عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA İran

İran'ın dün serbest bıraktığı iki çifte vatandaş İngiltere'ye döndü

İran'da casusluk suçlamasıyla tutuklanan ve dün serbest bırakılan iki İngiltere-İran çifte vatandaşı Nazanin Zaghari-Ratcliffe ve Enuşe Aşuri, İngiltere'deki ailelerine kavuştu.

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
    Londra/AA
TT
TT

İran'ın dün serbest bıraktığı iki çifte vatandaş İngiltere'ye döndü

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

İran'da 2016'dan bu yana tutulan Nazanin ile yine kendisi gibi çifte vatandaş olan ve 2017’de tutuklanan Aşuri'nin dün serbest bırakılmasının ardından onları İran'dan İngiltere'ye getiren uçak gece yarısı Londra yakınlarındaki Brize Norton Askeri Havaalanı'na indi.
Nazanin ve Aşuri, uçaktan birlikte inerken havaalanında kendilerini bekleyenlere gülümseyerek el salladı.
Yıllar sonra ailelerine kavuşan Nazanin ve Aşuri, duygusal anlar yaşadı.

(Fotoğraf: AFP)
Nazanin'in 7 yaşındaki kızı Gabriella da yıllardır görmediği annesine koşarak sarıldı.
Aşuri'nin kızı Elika da ikilinin geldiği anın görüntüsünü paylaşarak, babasını tekrar görmenin mutluluğunu yaşadığını anlattı.

"Tutukluların serbest bırakılması ve borcun ödenmesi müzakerelerini hep ayrı gördük"
İngiltere'nin Avrupa ve Kuzey Amerika'dan Sorumlu Devlet Bakanı James Cleverly, Sky News'e yaptığı açıklamada, tutukluların serbest bırakılması ve yaptırım kurallarını çiğnemeden İngiltere'nin İran'a olan borcunun ödenmesi için yapılan müzakereleri her zaman ayrı gördüklerini belirtti.
Cleverly, çifte vatandaşlığa sahip İngilizlerin hapsedilmesinin tamamen yanlış, keyfi ve adaletsiz olduğu konusunda açık olduklarını bildirdi.
İran'ın yarı resmi Fars Haber Ajansı, dün casusluk suçlamasıyla yaklaşık 6 yıl önce tutuklanan Nazanin Zaghari'nin, İran'ın bloke edilmiş 530 milyon dolarlık dövizinin serbest bırakılması üzerine salıverildiğini bildirmişti.
İran'da, casusluk suçlamasıyla 2016'da tutuklanan Nazanin Zaghari, hakkında verilen 5 yıl hapis cezasını doldurduktan sonra 7 Mart'ta serbest bırakılmış ve elektronik kelepçeleri sökülmüştü. Ancak bir ay sonra Nazanin Zaghari-Ratcliffe hakkında 'rejime karşı propaganda faaliyeti yürütmek' iddiasıyla 1 yıl hapis cezası verilmiş, 1 yıl da yurt dışına çıkış yasağı getirilmişti.
Nazanin Zaghari-Ratcliffe, kararı temyize götürmüş fakat temyizi kaybetmişti.

İran-İngiltere ilişkilerini etkiledi
Dönemin İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt, Zaghari'nin, Tahran yönetimi tarafından diplomatik hedefler için rehin tutulduğunu savunmuş, yargılama süreci ve tıbbi tedaviye erişim eksikliği gerekçe gösterilerek Zaghari'ye İngiltere tarafından diplomatik koruma sağlanmıştı.
Tahran yönetimi ise çifte vatandaşlığı tanımadığını ve bu yüzden İngiltere hükümetinin Zaghari'ye sağladığı diplomatik koruma kararının geçerli olmadığını savunarak, İngiltere'yi İran'ın iç işlerine karışmakla suçlamıştı.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
TT
TT

Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümüyle birlikte ülkenin yönetimine dair sorular ortaya atılırken en çok zikredilen isimlerden biri de Yüce Lider'in oğlu Mücteba Hamaney oldu. 

Hiçbir resmi rolü bulunmasa da ülkenin en etkili figürlerinden biri gibi görülen Hamaney, pek çok İranlı için gizemini koruyor. Zira kendisi ne kamuoyunda sıklıkla görülüyor ne de konuşma yapıyor. 

ABD'nin Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, 85 yaşındaki Ayetullah Ali Hamaney'in 54 yaşındaki oğlunu mercek altına aldı.

Mücteba Hamaney'in, kendi kişisel gücü olmadığı ve itaatkar bir tavır gösterdiği söylenen Reisi'nin döneminde istihbarat ve güvenlik yapılarındaki nüfuzunu artırdığını bildirdi. 

