Libya’da Dibeybe ve Başağa arasında ABD arabuluculuğu

Williams, Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi arasındaki uzlaşıyı etkinleştirme ve kalıcı hale getirme girişimini savundu

Ulusal Birlik Hükümeti tarafından, başkent Trablus’taki çatışmaların kurbanlarından birinin annesinin katılımıyla Trablus'ta Abdulhamid ed-Dibeybe başkanlığında gerçekleşen toplantıya ilişkin dağıtıldığı bir kare
Ulusal Birlik Hükümeti tarafından, başkent Trablus’taki çatışmaların kurbanlarından birinin annesinin katılımıyla Trablus'ta Abdulhamid ed-Dibeybe başkanlığında gerçekleşen toplantıya ilişkin dağıtıldığı bir kare
TT

Libya’da Dibeybe ve Başağa arasında ABD arabuluculuğu

Ulusal Birlik Hükümeti tarafından, başkent Trablus’taki çatışmaların kurbanlarından birinin annesinin katılımıyla Trablus'ta Abdulhamid ed-Dibeybe başkanlığında gerçekleşen toplantıya ilişkin dağıtıldığı bir kare
Ulusal Birlik Hükümeti tarafından, başkent Trablus’taki çatışmaların kurbanlarından birinin annesinin katılımıyla Trablus'ta Abdulhamid ed-Dibeybe başkanlığında gerçekleşen toplantıya ilişkin dağıtıldığı bir kare

ABD’nin Libya Özel Temsilcisi ve Trablus Büyükelçisi Richard Norland, ABD yönetimi tarafından Libya’da hangi hükümetin tanındığı konusunda net bir tutum açıklamadan, ülkede iktidar için rekabet eden iki hükümetin lideri arasında resmi arabuluculuk çabalarına girişti.
Norland, Cumartesi akşamı Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ve onun siyasi rakibi olan yeni İstikrar Hükümeti’nin Başbakanı Fethi Başağa ile Libya'da devam eden siyasi gerilimlerle ilgili telefon görüşmeleri gerçekleştirdi. Norland, yaptığı görüşmelerde, tarafları bir yandan Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğünde Libya'da cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerine giden sürece ivme kazandırmak için çeşitli çabalar sarf edilirken diğer yanda ülkenin nasıl yönetilebileceğini düşünmeye yönlendirdiğini ifade etti.
Dibeybe ve Başağa'nın gerginliğin artmasını önlemek istediklerine inandığını belirten Norland, “Onları (Dibeybe ve Başağa) seçimlerin mümkün olan en kısa zamanda düzenlenmesi konusundaki karşılıklı olarak taahhütlerde bulunmaya teşvik ediyorum” dedi. Bu kararların ancak Libyalılar tarafından alınabileceğini vurgulayan Norland, ABD’nin barışçıl çözümlere desteğinin tam olduğunu kaydetti.
Norland, Temsilciler Meclisi (TM) Başkanı Akile Salih ile gerginliğin nasıl azaltılacağı, şiddetten nasıl kaçınılacağı, parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimleri için mümkün olan en kısa sürede ivmenin nasıl yeniden sağlanacağı konularında görüştü.
Norland, Salih’in BM'nin anayasal temelde hızlı bir anlaşmaya varma çabalarına katılma konusundaki kararlılığından ve Libya Ulusal Yüksek Seçim Komisyonu’nun kritik bir rolü olduğunu vurgulamasından duyduğu memnuniyeti dile getirirken Libya’nın yeniden geçmişteki kaos günlerine dönmemesi gerektiğinde hemfikir olduklarını belirtti.

İngiliz yetkili yakın zamanda Salih’le görüşmeyi planlıyor
TM Başkanı Salih, İngiltere’nin Trablus Büyükelçiliği’nde Misyon Başkan Yardımcısı olan Kate English ile yaptığı telefon görüşmesinde, TM ile Devlet Yüksek Konseyi (DYK) arasında 12. Anayasa değişikliği metni konusunda alınan tedbirlerin hukuka uygun olduğunu ve yeni başbakanın nasıl seçildiğini anlatmıştı. Alınan bilgilere göre İngiliz yetkili, Salih ile yakın bir zamanda görüşmeyi ve önümüzdeki iki gün içinde Bingazi şehrini ve doğu bölgesini ziyaret etmeyi planlıyor.
İngiltere’nin Trablus Büyükelçiliği’nden yapılan açıklamada, Kate English’in Salih ile ‘yapıcı’ olarak nitelendirilen görüşmeler gerçekleştirdiği ve English ile Salih’in, BM Libya Özel Danışmanı Williams’ın seçimler için anayasal kural belirleme komitesi kurulması girişimini desteklemenin öneminin yanı sıra Libya'daki geçiş sürecinin bu önemli döneminde istikrara, çözüme ve diyaloga ihtiyacın olduğu konusunda fikir birliğine vardıkları belirtildi.
Açıklamada, English’in, İngiltere'nin ikili iş birliğini geliştirme arzusu çerçevesinde bu yıl içinde ülkenin doğusunu ziyaret etme niyetinin de ele alındığı aktarıldı.

