Dibeybe destekçisi milislerden Trablus’ta gövde gösterisi

Libya Temsilciler Meclisi üyeleri, Williams’ın ‘seçim’ girişimini reddetti. Başağa, Libya’nın doğusunda göreve başladığı iddialarını yalanladı

Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ve Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi Trablus’ta bir toplantıya katıldı. (Ulusal Birlik Hükümeti)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ve Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi Trablus’ta bir toplantıya katıldı. (Ulusal Birlik Hükümeti)
TT

Dibeybe destekçisi milislerden Trablus’ta gövde gösterisi

Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ve Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi Trablus’ta bir toplantıya katıldı. (Ulusal Birlik Hükümeti)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ve Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi Trablus’ta bir toplantıya katıldı. (Ulusal Birlik Hükümeti)

Libya Ulusal Birlik Hükümeti’nin (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, kendisini destekleyen milis güçlerinin düzenlediği geçiş töreni sırasında, görevini sürdürdüğünü yineledi ve hükümet yetkilerini sadece genel seçimler yapılması durumunda devredeceğini vurguladı. Yeni hükümetin Başbakanı Fethi Başağa ise, ülkenin doğusunda göreve başladığını yalanlayarak, kanuni çerçeve içinde görev teslim sürecinin gerçekleşeceğini ve hükümetinin başkent Trablus’ta göreve başlayacağını belirtti.  
Libya yerel medyasında, başkent Trablus’ta Dibeybe hükümetini destekleyen milis güçlerinin oluşturduğu konvoyların geçiş töreni düzenlemesine dair görüntüler yayınlandı. Savunma Bakanlığı’nın amblemlerini taşıyan araçların üzerindeki silahlı kişilerin, Dibeybe lehine slogan attığı ve Başağa’nın Trablus’a girmesine izin vermeyeceklerini söyledikleri görüldü. Bu arada Trablus ve çevresinde yoğun güvenlik önlemleri alındığı gözlendi. Başbakan Dibeybe, İstikrarı Destekleme milis güçleri için 132 milyon dinar, Birleşik Kuvvetler olarak bilinen milis güçleri içinse 100 milyon Libya dinarı tahsis ettiğini duyurdu. Birleşik Kuvvetler’in, yeni seçilen hükümetin kabinesinde yer alan bazı bakan adaylarını, Tobruk’taki Temsilciler Meclisi’nde anayasal yemini gerçekleştirmemeleri için alıkoyduğu iddia ediliyor.  
Misrata kenti merkezli El-Sumud Tugayı (Direniş Tugayı) komutanı Salah Badi, Dibeybe tarafından daha önce oluşturulan, Anayasa ve Seçimleri Destekleme birliklerinin, güçlerini Trablus’ta topladığını bildirdi. Ulusal Birlik hükümeti Başbakanı Dibeybe, Savunma Bakanı pozisyonundaki Üsame Cuveyli ile güvenlik meselelerine dair bir toplantı gerçekleştirdi. Dibeybe ayrıca Türkiye Büyükelçisi Kenan Yılmaz ile bir araya gelerek, “siyasi gelişmeleri ve seçim sürecini” değerlendirdi.  
Başbakan Abdulhamid Dibeybe, Trablus’taki hükümet toplantısında, Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi’ni, anayasa mahkemesini kapatıp, paralel hükümet oluşturma kararı alarak, siyasi bir emri vaki yapmak, böylelikle görevlerini bir dönem daha sürdürme girişiminde bulunmakla suçladı. Dibeybe; “Hükümetimizin yol haritası hale geçerliliğini korumaktadır. Nitekim hükümetimiz, ulusal diyalog, Cenevre Anlaşmaları, Paris Konferansı ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde alınan kararlar uyarınca tamamıyla meşrudur” dedi.  
