Fas, 56 milyon yaşındaki timsah kafatasını geri aldı

Çalındıktan sonra ABD’ye götürülen timsah kafatası Fas’a geri getirilmesi nedeniyle düzenlenen törende sergilendi.
Çalındıktan sonra ABD’ye götürülen timsah kafatası Fas’a geri getirilmesi nedeniyle düzenlenen törende sergilendi.
TT

Fas, 56 milyon yaşındaki timsah kafatasını geri aldı

Çalındıktan sonra ABD’ye götürülen timsah kafatası Fas’a geri getirilmesi nedeniyle düzenlenen törende sergilendi.
Çalındıktan sonra ABD’ye götürülen timsah kafatası Fas’a geri getirilmesi nedeniyle düzenlenen törende sergilendi.

Fas Kültür, Gençlik ve İletişim Bakanı Muhammed Mehdi bin Said, ABD’ye kaçırılmasının ardından geri alınan 7 bin eser arasında yer alan timsah kafatası için Rabat Hayvanat Bahçesi’nde düzenlenen törene katıldı.
Bakanlık tarafından yapılan açıklamada törenin 56 milyon yaşındaki timsah fosilinin kurtarılmasının önemini vurgulamak için düzenlendiği kaydedildi.
Timsah kafatasının Fas’a geri getirilmesinin, 1970 tarihli Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) Kültür Varlıklarının Yasadışı İthalat, İhracat ve Mülkiyet Transferinin Yasaklanması ve Önlenmesine Sözleşmesi kapsamında gerçekleştiği kaydedildi.
Bakanlık açıklamasında, Fas’ın kültürel mirasını korumak için çalışmalar yürütüldüğü ve geçtiğimiz yıl Fas’ın güneyindeki bölgelerde tarih öncesi 25 bin parçanın kurtarıldığı ifade edildi. Arkeolojik parçaların tarih öncesi çağlara dayandığı bilgisi verildi.
Fas, dünya üzerindeki yaşamın geçmişine ışık tutan, çeşitli dönemlere tarihlenen birçok katmanın bulunduğu ender ülkeler arasında yer alıyor. Fas’taki fosfat tortuları, bilim insanlarının tarih öncesi biyolojik çeşitliliği ve canlıların evrimsel tarihi hakkında önemli çalışmalar yapmasına yardımcı oluyor. Kalıntılar, bölgede bulunan fosiller açısından oldukça zengin olarak kabul ediliyor.



İkiye bölünse bile çalışmaya devam eden batarya üretildi

Esnek bataryanın kesilmesine rağmen çalışması dayanıklılıkta yeni bir adıma işaret ediyor (ACS Energy Letters)
Esnek bataryanın kesilmesine rağmen çalışması dayanıklılıkta yeni bir adıma işaret ediyor (ACS Energy Letters)
TT

İkiye bölünse bile çalışmaya devam eden batarya üretildi

Esnek bataryanın kesilmesine rağmen çalışması dayanıklılıkta yeni bir adıma işaret ediyor (ACS Energy Letters)
Esnek bataryanın kesilmesine rağmen çalışması dayanıklılıkta yeni bir adıma işaret ediyor (ACS Energy Letters)

İkiye katlansa veya bölünse bile çalışmaya devam eden batarya geliştirildi. 

Lityum iyon bataryalar, akıllı telefonlardan elektrikli araçlara kadar pek çok alanda kullanılıyor. Ancak alev almaya yatkın olmaları nedeniyle bilim insanları farklı seçenekleri araştırıyor. 

Bu çalışmalarda öne çıkan seçeneklerden biri de lityum sülfür bataryalar. Daha güvenli olması beklenen bu cihazlar ayrıca yüksek enerji yoğunluğu sunma ve ucuza mal edilme potansiyeliyle de öne çıkıyor.

Ancak lityum sülfür bataryalar, bütün bu artılarına rağmen uzun ömürlü değil. Bu bataryaları yüksek sıcaklıkta kararlı halde tutmak için karbonat bazlı elektrolit kullanılması öneriliyor.

Fakat katottaki sülfür, elektrolit içinde çözünmeye devam ederek katı bir çökelti oluşturuyor ve bataryanın kapasitesini düşürüyor. 

Çin Elektronik Bilimi ve Teknolojisi Üniversitesi'nden araştırmacılar, katot ve elektrolit arasına bir katman daha koymanın bu sorunu çözeceğinden yola çıkarak farklı maddelerle deneyler yürüttü. 

Bulgularını hakemli dergi ACS Energy Letters'ta 13 Eylül'de yayımlayan ekip, poliakrilik asidin sülfür-demir batarya katotlarında en iyi sonucu veren kaplama olduğunu saptadı.

Araştırmacılar bu kaplamayla hem esnek ve düz bir batarya olan kese pil hem de düğme pil prototipi üretti. 

Kese pil, 100 şarj-deşarj döngüsü boyunca herhangi bir bozulma belirtisi olmadan çalıştı. Ayrıca batarya ikiye katlandığında veya kesildiğinde de güç sağlamaya devam etti.

Çalışmaya liderlik eden Liping Wang, Interesting Engineering'e yaptığı açıklamada "Batarya, benzersiz tasarımı sayesinde kesildikten sonra da çalışmaya devam ediyor; iletken ağ fiziksel hasardan sonra bile sağlam kalıyor" diyerek ekliyor:

Bu muhtemelen mekanik kopmaya rağmen iyon ve elektron akışına izin veren sağlam ve esnek bir bağlayıcı sistem ya da yapısal tasarımdan kaynaklanıyor. İletken yollar, kesilme sırasında tamamen koparılmadığı için devre işlemeye devam ediyor.

Düğme pil ise 300 şarj-deşarj döngüsünün ardından kapasitesinin yüzde 72'sini korumayı başardı. 

Daha sonra kaplamayı diğer metallerden yapılmış katotlarda test eden ekip, lityum molibden ve lityum vanadyum batarya üretti. Bu piller de 300 şarj-deşarj döngüsü boyunca kapasitesini korudu.

Bulgular, sadece lityum sülfür bataryaların değil başka türden metallerle yapılanların da kaplamayla uzun ömürlü ve güvenli hale getirilebileceğine işaret ediyor.

Independent Türkçe, Interesting Engineering, Cosmos Magazine, EurekAlert, ACS Energy Letters