İran Yüce Liderliği için Reisi'nin hazırlandığının düşünüldüğü ancak helikopterin düşmesiyle birlikte bu konudaki soru işaretlerinin arttığı aktarıldı. 

WSJ'nin konuştuğu uzmanlara göre Mücteba Hamaney'in, babasının yerine geçme ihtimali düşük ve spot ışıklarının altından kaçınarak daha da güç kazanması bekleniyor.

Alman Uluslararası Politika ve Güvenlik Politikaları Enstitüsü'nde çalışan İran uzmanı Hamidreza Azizi şöyle düşünüyor:

Son 20 yıldır işler, Mücteba ve etrafındaki şebekenin kontrolünde. Şimdi Hamaney için asıl mesele, Reisi'yle aynı özelliklere sahip birini bulmak. Böylece Mücteba toplumun gözünün önünde olmadan gücünü koruyup artırabilir.

Mücteba Hamaney'in haziran sonunda düzenlenmesi planlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de önemli bir rol oynaması bekleniyor. 

İran'ın geçici cumhurbaşkanı Muhammed Muhbir'in de Mücteba Hamaney'e sadık bir isim olduğuna işaret ediliyor. 68 yaşındaki Muhbir seçimlere kadar tüm meselelerde belirleyici olacak üç kişilik bir konseyin parçası.

Yüce Lider'e bağlı, milyar dolarlık yatırım fonu Setad'ın başkanlığını neredeyse 15 yıl boyunca yürüttü. 

Haberde 1969'da Meşhad'da doğan Mücteba Hamaney'in geçmişine de değinildi. Yüce Lider'in sitesine göre, Şah Rıza Pehlevi döneminde evlerine düzenlenen baskınlardan birinde babasının dövüldüğünü gördü. 

1979'de devrimden sonra Tahran'a taşınan ailenin babası hızla yükselirken oğlu da 1980-1988'de Irak'la yürütülen savaşta cepheye gitti. 

Daha sonra Devrim Muhafızları'nda önemli görevlere gelecek kişilerle burada tanışan Mücteba'nın nüfuzu özellikle 2000'lerin ortalarında geniş çaplı olarak konuşulmaya başladı. 

Değişimciler, 2005 ve 2009'da Mahmud Ahmedinecad'ın kendilerine karşı kazandığı zaferlerin Mücteba Hamaney tarafından ayarlandığını öne sürdü.

ABD, 2019'da Devrim Muhafızları ve Besic milisleriyle "babasının istikrarı bozan bölgesel hırslarını ve ülke içindeki baskıya dair hedeflerini ilerletmeye" çalıştığı gerekçesiyle onu yaptırım listesine aldı. 

2022'de Mehsa Emini'nin gözaltında ölmesinin ardından ülke çapında patlak veren gösterilerde nefret objesi oldu. Ev hapsinde tutulan eski cumhurbaşkanı adayı Mir Hüseyin Musevi, Yüce Lider'e seslenerek o pozisyona oğlunu hazırladığı haberlerini yalanlamasını istedi. Ancak yanıt gelmedi. 

Ali Hamaney hakkında kitap yazan ABD ve İran yurttaşı Mehdi Khalaji bütün bunlara rağmen söylentilere karşı çıkıyor:

Mücteba'nın yeni Yüce Lider olma arzusuna dair fikirler tamamıyla bir mit. Tarihsel deneyime dayanarak Hamaney'in ne kendi oğlunu ne de başkasını işaret edeceğini sanmıyorum.

İslam Cumhuriyeti'ni kuran Ruhullah Humeyni ve yerine geçen Ali Hamaney'in Yüce Liderlik pozisyonunun babadan oğula geçmesine karşı çıkmasını İslam'a aykırı görmesi de Khalaji'nin tahminlerini güçlendiriyor. 

Mücteba Hamaney'in yönetim deneyimi ve dini yeterliliği de bu göreve uygun görülmüyor.

Tennessee Üniversitesi'nden Saeid Golkar şöyle diyor:

Önemli kararların alındığı yerlerde onlarca yıldır tecrübe edinen Mücteba Hamaney'in rejimdeki bağlantıları eşsiz. Ancak onun atanması monarşiyi geri getirerek Hamaney'in mirasını lekeler.

Bazı uzmanlar da Ahmed Humeyni'nin Mücteba Hamaney'den de güçlü görüldüğünü ancak babasının 1989'da ölmesiyle birlikte işlerin değiştiğini bildiriyor. Hamaney ve dönemin cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani'yle sorunlar yaşayan Ahmed Humeyni, 1995'te henüz 45 yaşındayken hayatını yitirmişti. Kalp krizinin ölüme neden olduğu bildirilmişti.

Independent Türkçe, WSJ, BBC Türkçe