitmişti.
Diğeriyse 16 Şubat ve 5 Nisan 2018 ​​arasında, Meksika'nın Guerrero eyaleti açıklarından Maui'ye giderek 6 bin kilometrelik mesafeyi kat etmişti. Bu balina, bölgede tek bir dişiyi takip eden 7 erkekten biri olmuştu.
Fotoğraflar, balinaların kısa sürede bu mesafeyi almak için tipik seyir hızlarının epey üstüne çıktığını da gösterdi.

Balinaların aldığı mesafe harita üzerinde gösterildi (Google Haritalar)
Araştırmacılar dişilerin de erkekler gibi, çiftleşme döneminde uzak mesafelere yolculuk edebildiğini düşünüyor. Dişi kambur balinaların her üreme mevsiminde yeni bir eş aradığı biliniyor.
New Scientist’e konuşan Darling, "Keşfin ilk anında, 'Şaka olmalı!' diye düşündük" ifadelerini kullandı:
"Okyanusu kendi arka bahçeleriymiş gibi geziyorlar."
Independent Türkçe, New Scientist, Business Insider



"Esrarengiz" kehribarda 116 milyon yıllık tsunaminin izleri keşfedildi

Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
TT

"Esrarengiz" kehribarda 116 milyon yıllık tsunaminin izleri keşfedildi

Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)

Rachel Clun 

Bilim insanları 116 milyon yıllık bir tsunaminin kanıtını bir kehribar içinde bulduklarını ve bunun muhtemelen bu doğa olayına dair en eski kayıt olduğunu düşünüyor.

Japonya'nın kuzeyindeki Hokkaido Adası'nda derin deniz tortularını inceleyen araştırmacılar Aya Kubota, Yusuke Takeda, Keewook Yi, Shin-ichi Sano ve Yasuhiro Iba, erken Kretase dönemine ait tortularda 114 ila 116 milyon yıl öncesine tarihlenen "olağanüstü zengin kehribar konsantrasyonları" keşfetti.

Nature'ın Scientific Reports'unda yayımlanan bulgulara ilişkin raporda araştırmacılar, kehribarın bir veya daha fazla tsunami tarafından okyanusa sürüklenerek havayla çok az temas etmiş olabileceğini öne sürüyor.

Fosilleşmiş ağaç reçinesi olan kehribar, nispeten hızlı kuruyan bir madde. Araştırmacılar, kehribarın havaya maruz kaldığında genellikle bir hafta gibi kısa bir sürede katılaştığını söylüyor.

Ancak araştırmacıların incelediği tortularda, "belirgin şekilde deforme olmuş" kehribar birikintileri bulundu. Bazıları reçinenin akan su tarafından değiştirildiğini gösteren, alev yapıları denen bir şekilde deforme olmuşken, diğerleri yumuşak reçinenin "akarak deniz tabanına kıvamlı bir şekilde yayıldığına" işaret eden düz kehribar şeritlere sahipti.
 

Araştırmacılar, eski okyanus tortularını inceleyerek tsunamiye dair olası kanıtlar buldu (Aya Kubota/Yusuke Takeda/Keewook Yi/Shin-ichi Sano/Yasuhiro Iba)Araştırmacılar, eski okyanus tortularını inceleyerek tsunamiye dair olası kanıtlar buldu (Aya Kubota/Yusuke Takeda/Keewook Yi/Shin-ichi Sano/Yasuhiro Iba)

Araştırmacılar, "Bu esrarengiz kehribarın derin deniz ortamında bulunmasının en muhtemel nedeni, büyük çaplı tsunamiler" diyor.

Bu reçine deformasyonlarının su altında meydana gelmesi, ormandan pelajik deniz tabanına doğrudan taşındıklarını ima ediyor. Karadan okyanusa bu kadar hızlı ve doğrudan bir taşıma, bir tsunamiyle tetiklenmiş olabilir.

Araştırmacılar, antik tortulardaki diğer kanıtların da bu teoriyi desteklediğini belirtiyor. Bunlar arasında, karadan gelen büyük miktarda bitki kalıntıları ve büyük dalgaların sürüklediği odun parçaları da vardı ve bunların çok az çürüme izi taşıması, açık okyanusa "hızla taşındıklarına" işaret ediyor.

Makalede, "Kiltaşındaki kütüklerin varlığı, çok sayıda odunun bulanık akıntılarla taşınmak yerine kopup sürüklenerek pelajik deniz tabanına battığını gösteriyor" ifadeleri kullanılıyor.

Bilim insanları açık okyanuslardaki diğer tortuların, büyük ölçekli eski tsunamiler veya benzer olaylar hakkında daha fazla kanıt sağlayabileceğini öne sürüyor.

Araştırmacılar, Holosen döneminden, yani yaklaşık 4 bin 200 yıl öncesinden daha eski bir tarihten kalma tsunami tortularının normalde tespit edilmediğini ve bunun da kısmen, yol açtıkları geniş çaplı yıkımdan geriye net belirtilerin kalmamasından kaynaklandığını söylüyor.

Independent Türkçe,independent.co.uk/news