BioNTech Kovid-19 aşısı çocukları can kaybı riskinden koruyor

BioNTech / Pfizer aşısı ve çocuklar: Resmi bir araştırma, ABD’deki bu tartışmaya son verdi

CDC’nin sapladığı kapsamlı veriler aşının etkinliğini kanıtladı
CDC’nin sapladığı kapsamlı veriler aşının etkinliğini kanıtladı
TT

BioNTech Kovid-19 aşısı çocukları can kaybı riskinden koruyor

CDC’nin sapladığı kapsamlı veriler aşının etkinliğini kanıtladı
CDC’nin sapladığı kapsamlı veriler aşının etkinliğini kanıtladı

ABD’li sağlık yetkilileri dün (Salı) Pfizer şirketi tarafından yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı geliştirilen BioNTech aşısının, çocuklar ve gençler dahil olmak üzere tüm yaş gruplarını enfekte eden Omikron varyantının ortaya çıktığı zamanda bile, 5 yaş ve” üzeri çocuklara uygulanmasının, yoğun bakım gerektirecek veya can kaybına neden olacak şiddetli enfeksiyonlara karşı koruma sağladığını açıkladı.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nin (CDC) dün yayınladığı yeni veriler, New York Eyaleti Sağlık Bakanlığı’nın eyaletteki çocuklar üzerinde yürüttüğü ve henüz resmi onay almamış araştırmalarının yer aldığı MedRxiv’de yayınlanan bir araştırmada, söz konusu aşının çocuklar üzerindeki etkinliğine yönelik endişeleri dile getirilmesinden bir gün sonra geldi. Söz konusu araştırmada, daha büyük çocuklarda tam doz aşılamadan sonraki bir ay içinde bile Kovid-19 enfeksiyonuna karşı neredeyse hiç koruma sağlamadığını, aynı şekilde 5-11 yaş arası çocuklarda da etkili olmayabileceği belirtilmişti. Araştırmacılar çalışmalarında, bunun bir nedeninin, küçük çocuklara uygulanan aşıların, daha büyük çocuklara ve yetişkinlere verilen dozun üçte birini almaları olduğu sonucuna varmışlardı.
Ancak CDC, birçok eyaletten sağlanan verilerin, sorunun çocukların yaşları veya doz miktarı değil, Omikron varyantı olduğunu gösterdiğini söyledi. Zira, aşılama genel olarak, SARS-CoV-2 virüsünün önceki varyantlara kıyasla, son derece bulaşıcı Omikron varyantına karşı daha az etkili oluyor. Aynı zamanda 5-11 yaş grubundaki çocukların aşılanması, Omikron varyantının yayılmaya başlamasından sadece haftalar önce başlamıştı. Dolayısıyla Omikron, aşılanan çocukları enfekte edebiliyor ancak yine de çocukları ciddi enfeksiyonlara ve can kaybına karşı koruyor.
CDC epidemiyoloğu Ruth Link-Gelles Associated Press tarafından yayınlanan bir raporda şunları söyledi:
“Çok küçük bir çocuğun annesi olarak, sanırım, onu gecenin bir yarısında acil servis olmaktan korumak için her şeyi yapardım. Elimizdeki verilerde, aşının daha tehlikeli sonuçlara karşı iyi bir koruma sağlamaya devam ettiği görülüyor.”
Çocuk doktorları, ebeveynlerin aşıların hala tehlikeli enfeksiyonları engelleme açısından koruma sağladığını anlamaları gerektiğini vurguladı. Philadelphia Çocuk Hastanesi’nden Dr. Paul Offit, “Aşı olduysanız, hafif bir enfeksiyon geçirebilirsiniz. Yalnızca bununla nasıl yaşayacağımızı öğrenmemiz gerekiyor.” ifadelerini kullandı. Offit, New York’ta yürütülen araştırmanın çok küçük kapsamlı olduğunu bu nedenle ulaştığı sonuçlara itimat edilemeyeceğini sözlerine ekledi.
CDC dün yaptığı açıklamada, geçen yıl Nisan ayı ve bu yıl Ocak ayının başları arasında, aşı olmuş 5-17 yaşlarındaki çocuklar arasında Kovid-19’a bağlı olarak 9 can kaybı kaydedildiğini, aynı yaş aralığındaki aşısız çocuklarda ise 121 can kaybına neden olduğunu bildirdi.
CDC, geçen yıl Nisan ayından bu yıl Ocak ayını sonuna kadar 10 eyalette çocuklar arasındaki hastaneye yatış oranlarını da inceledi. Aşının, 5-11 yaşları arasında hastaneye yatışa karşı korumada yüzde 74 oranında etkili olduğu kanıtlandı. Bu sürede, hastaneye kaldırılan aşısız 59 çocuğa kıyasla, aşılı olan sadece 2 çocuk hastaneye kaldırıldı.
Aşı 12-15 yaş grubunda ve 16-17 yaş grubunda hastaneye yatmaya karşı yüzde 92 ila yüzde 94 arasında etkili oldu. Ergenlerde gözlemlenen şiddetli enfeksiyonların çoğu, Delta varyantının baskın olduğu zaman meydana geldi. 12 yaş altı şiddetli enfeksiyonların çoğu Aralık ayı başlarında yayılmaya başlayan Omikron dalgası sırasında gözlemlendi.
Salı günü yayınlanan araştırma aynı zamanda, Omikron’un baskın olduğu zamanlarda, aşının 5-11 yaş grubunda acil servise başvurma oranlarını önlemede yüzde 51 oranında etkili olduğu sonucuna ulaştı. Bu oran, ikinci dozunu aylar önce alan 12-15 yaş grubunda görülen yüzde 45 etkinlik oranına yakındı.



