NASA'nın Mars aracı, 'timsah sırtına' ulaştı

"Arazinin ne kadar engebeli olduğunu görmek şaşırtıcı"

Siyah beyaz çekilen fotoğrafta Kızıl Gezegen'in engebeli arazisi gözler önüne serildi (NASA)
Siyah beyaz çekilen fotoğrafta Kızıl Gezegen'in engebeli arazisi gözler önüne serildi (NASA)
TT

NASA'nın Mars aracı, 'timsah sırtına' ulaştı

Siyah beyaz çekilen fotoğrafta Kızıl Gezegen'in engebeli arazisi gözler önüne serildi (NASA)
Siyah beyaz çekilen fotoğrafta Kızıl Gezegen'in engebeli arazisi gözler önüne serildi (NASA)

NASA'nın Mars'taki uzay araçlarından Curiosity, Kızıl Gezegen'de bir timsahın sırtını andıran taşlık bir araziye ulaştı.
Gale Krateri çevresinde dolaşan ve Sarp Dağ adı verilen bir tepeye tırmanan uzay aracı, bölgeyi incelerken çeşitli yüzey şekillerinin de fotoğraflarını çekiyor.
O fotoğraflardan biri de NASA ekibinin "timsah sırtı arazisi" diye nitelediği taşlık bir bölgede 21 Mart'ta çekildi.
ABD Jeolojik Araştırma Astrojeoloji Bilim Merkezi'nde görev alan gezegen jeoloğu Lauren Edgar, yeni görüntüyle ilgili şu yorumu paylaştı:
"Arazinin ne kadar engebeli olduğunu görmek şaşırtıcı. Bu bölgeye gayrı resmi olarak, 'timsah sırtı arazisi' dedik. Tanıma çok uygun görünüyor!"
Türkçede 'merak' anlamına gelen Curiosity, Kızıl Gezegen'in engebeli arazisinin jeolojisini ortaya çıkarmak için incelemelerini sürdürüyor. Görevde elde edilen veriler, erozyonun Mars yüzeyini nasıl etkilediğine de ışık tutuyor.
Mars jeolojik açıdan sakin ve sessiz bir gezegen gibi görünse de rüzgar ve toz hareketlilikleri manzarayı şekillendirmeyi sürdürüyor.
Uzay aracı, şu anda Greenheugh adı verilen bir alanın tepesinde. 
Mars'ta gözlemlenen kayaçların şekilleri, Dünya'da ilginç benzetmelere yol açıyor. NASA ekibi daha önce tespit edilen bazı kayaçları dinozora veya bitkilere benzetmişti.
Ekibin benzetme koleksiyonunda artık birden fazla kayaçtan oluşan bu arazi de alıyor.
Curiosity 2014'ten bu yana Gale Krateri'nin merkezindeki 5 kilometrelik Sarp Dağ'a ya da resmi ismiyle Aeolis Mons dağına tırmanıyor.
Uzay aracı Mart 2020'de bir tepenin zirvesindeki 'Greenheugh Pediment' isimli kaya tabakasının üzerine çıkarak en dik arazi tırmanışı rekorunu kırmıştı.
Uzay ajansının 2011'de Mars'a varmak üzere fırlattığı Curiosity, Mars'ın yaşanabilirlik potansiyelini ortaya çıkarmayı hedefliyor.
Independent Türkçe, CNET, NASA



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging