Sudan’da aslanlar hayvanseverler tarafından kurtarılıyor

Fotoğraf  (AFP)
Fotoğraf  (AFP)
TT

Sudan’da aslanlar hayvanseverler tarafından kurtarılıyor

Fotoğraf  (AFP)
Fotoğraf  (AFP)

Sudan'da Nubian kraliçelerinin antik çağdaki adı olan Kendake, ülkede gerçekleşen 25 Ekim Darbesi’nin ardından ordunun iktidardan uzaklaştırılması talebiyle patlak veren ve 2019 yılında Ömer El Beşir'in devrilmesine yol açan gösterilere katılan kadınlarla anılır hale geldi.
AFP’nin haberine göre Kendake adlı beş yaşındaki dişi aslan, Sudan'ın 30 yıllık askeri-İslamcı yönetimden ve uluslararası izolasyondan çıktığı Ocak 2021'de, Hartum Hayvanat Bahçesi'ndeki diğer iki aslanla birlikte serbest bırakıldı.
Yetersiz beslenmeden dolayı zayıf düşen üç aslan, sosyal medyada düzenlenen bir kampanya ile kurtarıldı. Proje zaman içinde genişledi ve aslanlar Hartum'a bir saatlik sürüş mesafesinde bulunan, 40 bin metrekareden fazla bir alanda yaşayan altı ay ile altı yaş arasında 17 aslanın yaşadığı El-Bakiriyye (El-Bageir) parkına götürüldüler.
Osman Salih, Mutaz Kemal ve diğer 20 gönüllü, aslanlara ve kendilerine ait kapalı ve açık alanları olan sırtlanlara her gün 5 ila 10 kilogram arasında et dağıtıyorlar.
Gönüllüler, zamanlarını parktaki çalışmaları ile işleri arasında bölüştürmüş durumdalar. Ancak Ekim Darbesi’nden bu yana yolculuk sorununu da kendi imkanları ile çözmeleri ve gösteriler nedeniyle ordunun kapattığı yollara alternatif aramaları gerekti. 30 yaşındaki gönüllü Mutaz Kemal, yakıtın pahalı olduğunu ve hayvanların yaşadıkları parklara gitmenin pahalı olduğunu vurguladığı açıklamasında "Buna rağmen her gün geliyorum. Çünkü her seferinde kendimi mutlu hissediyorum" dedi.
Projeye ilk başladığından bu aktif olarak katılan telekomünikasyon mühendisi Kemal, küçük yaşlardan itibaren köpeklere düşkün olduğunu ve parkı her hafta sonu ziyaret ettiğini belirtti. Yolculuğun kendisine iki ila dört dolara mal olduğunu kaydetti.
Kemal açıklamasında erkek aslan Yaralı Yüz’e ve yakın zamanda veteriner olmak için eğitimini tamamlamak üzere Uganda'ya giden bir gönüllünün adını alan bir diğer aslan Tayyibe’e özel bir hayranlığı olduğunu söyledi.



Üç boyutlu yazıcıyla insan sinir dokusu modeli üretildi

Nörodejeneratif hastalıklarda, hastanın hücrelerinden üretilecek modeller, kişiye özel etkili tedavileri mümkün kılabilir (Pixabay)
Nörodejeneratif hastalıklarda, hastanın hücrelerinden üretilecek modeller, kişiye özel etkili tedavileri mümkün kılabilir (Pixabay)
TT

Üç boyutlu yazıcıyla insan sinir dokusu modeli üretildi

Nörodejeneratif hastalıklarda, hastanın hücrelerinden üretilecek modeller, kişiye özel etkili tedavileri mümkün kılabilir (Pixabay)
Nörodejeneratif hastalıklarda, hastanın hücrelerinden üretilecek modeller, kişiye özel etkili tedavileri mümkün kılabilir (Pixabay)

Araştırmacılar üç boyutlu yazıcıyla insan sinir dokusuna benzeyen bir model üretmeyi başardı. Kritik gelişmenin, ALS gibi hastalıklara yönelik tedavilerde yeni bir sayfa açması bekleniyor.

Motor nöronlar, beyin ve omurilikten vücuda sinyaller göndererek kasları kontrol eden sinir hücrelerini ifade ediyor. Amyotrofik lateral skleroz (ALS) gibi hastalıklarda bu hücreler zarar görerek kas zayıflığı ve felce yol açabiliyor.

ALS hastalarının hareket ve nefes alma kabiliyetleri giderek kötüleştiğinden, teşhisten sonraki ortalama yaşam süresi 4 yıl. Henüz kesin bir tedavisi olmasa da hastalığın seyrini yavaşlatabilen ilaçlar mevcut. 

Uppsala Üniversitesi'nden araştırmacılar yeni çalışmalarında, ALS hastalarına yönelik daha etkili ilaçların üretilmesini sağlayabilecek önemli bir gelişme kaydetti.

Araştırmacılar, üç boyutlu yazıcılar kullanarak insan sinir dokusuna benzeyen organoid adlı modeller üretti. Bu motor nöron organoidleri, araştırmalarda veya kişiye özel yeni ilaçların test edilmesinde kullanılabilir.

Bulguları hakemli dergi International Journal of Bioprinting'de yayımlanan çalışmada deriden elde edilen insan kök hücreleri kullanıldı. Bu hücreler, motor nöron öncüllerine (yani ileride olgun motor sinir hücrelerine dönüşebilecek genç sinir hücrelerine) dönüşecek şekilde programlandı.

Bilim insanları bu hücreleri yumuşak bir jelatinle karıştırdıktan sonra üç boyutlu yazıcıyla katman katman basarak dokuyu ve onun yapısını oluşturdu. Biyomürekkepteki hücrelerin üç boyutlu olarak dağılmasının, hücrelerin hayatta kalmasına ve sinir liflerinin büyümesine katkı sağladığını söylüyorlar.

Araştırmacılar ayrıca büyüme faktörleriyle aşılanmış, gözenekli yapıya sahip küçük parçacıkları biyomürekkeple karıştırarak hücrelerin olgunlaşıp gelişmesini sağladı.

İnsan vücudu dışında sinir hücrelerinin modellerinin oluşturulması, kritik testlerin hastayı riske atmadan gerçekleştirilmesinin önünü açıyor.

Makalenin başyazarı Elena Kozlova "Motor nöronlar omuriliğin ortasında bulunuduğu için ALS gibi nörodejeneratif bir hastalıktan muzdarip kişilerde tedavileri doğrudan test etmek mümkün değil" diyerek ekliyor: 

Yöntemimiz, hastanın deri hücrelerinden doğrudan motor nöron organoidleri oluşturmayı ve bunlardan omurilik organoidleri inşa etmeyi mümkün kılıyor. Bu organoidler daha sonra yeni tedavileri test etmek için kullanılabilir.

Araştırmacılar makalede, başka türden sinir hücrelerinin de üç boyutlu olarak nasıl üretileceğini detaylandırıyor. 

Kozlova "Araştırma ve ilaç testlerinde organoidleri büyük miktarlarda basabilmek önemli" ifadelerini kullanıyor. 

Independent Türkçe, EurekAlert, Medical News, International Journal of Bioprinting