İran’ın Dini Lideri Hamaney: Ekonomimizi ABD yaptırımlarına bağlamamalıyız

Hamaney, dün İran devlet televizyonunda yeni yıl vesilesiyle ikinci geleneksel konuşmasını yaptı (AFP)
Hamaney, dün İran devlet televizyonunda yeni yıl vesilesiyle ikinci geleneksel konuşmasını yaptı (AFP)
TT

İran’ın Dini Lideri Hamaney: Ekonomimizi ABD yaptırımlarına bağlamamalıyız

Hamaney, dün İran devlet televizyonunda yeni yıl vesilesiyle ikinci geleneksel konuşmasını yaptı (AFP)
Hamaney, dün İran devlet televizyonunda yeni yıl vesilesiyle ikinci geleneksel konuşmasını yaptı (AFP)

İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney yeni yıl vesilesiyle yaptığı ikinci geleneksel konuşmada, ülke ekonomisinin ABD yaptırımlarını kaldırma çabalarına bağlı olmaması gerektiğini söyledi.
İran ile nükleer anlaşmanın tarafları Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya (4+1), 2015 yılında imzalanan ve İran’a uygulanan yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer programını kısıtlayan nükleer anlaşmayı canlandırmak için son 11 aydır Avusturya'nın başkenti Viyana'da Avrupa Birliği (AB) koordinatörlüğünde müzakerelerde bulunuyorlar.
Reuters’ın haberine göre Hamaney dün ( pazartesi) yaptığı konuşmasında, “Ekonomimizi yaptırımlara bağlamamalıyız. ABD’nin yaptırımlarına rağmen ekonomik ilerleme mümkün. Yaptığımız gibi dış ticareti geliştirmek, bölgesel anlaşmalar yapmak, petrol ve diğer alanlarda başarılar elde etmek mümkün” ifadelerini kullandı.
Rusya'nın öne sürdüğü bazı talepler üzerine Viyana’da yeni bir nükleer anlaşmaya varma çabaları askıya alındı. Dünya güçleri şu an neredeyse eksiksiz bir anlaşma metnine ulaşmış olsalar da Rusya’nın Ukrayna'yı işgali konusunda Batı ile yaşadığı anlaşmazlık nedeniyle müzakereler durduruldu.
Hamaney, ülkesindeki yetkililere seslenerek, “Yaptırımların kaldırılması için çalışmayın demiyorum ama sizden ülkeyi yaptırımların bize zarar veremeyeceği şekilde yönetmenizi istiyorum” dedi.
Ekonominin İran’ın başlıca sorunu olduğunu söyleyen Dini Lider Hamaney, “Ekonomimizi güçlendirmenin en önemli yolu olan bilgiye dayalı ekonomiyi geliştirme yolunda adımlar atmalıyız” şeklinde konuştu.
Hamaney, Pazar günü İran devlet televizyonundan yeni yıl vesilesiyle yayınladığı tebrik mesajının ardından dün yaptığı konuşmada, 24 saatten kısa bir süre içinde ikinci kez ülkedeki ekonomik durumu ele aldı.
Hamaney, Pazar günü yayınlanan mesajında şu ifadelere yer verdi:
“Geçim sıkıntısı, yüksek emtia fiyatları ve yüksek enflasyon dahil olmak üzere tüm ekonomik sorunların hepsini bir anda ele almak mümkün değil, yavaş yavaş yapılıyor. Bu sorunların acilen çözülmesinde ısrarcı olmak gerçekçi bir tutumu yansıtmaz.”
Ekonomi, İran rejiminin karşı karşıya olduğu en büyük zorluk. Rejim, İran’da artan yoksulluk oranlarının öfkeli olan düşük ve orta gelirli kesimler arasında 2017 yılından bu yana ara ara patlak veren protestoları yeniden canlandırmasından korkuyor.
Öte yandan katı muhafazakâr çizgideki Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, ülke ekonomisini dünya güçleriyle yapılan nükleer anlaşma müzakerelerine bağlamama sözü verdi. Müzakereler sonucunda nükleer anlaşma canlandırılabilir ve ABD’nin İran’a uyguladığı ekonomik kısıtlamaların çoğu kaldırılabilir.



Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)
TT

Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)

İran'ın kuzeybatısında pazartesi günü meydana gelen helikopter kazasında Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile birlikte hayatını kaybettiği açıklanan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tahran'ın İsrail ve Batı karşıtı politikalarının ateşli bir savunucusuydu.