Dansçı örümceğin "karanlık DNA'sı" bilim insanlarını büyüledi

Tavus kuşu örümcekleri, insanlardakinin üç katı kadar "karanlık DNA"ya sahip (Wikimedia Commons)
Tavus kuşu örümcekleri, insanlardakinin üç katı kadar "karanlık DNA"ya sahip (Wikimedia Commons)
TT

Dansçı örümceğin "karanlık DNA'sı" bilim insanlarını büyüledi

Tavus kuşu örümcekleri, insanlardakinin üç katı kadar "karanlık DNA"ya sahip (Wikimedia Commons)
Tavus kuşu örümcekleri, insanlardakinin üç katı kadar "karanlık DNA"ya sahip (Wikimedia Commons)

Belirli bir örümcek türünün sıradışı DNA'sı karşısında büyülenen bilim insanları bunun, yaşadığımız dünyadaki evrimsel çeşitliliğin anahtarı olabileceğini düşünüyor.

Çoğu hayvanın sadece 5-10 türü varken, dans hareketleri ve canlı renkleriyle tanınan Avustralya'nın tavus kuşu örümceği 100 farklı türe evrimleşti.

Bilim insanları örümceğin genetik materyalindeki bir muamma olan "karanlık DNA"yı yakından inceleyerek türlerinde bu kadar çok çeşitlilik olmasının kafa karıştırıcı nedenini ortaya çıkarmaya çalışıyor.

Araştırmacılar, örümceğin çevresine hızla uyum sağlama ve yeni türler oluşturma yeteneğinin, karanlık DNA'dan kaynaklanabileceğini öne sürüyor.

Erkek tavus kuşu örümcekleri, karınlarında tavus kuşu tüylerini andıran, çok renkli muhteşem desenleriyle ayırt ediliyor. Kendilerine isimlerini veren bu özelliği, partnerleri etkilemek için kullanıyorlar.

Toplu iğne başı büyüklüğündeki bu canlılar, renkli desenlerden oluşan kostümleriyle gösteri yaparken, ayaklarıyla ritmik bir davul sesi çıkararak şarkı söyleyip dans edebiliyor.

Sanger Enstitüsü'nden Jonah Walker, daha önce örümceklerden korktuğunu itiraf etse de bu sayısız türün gelişiminin ardındaki bilimsel süreci incelemek üzere doktorası için Avustralya'ya gitti.

BBC News'a konuşan Walker şöyle diyor:

Arkadaşlarıma ve aileme Avustralya'da örümcekler üzerine çalışacağımı söylediğimde bazı endişeli bakışlarla karşılaştım ve açıkçası ben de endişeliydim. Ancak onları dans ederken izlediğim birkaç saniye tüm korkularımı silip süpürmeye yetti.

Walker, grup lideri Dr. Joana Meier ve uluslararası bir ekiple birlikte, bu örümceğin keşfedilmiş tüm türlerinden örnekler toplayarak bunları davranış, hareket ve şarkılarına göre titizlikle sınıflandırdı.

Araştırmada daha sonra hangi genlerin hangi özelliğe karşılık geldiğini ortaya çıkarmak ve tavus kuşu örümceği varyasyonlarının neden bu kadar çok olduğunu açıklamak için her bir türün DNA'sıyla çapraz karşılaştırmaya yapıldı.

Çalışma henüz ilk aşamalarında olsa da ekip daha fazla araştırma yapmak için güçlü bir nedenleri olduğu konusunda iyimser.

Bir DNA ipliği uzun bir molekül dizisinden oluşur; bunun bir kısmı, insanların göz rengi veya boy gibi belirli özellik ve niteliklerini kodlayan genlerdir.

Ancak DNA'nın büyük bir kısmı gen değil ve bu bölümlerin nelerden sorumlu olduğu hakkında yeterli bilgi yok.

