Suriye’deki Kürtler 18 yıl önceki ‘Kamışlı ayaklanmasını’ andı

Fotoğraf (AFP_Arşiv)
Fotoğraf (AFP_Arşiv)
TT

Suriye’deki Kürtler 18 yıl önceki ‘Kamışlı ayaklanmasını’ andı

Fotoğraf (AFP_Arşiv)
Fotoğraf (AFP_Arşiv)

Suriyeli binlerce Kürt, 18 yıl önce rejime karşı yapılan, onlarca ölüm ve yüzlerce gözaltı ile sonuçlanan halk protestolarını anmak için ülkenin kuzeydoğusundaki Kamışlı şehrinde bulunan belediye stadyumunda toplandı.
Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi tarafından yapılan açıklamada, “Suriye krizi 12. yılına girerken, rejim Suriye halkının özgür ve onurlu bir yaşam umutlarına karşı 12 Mart’ta uyguladığı zihniyet ve baskıcı politikalarına hâlâ sımsıkı sarılıyor” denildi.
Güvenlik güçlerinin halka karşı gerçek mermi kullandığına atıfta bulunulan açıklamada, “Kamışlı Stadı’nda 2004 yılında yaşananlar, Baas rejiminin Kürt halkına yönelik katliamlar yapmaya ve bölge unsurları arasında fitne ve kavga çıkarmaya yönelik şovenist zihniyetin devamıdır” ifadeleri kullanıldı.
Ocak ayı sonunda Haseke’deki Sanayi Hapishanesi’nde meydana gelen silahlı isyana değinilen açıklama şöyle devam etti;
“Haseke direnişi, halkların DEAŞ’A karşı yürüttüğü mücadele ve SDG, güvenlik güçleri ve bölge unsurlarının yaptığı büyük fedakarlıklarda somutlaştı. Halkımızın iradesini baltalamayı amaçlayan komplo engellendi.”
Kürt lider İlham Ahmed ise Twitter hesabından yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı;
“12 Mart 2004 ayaklanması Baas rejiminin merkezi tiranlığına karşıydı. Ayaklanma Kamışlı’dan Halep ve Şam’a yayıldıktan sonra Kürt bilincinin kolektif hafızasını oluşturdu. Suriye genelinde değişimi ve demokrasiye geçişi sağlamak için tüm Suriyelilerin özlemlerini gerçekleştirmeleri için kolektif çalışmanın önemini vurguladı.”

Ne olmuştu?
12 Mart 2004 tarihinde Kamışlı şehrinde oynanan bir maçta bazı Arap taraftarlar Baas rejimi lehine slogan attı.
Kürt taraftarlar da, Baas rejiminin Kürtlere karşı baskı politikalarını eleştiren sloganlar ile bu durumu protesto etti.
Arap ve Kürt taraftarlar arasında patlak veren arbedenin ardından on binlerce Kürt Kamışlı’da sokaklara çıkarak ayaklanma başlattı. Bu ayaklanma kısa sürede birçok şehire de yayıldı.
Bu olaylarda 40’tan fazla Kürt hayatını kaybetti, yüzden fazla kişi yaralandı ve binlerce Kürt gözaltına alındı.

ENKS’den açıklama
Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS), bölgede güvenlik koşullarının bozulması, özgürlüklerin bastırılmasından ve yaşam koşullarının kötüleşmesinden Türkiye’ye yakın muhalif gruplar ve Demokratik Birlik Partisi’ni (PYD) sorumlu tuttu.
Konsey, PYD yönetiminin sorumsuz eylemleri ve müzakereleri bir bütün olarak baltalamanın önünü açan politikalarına rağmen, Kürt birliği ve Suriye’deki Kürtlerin çıkarlarını dikkate alan kapsamlı bir anlaşmanın gereğini vurguladı.
Şarku’l Avsat’a konuşan Kürt Ulusal Konseyi (ENKS) Başkanlık Kurulu Üyesi Muhammed İsmail ise, “Kürt diyaloğunun ve müzakere sürecinin uzlaşı için yeniden başlatılması ve Kürt birliğinin düzenlenmesi için çaba gösterilmesi konusu, uygun bir zemin olmaması nedeniyle geçmişte kaldı” dedi.



Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
TT

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’, Libyalı analistlerin ABD Özel Temsilcisi Richard Norland'ın Libya'nın güneyine yaptığı benzeri görülmemiş ziyaretin sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerini gölgede bıraktı.