Birleşmiş Milletler’in, Temsilciler Meclisi ile Devlet Yüksek Konseyi tarafından seçimlerin anayasal temelini oluşturmak üzere bir komite kurulması önerisini desteklediklerini belirten Dibeybe, ‘’Hükümetimizin uluslararası desteği sürmektedir. Bakanlarıma vatandaşlara hizmetlerini sürdürmeleri ve dedikodulara kulak asmamaları talimatını verdim. Bizler meşru hükümetiz, yetkilerimizi paralel hükümete teslim edecek değiliz.’’ diye konuştu.  
Dibeybe ayrıca, Savunma Bakanı pozisyonunda olan Üsame el-Cuveyli'ye, ‘kanun dışı güçler tarafından’ üretimin aksatıldığı Şerare ve el-Fil petrol sahalarının yeniden çalışması için gerekli önlemleri alması talimatını verdi. Söz konusu talimatın, ABD Libya Büyükelçisi Richard Norland ve BM Libya Özel Temsilcisi Stephanie Williams’ın, petrol sahalarına uygulanan ablukaya son verilmesi ve iç uçuşların yeniden başlatılması çağrısının ardından gelmesi dikkati çekti. ABD Büyükelçisi Norland, ülkenin doğu ve batı bölgeleri arasında uçuşların yeniden başlatılmasının, böylesi kritik bir süreçte ‘ülkenin birlik ve bütünlüğüne’ önemli bir işaret olması hasebiyle zorunlu olduğunu bildirmiş ve ülkesinin bu konuda her türlü desteği vermeye hazır olduğunu söylemişti. Öte yandan BM temsilcisi Stephanie Williams, petrol sahalarının kapatıldığı ve bazı sivil uçuşların durdurulduğu haberlerini endişeyle takip ettiğini belirterek, petrol üretiminin aksamasının Libyalılara zarar verdiğini ve temel bir hak olan hareket özgürlüğünün kısıtlanmasının kabul edilemez olduğunu ifade etmişti.  
Üç gündür Libya’daki iç uçuşlar askıya alınmış durumda. Bazı gözlemciler bunun başlıca nedeninin, yeni hükümetin üyelerinin başkent Trablus’a giriş yapmasının engellenmesi olduğunu belirtiyor.  
Yeni seçilen İstikrar Hükümeti Başbakanı Fethi Başağa’nın ofisinden yapılan açıklamada, “medyada yer alan Başbakan Fethi Başağa’nın Beyda kentinde hükümet çalışmalarını yürüteceği yönündeki iddialar gerçeği yansıtmamaktadır. Başbakan kanuni süreç çerçevesinde görev teslimin tamamlanmasının ardından Başkent Trablus’ta görevine başlayacaktır” denildi. Başağa’ya yakın kaynaklar, kendisinin halen Tobruk’ta olduğunu ve yakında Trablus’a geçeceğini aktardı.  
Bu arada Kanada’nın Trablus Büyükelçiliği de siyasi krize müdahil oldu ve taraflara bir an önce seçim yapılması çağrısında bulundu. Kanada Büyükelçiliği’nden yapılan açıklamada, "Uluslararası toplumun diğer üyeleri ve Birleşmiş Milletler tarafından yapılan ‘seçim çağrısına’ ve ülkedeki tarafların bir an önce diyalog başlatması yönünde yapılan çağrılara tamamıyla katılıyoruz” ifadelerine yer verildi.  
Öte yandan, Temsilciler Meclisi'nin 93 üyesi, BM temsilcisi Williams'ın yaklaşan seçimlerin anayasal zeminini oluşturmak üzere Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi’nin ortak bir komite kurması önerisini reddettiklerini açıkladı. Ortak açıklama yapan milletvekilleri, seçimlerin yapılmasını engelleyen ‘mücbir sebeplerin’ hala varlığını koruduğunu belirtti. Mevcut hükümetin seçimlerin yapılması ve kurumların birleştirilmesi hususunda ciddiyet göstermemesi nedeniyle, Temsilciler Meclisi’nin hükümeti değiştirme kararı almasının meşru olduğu kaydedildi.  
Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih, dün BM Libya Özel Temsilcisi Stephanie Williams ile bir toplantı gerçekleştirdi. Salih Williams’a, meclisin kararlarına müdahale edilmesinin kabul edilemeyeceğini ve meclis kararlarının kimsenin onayına muhtaç olmadığını söyledi. Akile Salih Ulusal Birlik Hükümeti’nin görev süresinin aralık ayında dolduğunu hatırlatarak, meclisin yeni hükümet kurulması hususunda aldığı kararların yasal ve meşru olduğunu vurguladı.  



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.