Sanger Enstitüsü'nden araştırmacılar tavus kuşu örümceklerinin çeşitliliğinden bu "karanlık DNA" bölümlerinin sorumlu olabileceğini düşünüyor. Bu canlılar, insanlardaki "karanlık DNA" miktarının üç katına sahip.

Dünya BiyoGenom Projesi araştırmacıları bugüne kadar 3 bin farklı türün DNA'sını başarıyla deşifre etti.

Gelecek yıl 10 bin türün, 10 yıl içinde de yaşayan 1,8 milyon türün şifresini çözmeyi tamamlamayı hedefliyorlar. Bu sayede tüm canlıların nasıl evrimleştiğine ve birbirleriyle nasıl ilişki kurduğuna ışık tutmayı umuyorlar.

Independent Türkçe 


MAGA’cılar bu kez de South Park’ı hedef seçti: "Suikasta zemin hazırladı"

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

MAGA’cılar bu kez de South Park’ı hedef seçti: "Suikasta zemin hazırladı"

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

MAGA destekçileri, çarşamba günü Charlie Kirk'ün vurularak öldürülmesinden South Park'ı sorumlu tutuyor. 

Tüm dünyayı şoke eden saldırı, muhafazakar aktivistin destekçi ve arkadaşlarından son derece öfkeli tepkilere yol açtı.

Sosyal medyada saldırganın gerekçesine dair yayılan teoriler, South Park'ın Eric Cartman karakterinin, Kirk'ün parodi versiyonuna dönüştüğü yakın zamanlı bir bölümüne kadar uzanıyor.

6 Ağustos 2025 tarihli "Got a Nut" adlı bölümde, Cartman'ın Kirk gibi "münazaralar" için üniversite kampüslerini ziyaret ettiği, saç stilini ve tavırlarını benimsediği gösteriliyor. Kirk, Utah'taki bir üniversite etkinliğinde vurularak öldürüldü.

FRGTYU
Charlie Kirk'ün bir parodisi, South Park'ın ağustosta yayımlanan bir bölümünde tasvir edildi (Paramount+/South Park)

7 Ağustos'ta TikTok'ta paylaştığı gönderide Kirk, "Charlie Kirk Genç Usta Münazaracılar Ödülü"nün verilmesiyle sona eren bölümü "acayip komik" diye nitelemişti.

Ancak Kirk'ün bazı destekçileri, parodinin silahlı saldırıya yol açmış olabileceğine inanıyor.

Biri X'te "Biliyor musun, ne olacaksa olsun. South Park'ı suçlayalım" diye yazdı.

Medyayı suçlayalım. Solcu retoriği suçlayalım. Bu kişiler senden nefret ediyor ve ölmeni istiyor. Charlie Kirk'ü öldürüp mezarına işiyorlarsa, bunu hepimize yaparlar.

İkinci bir kullanıcı, dizinin yaratıcılarına atıfta bulunarak, "Trey Parker ve Matt Stone bundan sorumlu" diye yazdı.

Üçüncü bir kullanıcı ise, "South Park, Kirk'ün suikast düzenlenmesi için gereken nefreti kesinlikle körükledi" dedi.

THYU
Charlie Kirk, ölümünden kısa süre önce (Reuters)

Yaklaşık 250 bin takipçili popüler Johnny MAGA hesabı, "Sadece birkaç hafta önce South Park, Charlie Kirk’ün üniversite kampüsü etkinliklerini hedef aldı ve Hıristiyan inancıyla alay etti" dedi ve bölümden bir videoyu "Canavarlar" başlığıyla gönderiye ekledi.

The Independent, iddialar hakkında yorum almak için Comedy Central'la iletişime geçti.

Öte yandan Trump, saldırganın kimliği henüz bilinmese de Kirk'ün ölümünden "radikal solu" sorumlu tutan giderek artan sayıda muhafazakar yorumcuya öncülük ediyor.

ABD Başkanı çarşamba akşamı yaptığı konuşmada şunları söyledi:

Yıllardır radikal solcular Charlie gibi harika Amerikalıları, Nazilere ve dünyanın en kötü toplu katilleri ve suçlularına benzetti. Bu tür söylemler, bugün ülkemizde gördüğümüz terörizmin doğrudan sorumlusudur ve derhal sona ermelidir. Yönetimim, bu vahşete ve diğer siyasi şiddete katkıda bulunan herkesi, bunları finanse eden ve destekleyen örgütlerin yanı sıra yargıçlarımızın, kolluk kuvvetlerimizin ve ülkemize düzeni getiren diğer herkesin peşine düşenleri bulacak.