Norland'ın bu hafta başında güneydeki Sebha kentinde Mareşal Halife Hafter'in oğlu Saddam Hafter ile yaptığı görüşmelerin ayrıntıları yeterince açıklanmadı. Ancak gözlemciler Norland'ın Sebha'ya yaptığı ziyaretin ‘sembolik’ olduğunu bildirdi. Derne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Yusuf el-Farisi, söz konusu ziyaretin ‘önceki güvensizlik dalgalarının ardından istikrarlı güvenlik koşulları ışığında bir ABD yetkilisinin güney kentine yaptığı ilk ziyaret’ olduğunu belirtti.

cdvfg
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Sebha ziyareti sırasında gerçekleşen görüşmede konuşurken (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Johns Hopkins Üniversitesi Dış Politika Enstitüsü üyesi Hafız el-Guveyl'e göre, Libya'ya yönelik on yıllık stratejik planın ve Rus nüfuzunu sınırlama girişimlerinin gölgeleri, ABD Özel Temsilcisi’nin Güney Libya ziyaretinde de kendisini gösterdi. El-Guveyl'e göre Rusya'nın Libya'nın güneyindeki nüfuzunu arttırması, ABD'nin kırılgan bölgelere yönelik stratejisinden ve Norland'ın ziyaretinden daha uzak değil. Bu noktada, geçtiğimiz mart ayından bu yana Rus askeri kargo uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Brak eş-Şati Üssü’ne yönelik birden fazla hava ikmalinden söz eden sızıntıların ortaya çıktığını da belirtmek gerekir.

Xujık8
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile CIA Direktörü William Burns arasında Trablus'ta daha önce yapılan bir görüşmeden (UBH)

İki yıldan kısa bir süre önce Biden yönetimi, ‘Çatışmayı Önlemek ve İstikrarı Teşvik Etmek için ABD Stratejisi - Libya için On Yıllık Stratejik Plan’ olarak bilinen planı başlattı. Bu plan, diğer hususların yanı sıra, Libya'nın tarihsel olarak marjinalleştirilmiş güneyini ulusal yapılara entegre etmeyi, daha geniş bir birleşmeye yol açmayı ve güney sınırını güvence altına almayı amaçlıyor.

Norland, Hafter'le görüştükten sonra Libya'nın güneyinin istikrara kavuşturulması, Libya'nın egemenliğinin korunması ve bölünmelerin aşılmasında oynadığı hayati rol hakkında genel bir konuşma yapmakla yetindi. Trablus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş'a göre söz konusu ziyaret Moskova'nın nüfuz mücadelesi ve Rusya'nın bölgedeki genişlemesini keşfetme bağlamının ötesine geçemeyebilir.

Diğer yandan Norland’ın Libya'nın güvenlik kurumlarını birleştirme çabalarını ülkenin dört bir yanından Libyalı askeri liderlerle ilişki kurarak desteklemekten bahsetmesi de dikkat çekiyor. El-Atraş Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu ziyaretin gerçekleri gizlemek için yapıldığını belirtti. El-Atraş’a göre bu ziyaret öncelikle Moskova'yı hedef alıyor ve ülkenin batısından sorumlu İçişleri Bakanı İmad et-Trablusi ile Saddam arasında daha önce yapılan ve tek taraflı bir eylem olan görüşmeye dayanan vizyonları önemsizleştiriyor.

 sc
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (Şarku’l Avsat)

Öte yandan bir grup analist, Çin'in Libya'daki faaliyetlerinin genişlemesine ilişkin ABD'nin güçlü endişelerinden bahsetti. Siyasi analist İzzeddin Akil'e göre güney Libya, Çin İpek Yolu'nun kesilmesinde önemli bir istasyon olabilir ve aynı zamanda Afrika'da Çinlileri rahatsız etmek ve onlara karşı koymak için bir üs olarak kullanılabilir.

Akil, Washington yönetiminin Trablus Büyükelçisi olarak atanması planlanan Amerikalı diplomat Jennifer Gavito'nun brifinginde Çin hakkında söylenenleri esas aldı.

Gavito geçtiğimiz haziran ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi önünde yaptığı açıklamada, Çin'le bağlantılı şirketlerin Libya'da bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe gösterdikleri derin başarılar konusunda uyarıda bulundu.

Infra Global Partners Vakfı danışmanı Jonathan Bass, Pekin'in Mareşal Halife Hafter'e verdiği desteğe işaret ederek, Çin'in daha önce eski Libya Başbakanı Fethi Başağa döneminde çok cazip koşullarla ülkenin güneyinde Libya altını çıkarma hakkını elde ettiğini söyledi.

Sahel bölgesinin son iki yılda Fransa'ya sadık bazı yerleşik rejimlerin devrilmesine tanık olması ve Rusya'nın yeni rejimlerin müttefiki olarak bölgeye müdahil olması da dikkat çekiyor.

Norland'ın Sebha'yı ziyaretinden bir gün sonra Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin'in Rus askeri kamyonu Ural'ın direksiyonuna geçmesi ve Ural’ın Libya pazarına girişini kutlaması da önemli bir noktaydı.