Kunduzlar 400 yıl sonra Londra'ya geri döndü

Londra'daki özel bir koruma parkındaki erkek bir kunduz (Retuters)
Londra'daki özel bir koruma parkındaki erkek bir kunduz (Retuters)
TT

Kunduzlar 400 yıl sonra Londra'ya geri döndü

Londra'daki özel bir koruma parkındaki erkek bir kunduz (Retuters)
Londra'daki özel bir koruma parkındaki erkek bir kunduz (Retuters)

Kunduzlar yaklaşık 400 yıllık bir aradan sonra tekrar Londra’ya geri döndüler. İki yaşındaki dişi ve erkek memeliler, ekosistemi iyileştirmeye, iklim değişikliğiyle mücadele ve sel risklerini azaltmaya yardımcı olmak amacıyla başkentin kuzeyinde yer alan Enfield’deki bir eğitim çiftliği olan Forty Hall Farm'ın içindeki altı hektarlık bir alana bırakıldı.
Enfield yerel konsey başkan yardımcısı Ian Barnes projeyle ilgili şöyle konuştu:
"Kunduz Serbest Bırakma Projesi'nin de içinde olduğu doğal sel yönetimi tekniklerini keşfederek, aşırı yağışlardan kaynaklanan sel hasarı riskini azaltabilir ve binlerce olmasa da yüzlerce evin korunmasını sağlayabiliriz."
AFP, kunduzların 16. yüzyılda, kürkleri, etleri ve gıda tatlandırıcılarının yapımında kullanılan aromatik yağlı salgılar üreten bezleri için avlanmaları sebebiyle İngiliz nehirlerindeki neslinin tükendiğini belirtti. Bununla birlikte, kunduzların tekrar doğada olmalarının sağlayacağı faydalar hakkında yapılan birkaç çalışma neticesinde Birleşik Krallık, özellikle güney İngiltere ve İskoçya'ya çok sayıda kunduzun doğal ortamına salıverilmesini sağlayacak programlar başlatıldı.
Su taşkınlarının önlenmesine sağladıkları faydaların yanı sıra, kunduzların varlığı biyolojik çeşitliliği ve su kalitesini iyileştirebiliyor. Beaver Trust'ta kunduz restorasyon lideri Dr Roisin Campbell-Palmer şunları söyledi:
“Avrupa'da ve İskoçya'nın bazı bölgelerinde, su ve yem verildiğinde kunduzların ne dereceye kadar uyumlu bir tür olduğunu gözlemledik. Doğaya bırakılan kunduzların gelişimlerini ve koşullarını izlemek için ekiple çalışmaya devam edeceğiz ve işler yolunda giderse 2023'te yeni yavrular görebileceğiz."
Hayvanların güvenliğini sağlamak adına bulundukları alan halka açık olmayacak. Ancak insanlar kameralar aracılığıyla bu iki kunduzu görebilecekler.



Gençlerdeki sindirim sistemi kanserlerinde çarpıcı artış

Yeni bir incelemeye göre, 50 yaşın altındaki kişilerdeki gastrointestinal kanserlerde çarpıcı bir artış var (Unsplash)
Yeni bir incelemeye göre, 50 yaşın altındaki kişilerdeki gastrointestinal kanserlerde çarpıcı bir artış var (Unsplash)
TT

Gençlerdeki sindirim sistemi kanserlerinde çarpıcı artış

Yeni bir incelemeye göre, 50 yaşın altındaki kişilerdeki gastrointestinal kanserlerde çarpıcı bir artış var (Unsplash)
Yeni bir incelemeye göre, 50 yaşın altındaki kişilerdeki gastrointestinal kanserlerde çarpıcı bir artış var (Unsplash)

Yeni bir incelemeye göre, 50 yaşın altındaki kişilerdeki gastrointestinal (GI) kanserlerde çarpıcı bir artış yaşanıyor.

Araştırmacılar perşembe günü The Journal of the American Medical Association'da (JAMA) yayımlanan incelemede, kalınbağırsak veya pankreas kanseri gibi gastrointestinal kanserlerin "ABD'de erken yaşta ortaya çıkan kanserler arasında en hızlı artış gösterenler" olduğunu belirtiyor.

Erken yaşta ortaya çıkan gastrointestinal kanserler arasında ABD birinciliğini, kolon veya rektumda gelişen kalınbağırsak kanseri 2022'de aldı ve 20 bin 800'ü aşkın kişiye teşhis kondu.

Mide zarında gelişen mide kanseri o yıl 2 bin 689 kişide teşhis edilirken, onu 2 bin 657'yle pankreas kanseri ve 875'le yemek borusu kanseri izledi.

Erken yaşta görülen gastrointestinal kanserlerin çoğu obezite, kötü beslenme ve orta derecede hareketsiz bir yaşam tarzı gibi, değiştirilebilecek risk faktörleriyle bağlantılı. Sigara ve içki içmek de diğer risk faktörleri arasında.

Dana-Farber Kanser Enstitüsü Genç Yaşta Ortaya Çıkan Kalınbağırsak Kanseri Merkezi Direktörü Dr. Kimmie Ng, ortak yazarlarından olduğu inceleme hakkında NBC News'a yaptığı açıklamada, "İnsanların bebekken, çocukken ve ergenlik çağındayken yaptıkları ya da maruz kaldıkları şeyler, muhtemelen genç yetişkinlikte kansere yakalanma risklerine katkı sağlıyor" diyor.

Aile geçmişi ve kalıtsal sendromlar gibi, hastaların üzerinde kontrol sahibi olmadığı risk faktörleri de var. Erken yaşta görülen kalınbağırsak kanserinden muzdarip kişilerde bağırsak iltihabı olabilir.

Araştırmacılar incelemede şöyle yazıyor:

Erken yaşta ortaya çıkan GI kanser hastalarının durumu, daha geç yaşta ortaya çıkan GI kanser hastalarına benzer veya daha kötü seyrediyor. Bu da gelişmiş önleme ve erken teşhis yöntemlerine duyulan ihtiyacı vurguluyor.

Amerikan Kanser Derneği (American Cancer Society/ACS), kalınbağısak kanseri riski ortalama düzeyde olan kişilerin 45 yaşında düzenli taramaya başlamasını öneriyor. ACS, 2018'den önce taramaların 50 yaşında başlamasını tavsiye ediyordu.

Kâr amacı gütmeyen Kalınbağırsak Kanseri Birliği'nin baş tıbbi danışmanı Dr. John Marshall, yer almadığı inceleme hakkında NBC News'a "Eskiden bu yaş grubunda hiç görülmezdi ama şimdi 20, 30 ve 40'lı yaşlarında kolon kanserine yakalananların sayısında kayda değer bir artış var" diyor.

Gastrointestinal kanseri olan genç hastaların hayatta kalma oranlarının, neden yaşlılardan daha kötü olduğu belirsizliğini koruyor.

New Jersey'deki Rutgers Kanser Enstitüsü ve RWJBarnabas Health'ten gastrointestinal onkoloji direktörü Dr. Howard Hochster, NBC News'a, dahil olmadığı inceleme hakkında şu ifadeleri kullanıyor: 

Bana göre bu, hastalığı daha ileri bir aşamada saptamamızdan kaynaklanıyor çünkü spesifik olmayan bu şikayetlerde bulunan genç bir kişiyi görünce, gerçekten kolon veya diğer GI kanserler akla gelmiyor.

Ancak Ng, kanserin evresi hesaba katıldığında bile genç hastaların hayatta kalma oranlarının daha kötü göründüğünü söyleyerek bunun biyolojik bir nedeni olup olmadığını sorguluyor.

Independent Türkçe