Independent Türkçe

 

 


Eşi görülmemiş bir gama ışını patlaması tespit edildi

Çok Büyük Teleskop, bir gün boyunca birkaç kez tekrarlanan güçlü bir patlamayı kaydetti (Avrupa Güney Rasathanesi)
Çok Büyük Teleskop, bir gün boyunca birkaç kez tekrarlanan güçlü bir patlamayı kaydetti (Avrupa Güney Rasathanesi)
TT

Eşi görülmemiş bir gama ışını patlaması tespit edildi

Çok Büyük Teleskop, bir gün boyunca birkaç kez tekrarlanan güçlü bir patlamayı kaydetti (Avrupa Güney Rasathanesi)
Çok Büyük Teleskop, bir gün boyunca birkaç kez tekrarlanan güçlü bir patlamayı kaydetti (Avrupa Güney Rasathanesi)

Gökbilimciler bugüne kadar eşi benzeri görülmemiş bir gama ışını patlaması tespit etti.

Evrendeki en parlak patlamalar olan gama ışını patlamaları (gamma-ray bursts / GRB), çok kısa bir süre içinde Güneş'in 10 milyar yılda yaydığı kadar enerji açığa çıkarıyor.

Genellikle birkaç milisaniye ila birkaç dakika arasında süren bu patlamaların çoğunun, büyük kütleli bir yıldızın çekirdeğindeki yakıtın tükenmesiyle kendi üstüne çökmesi sonucu yaşandığı tahmin ediliyor.

Ancak bilim insanları yakın zamanda GRB'ler hakkında bilinenlere aykırı bir patlama saptadı. 

GRB 250702B adı verilen olay, bir gün boyunca birkaç kere tekrar ederek gökbilimcileri şaşkına çevirdi. 

İlk sinyalleri NASA'nın Fermi Gama Işını Uzay Teleskobu tarafından 2 Temmuz'da yakalanan patlamanın nereden geldiği ilk başta bilinmiyordu. 

Daha sonra Avrupa Güney Rasathanesi'nin Çok Büyük Teleskopu'nu (Very Large Telescope / VLT) kullanan araştırmacılar patlamanın Samanyolu Galaksisi'nin dışından geldiğini belirledi. 

Fermi, GRB 250702B'yi ilk saptadığında birkaç saat içinde üç kez patladığını gözlemledi. Daha sonra Çin Bilimler Akademisi'nin Einstein Sondası'nın verileri, aynı kaynakta bir gün önce de patlama yaşandığını gösterdi.

Bulguları hakemli dergi The Astrophysical Journal Letters'ta yayımlanan çalışmanın yazarlarından Dr. Antonio Martin-Carrillo "Bu, 50 yıllık GRB gözlemlerinde görülen hiçbir olaya benzemiyor" diyerek ekliyor: 

GRB'ler yıkıcı olaylar olduğundan sadece bir kez patlamaları beklenir çünkü onları üreten kaynak bu yıkıcı patlamadan sağ çıkamaz. Bu olay, sadece tekrarlanan güçlü bir aktivite göstermekle kalmayıp aynı zamanda hiç görülmemiş bir şekilde periyodik olmasından dolayı bizi şaşırttı.

Araştırmacılar bu patlamanın, çoğu GRB'den 100 ila 1000 kat daha uzun sürdüğünü belirtiyor.

Ayrıca başka bir galaksiden gelmesi de çok güçlü bir patlamaya işaret ediyor. GRB 250702B'nin kesin konumu henüz belirlenmedi ancak milyarlarca ışık yılı uzakta olduğu tahmin ediliyor.

Bilim insanları böyle bir patlamaya neyin yol açmış olabileceğinden emin değil. Makalenin bir diğer yazarı Andrew Levan "Eğer bu büyük kütleli bir yıldızsa, daha önce tanık olduğumuz hiçbir şeye benzemeyen bir çöküş yaşamış" diyor.

Ancak bu durumda en fazla birkaç saniye süren bir patlamanın açığa çıkması gerekirdi. 

Bir diğer ihtimalse bir yıldızın, bir kara delik tarafından parçalandığı gelgit kesintisi olayının (tidal disruption event / TDE) yaşanması. 

Dr. Martin-Carrillo, bu durumda bir gün sürecek patlamalar görülebileceğini söyleyerek ekliyor:

Ancak normal TDE'lerin aksine, bu patlamanın özelliklerini açıklamak için olağandışı bir yıldızın daha da olağandışı bir kara delik tarafından yok edilmesi gerekiyor.

Araştırmacılar halihazırda VLT ve NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu'yla patlama yerini gözlemleyerek tam konumunu belirlemeye çalışıyor. 

Dr. Martin-Carrillo "Bunu neyin ürettiğinden hâlâ emin değiliz ancak bu araştırmayla, bu son derece sıra dışı ve heyecan verici nesneyi anlama yolunda büyük bir adım attık" diyor.

Independent Türkçe, Space.com, Phys.org, The Astrophysical Journal Letters