Kremlin: İran nükleer anlaşmasında Rusya yaptırımları dikkate alınmalı

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov (AA)
Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov (AA)
TT

Kremlin: İran nükleer anlaşmasında Rusya yaptırımları dikkate alınmalı

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov (AA)
Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov (AA)

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, İran’la ilgili nükleer müzakerelerde anlaşmanın devamı bağlamında Rusya’ya yönelik yaptırımların dikkate alınması gerektiğini bildirdi.
Peskov, başkent Moskova’da gazetecilere yaptığı açıklamada, Avusturya'nın başkenti Viyana'da ara verilen nükleer görüşmelerin seyrine ilişkin değerlendirmede bulundu.
Rusya’ya yönelik yaptırımların, söz konusu nükleer müzakereleri etkilediğini vurgulayan Peskov, "Rusya'ya uygulanan yaptırımlar, anlaşma bağlamında ülkemizin çıkarlarını doğrudan etkiliyor. Bu anlaşmanın devamı bağlamında yaptırımların dikkate alınması gerekiyor" ifadesini kullandı.
Peskov, yaptırım konusunun görüşmeler kapsamında dışarıda kalamayacağına işaret ederek, "(Yaptırımlar) Bu, gözden kaçırılmaması gereken, dikkate alınması gereken yeni bir husustur. Rusya’nın yaklaşımı budur ve ABD tarafından da iyi bilinmektedir" değerlendirmesinde bulundu.

Viyana nükleer müzakereleri ve Rusya'nın talebi
İran'ın nükleer faaliyetleri konusundaki Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan anlaşmanın ilki, 2015'te Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi (İngiltere, ABD, Çin, Fransa, Rusya) ile Almanya ve İran arasında imzalanmıştı.
Eski ABD Başkanı Donald Trump'ın 2018'de ülkesini tek taraflı olarak anlaşmadan çekme kararı sonrasında İran'a yönelik ekonomik yaptırımlar, tekrar uygulamaya konulmuştu. Bunun üzerine Tahran yönetimi, nükleer faaliyetlerine aşamalı olarak geri dönmüştü.
KOEP'in yürürlüğe konulmasına yönelik görüşmeler, 2021'de Viyana'da yeniden başlamıştı.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, 5 Mart'ta yaptığı açıklamada, "ABD'li meslektaşlarımızdan, (Ukrayna savaşı sonrası Rusya'ya yönelik başlatılan) yeni yaptırımların Rusya'nın İran'la ekonomik, ticaret, yatırım ve teknoloji transferinde özgürce iş birliği yapmamıza engel olmadığını içeren yazılı bir garanti istedik" ifadelerini kullanmıştı. Bu ifadeler, İran'da bazı siyasi analizler tarafından Rusya'nın Viyana görüşmelerini olumsuz yönde etkileme çabaları olarak yorumlanmıştı.
Rusya'nın garanti talep etme adımı üzerine Viyana'daki görüşmeler, geçen hafta askıya alınmıştı.



İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
TT

İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)

İran anayasası, İran cumhurbaşkanının herhangi bir nedenle iki ay süreyle yetkilerini kullanamaması durumunda, İran cumhurbaşkanlığının görevlerini geçici bir komitenin üstlenmesini öngörüyor.

131. maddeye göre başkanın ölümü, yokluğu, iki ayı aşan hastalık veya görev süresinin dolması ve yeni cumhurbaşkanının seçilmemesi halinde, cumhurbaşkanının görevlerini bir komisyon üstlenecek.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Rehber'in onayıyla, Meclis Başkanı ve Yargı Başkanının da yer aldığı bir komiteye başkanlık ediyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 50 gün içinde başkanlık seçimlerini düzenlemekle yükümlü olacak.

131. maddeye göre Rehber, cumhurbaşkanı yardımcısının yetkilerini gerektiği gibi kullanamaması halinde cumhurbaşkanının tüm yetkilerini doğrudan şahsen üstlenebilir veya yeni bir yetkili atayabilir.

İran Anayasası'nın 113. Maddesine göre İran Cumhurbaşkanı'nın, Rehber'den sonra ülkede en yüksek yetkili olduğunu ve Rehber ile ilgili konular hariç, Anayasa'nın uygulanmasından ve yürütme organını (hükümeti) yönetmekten sorumludur.

Bu, İran'ın başbakanlık görevini devralmak üzere geçici bir komite kurma durumu ile üçüncü kez karşı karşıya kalmasıdır.

İlki, İran devriminin ilkelerine ihanet ettiği gerekçesiyle Rehber Humeyni tarafından görevden alınan eski Cumhurbaşkanı Ebu'l Hasan Beni Sadr’ın görevden alınmasının ardından gerçekleşti. Beni Sadr 1979 devriminden sonra İran'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanıydı. Paris'te sürgünde iken Ekim 2021'de öldüğünde 88 yaşındaydı. Komitenin çalışmaları 22 Haziran 1980'den aynı yılın 2 Ağustos'una kadar yaklaşık iki ay sürdü.

İkincisi, 30 Ağustos 1981 tarihinde İran Başbakanı Muhammed Ali Recai'nin suikasta uğramasının ardından kurulmuştur. Komisyon, Başbakanlık binasının bombalanmasından birkaç saat sonra çalışmalarına başladı ve 9 Ekim 1981 tarihine kadar devam etmiştir.