Reisi, 60 yaşındaki Abdullahiyan’ı Ağustos 2021'de atadı.

2013'ten 2021'e kadar bu görevi yürüten Muhammed Cevad Zarif'in yerine geçmek gibi zor bir görevi vardı; Zarif, önde gelen aktif bir diplomat, akıcı bir İngilizce konuşan, uluslararası çevrelerde tanınan bir yüz ve İran'ın dış politikasını yöneten deneyimli bir isimdi.

İran devlet televizyonu Emir Abdullahiyan'ı, Tahran tarafından yönetilen ve Lübnan Hizbullah'ı, Filistinli Hamas ile İslami Cihad hareketleri ve Iraklı silahlı gruplar gibi İran'ın ezeli düşmanı İsrail karşıtı grupların yer aldığı "Direniş Ekseni'nden üst düzey bir diplomat" olarak tanıttı.

Emir Abdullahiyan atandığı gün yaptığı açıklamada, bu grupların "İran'ın müttefikleri" olduğunu ve "onları güçlendirmenin hükümetin gündeminde olduğunu" söyledi.

Kapsamlı geziler

Ekim 2023'te İsrail ile Hamas arasında Gazze'de savaşın başlamasından beri bölgeye yaptığı ziyaretleri yoğunlaştırdı. Tahran, İsrail'e karşı Filistin hareketini ve savaşın çıkmasına yol açan 7 Ekim 2023 operasyonuna desteğini gizlemedi, ancak aynı zamanda bu operasyonun içinde yer almadığını da vurguladı.

Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)

Geçtiğimiz nisan ayında, Tahran'ın Yahudi devletini sorumlu tuttuğu ve Şam'daki İran konsolosluk binasını yerle bir eden hava saldırısına karşılık olarak, İran'ın İsrail'e 300'den fazla insansız hava aracı ve füzeyle gerçekleştirdiği benzeri görülmemiş saldırıyı savundu.

İran'ın tepkisinin "meşru savunma ve uluslararası hukuk çerçevesinde" gerçekleştirildiğini söyledi.

Emir Abdullahiyan daha sonra İsrail'in İran'ın orta kesimindeki İsfahan eyaletine bir misilleme amaçlı saldırı düzenlediğine dair haberleri "çocuk oyuncağı" diyerek küçümsedi.

İzolasyonun Azaltılması

Mesleki kariyeri boyunca Devrim Muhafızları ile olan yakın ilişkileriyle tanınan Emir Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu olan Kudüs Gücü'nün komutanı ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan kariyeri boyunca Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu. Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü'nün komutanı olan ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan, üç yıl boyunca İran'ın uluslararası sahnedeki izolasyonunu azaltmak ve ABD yaptırımlarının ülkesinin ekonomisi üzerindeki etkisini azaltmak için çalıştı.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Çin'in himayesindeki bir anlaşma çerçevesinde Mart 2023'te Suudi Arabistan ile uzlaşmaya varılmasına yol açan süreçte kilit bir figür olmasa da İran'ın Arap komşularıyla ilişkilerin geliştirilmesinde rol oynadı.

1964 yılında Tahran'ın doğusundaki Damgan şehrinde doğan Abdullahiyan, 1991 yılında Tahran Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden mezun oldu.

1997-2001 yılları arasında Irak'ta ve 2007-2010 yılları arasında ise Bahreyn'de görev yaptı.

2011'den bu yana Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Bu görevinde, Ali Ekber Salihi (Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın ikinci hükümetinde) ve Zarif (Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin ilk hükümetinde) gibi iki farklı bakanla çalıştı.

Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri) Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri)

Ancak 2016 yılında Zarif onu görevden aldı. Bu hareket muhafazakârlar tarafından, Ruhani ve bakanına yönelik büyük eleştiriler yapılmasına neden oldu.

ISNA'ya göre daha sonra Umman Büyükelçiliği görevini reddetti ve 2021 yılında Dışişleri Bakanlığı'na gelmeden önce, Meclis Başkanı'nın uluslararası işlerden sorumlu özel yardımcısı olarak çalışmaya başladı.

Emir Abdullahiyan, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerini kısıtlayan 2015 anlaşmasının çökmesinin ardından, Washington'un 2018'de eski Başkan Donald Trump tarafından anlaşmadan çekilmesi sonrasında, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerin yeniden başlatılması çabalarına dahil oldu.