Williams, basında çıkan haberlerden rahatsız
BM Özel Danışmanı Stephanie Williams, Libya'daki parçalanma ve bölünme durumuna bir sona verme çabalarını hedef aldığı yönünde basında yer alan haberleri eleştirdi.
TM ve DYK arasındaki uzlaşıyı etkinleştirmek ve kalıcı hale getirmek amacıyla başlattığı girişimi savunan Williams, “Bu girişim, Libyalıları, seçimlerin bir an önce yapılmasını sağlayacak anayasal bir temel hazırlanması, bölünmenin sona erdirilmesi, gerçek ve sağlam bir uzlaşı inşa edilmesi arayışlarını destekleme konusundaki arzumdan kaynaklanıyor” şeklinde konuştu.
Kurumların meşruiyetini sandık yoluyla yenilemek isteyen milyonlarca Libyalının yanında olduğunu söyleyen Williams'ın açıklamaları, seçimlerin anayasal temeli konusunda TM ve DYK üyelerinden oluşan ortak bir komite kurma girişimine yöneltilen eleştirilere bir yanıt gibi görünüyordu.
Bu arada DYK üyeleri, dün Trablus'ta yaptıkları toplantıda, anayasal temelin ve seçim yasalarının belirlenmesinde TM ile ortak bir komite oluşturulması lehinde oy kullandıklarını söylediler. DYK Sözcüsü, komiteye katılacak üye sayısının ve isimlerinin bir sonraki oturumda belirleneceğini açıkladı.

Dibeybe destekçileri Anayasa Mahkemesi’nin yeniden açılmasını talep ettiler
Dibeybe’yi destekleyenler, başkent Trablus ve ülkenin batısındaki Misrata kentinde gösteri düzenleyerek, Anayasa Mahkemesi’nin, kapalı kalmaya devam etmesinin seçimlerin kanunsuz yapılması anlamına geldiği gerekçesiyle yeniden açılmasını talep ettiler.
Diğer taraftan Başbakan Dibeybe’nin, mayınların sökülmesi sırasında ölenlerden birinin annesini dün Ulusal Birlik Hükümeti’nin (UBH) kabine toplantısına davet etmesi bir ilk olarak nitelendi.
UBH tarafından basına dağıtılan fotoğraflarda, kendisi ‘ed-Duleyh oğullarının annesi’ olarak tanıtan bir kadının, UBH’nin üçüncü olağan toplantısı sırasında Dibeybe’nin koltuğunda oturduğu görüldü.

İspanya’nın Trablus Büyükelçisi, Ortak Askeri Komite üyeleriyle görüştü
İspanya’nın Trablus Büyükelçisi, 5+5 Ortak Askeri Komite üyeleriyle batı bölgesi hakkında görüştüklerini açıkladı. Gerginliğin artmaması ve BM öncülüğünde istikrarın korunması ve seçimlere giden süreçle ilgili çabaların sürdürülmesinin önemine de değinildiğini belirten Büyükelçi, görüşmede silahsızlanma, seferberliğin sona erdirilmesi,  yeniden entegrasyon ve ateşkes gibi konularda iş birliğinin ele alındığına dikkati çekti.

NOC: Silahlı bir grup ham petrol vanalarını kapattı
Ulusal Petrol Kurumu (NOC), dün, ham petrol vanalarının silahlı bir grup tarafından kapatılmasının ardından eş-Şerara ve el-Fil petrol sahalarında ‘mücbir sebep’ durumundan dolayı üretimin durdurulduğunu açıkladı. Açıklamada, bu gelişmenin günlük 330 bin varil petrolün üretimini engelleyerek Libya’nın günlük yaklaşık 160 milyon dinarlık (34, 8 milyon dolar) bir kayba uğramasına neden olduğu vurgulandı.
NOC Başkanı Mustafa Sanallah, ‘şüpheli çeteler’ olarak nitelendirdiği silahlı grubu ham petrol vanalarını kapatmakla suçladı. Aynı çetenin 2014-2016 yılları arasında petrol fiyatlarının yükseldiği dönemde, vanaları kapattığına dikkati çeken Sanallah, bunun, grubun gizli eller tarafından yönlendirildiğini teyit ettiğini söyledi.
Bu olayın NOC’un piyasaya verdiği taahhütleri yerine getirilmesini imkansızlaştırdığını belirten Sanallah, olayın, petrol fiyatlarının varil başına 100 doların üzerine çıkmasından sonra yaşanması nedeniyle fiyat artışı ve olay arasında bağlantı olabileceğini ima etti.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.