Asit püskürten 'çılgın karıncalar' gizemli bir patojene yenik düştü

İstilacı karıncaların saldırıları yavru tavşanları kör etmişti

Bilim insanları bu karıncaları, 'ekolojik yıkım topu' diye niteliyor (Teksas Üniversitesi, Austin)
Bilim insanları bu karıncaları, 'ekolojik yıkım topu' diye niteliyor (Teksas Üniversitesi, Austin)
TT

Asit püskürten 'çılgın karıncalar' gizemli bir patojene yenik düştü

Bilim insanları bu karıncaları, 'ekolojik yıkım topu' diye niteliyor (Teksas Üniversitesi, Austin)
Bilim insanları bu karıncaları, 'ekolojik yıkım topu' diye niteliyor (Teksas Üniversitesi, Austin)

Güney Amerika kökenli istilacı bir karınca türünün mantarlara yenik düştüğü anlaşıldı.
Asit püskürten, sarımsı ve kahverengi bir gövdeye sahip karıncalar son 30 yılda ABD’yi istila etmişti. 
Evlere zarar veren, yerli türlerin azalmasına ve hatta bebek tavşanların kör olmasına sebebiyet veren karıncalarla mücadelede mantarlar, umut ışığı oldu.
Önceki yıllarda karıncaların püskürttüğü formik asit yüzünden kör olan yavru tavşanlar bulunmuştu.
ABD’deki Teksas Üniversitesi, Austin'nden araştırmacılar, hakemli bilimsel dergi PNAS’ta doğal bir mantar patojenini inceledikleri bir makale yayımladı.
Ekip, Florida'daki bazı istilacı karıncaların şişmiş karınlarında mantar sporları tespit etmişti. Yeni araştırmada mantarın, karıncaların ömrünü kısalttığı ortaya kondu.
Daha önce hiç görülmemiş ölümcül patojene Myrmecomorba nylanderiae adı verildi. Hastalığa neden olabilen canlılara, virüslere ve diğer yapılara patojen adı veriliyor.
Söz konusu patojen, yalnızca istilacı karıncaları etkiliyor. Bu da Latince adı Nylanderia fulva olan ve halk arasında 'çılgın karınca' diye bilinen böceklerin kurduğu kolonilerin çökmesine neden olabilir.
İstilacı türler uzmanı ve araştırmanın baş yazarı Edward LeBrun, "Bu, çılgın karıncaların yok olacağı anlamına gelmiyor" dedi:
"Patojenin herhangi bir çılgın karınca popülasyonuna bulaşmasının ne kadar süreceğini tahmin etmek imkansız. Ama bu bizi büyük ölçüde rahatlatacak çünkü bu popülasyonların da bir ömrü var."
Araştırma ekibi mantarın etkisini anlamak için bir de deney yaptı. Teksas’taki bir parkta çılgın karıncaların yuvalama alanlarına mantar bulaştırıldı.
Sonunda mantarın yayılıp karıncaları öldürdüğü ve parkı yerli türler için güvenli hale getirdiği görüldü.
Bulgular mantarın bulaştığında popülasyonun hızla azalttığını ve 4 ila 7 yıl içinde topluuğu yok ettiğini gösteriyor.
Ekip, benzer sonuçlar elde etme umuduyla patojeni Teksas'taki diğer bölgelerde denemeyi planlıyor.
Independent Türkçe, CNET, Newsweek



Shenzhou-20 görevinde üç Çinli astronot yola çıktı: Ay hedefi 2030

Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)
Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)
TT

Shenzhou-20 görevinde üç Çinli astronot yola çıktı: Ay hedefi 2030

Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)
Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)

Tiangong uzay istasyonuna üç astronotu taşıyan uzay aracını başarıyla fırlatan Çin, 2030'a kadar Ay'a mürettebatlı görev için bir adım daha attı.

Shenzhou-20 uzay aracı perşembe günü yerel saatle 17.17'de Gobi Çölü'ndeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden Uzun Yürüyüş-2F roketiyle havalandı.

Bu, 30 yıldan uzun süre önce başlayan Shenzhou programının 15. mürettebatlı ve toplamda 20. uzay uçuşu.

Tiangong, yani "Gök Sarayı" uzay istasyonu, tamamen Çin tarafından inşa edildiği için Çin'i uzayda önemli bir rakip haline getirdi. Özellikle de ülkenin ABD'nin ulusal güvenlik kaygıları nedeniyle Uluslararası Uzay İstasyonu'nun dışında bırakıldığı için.

Çin'in uzay programı, iktidardaki Komünist Parti'nin askeri kolu olan Halk Kurtuluş Ordusu'nun kontrolünde.

dfvghyj
Shenzhou-20 görevinin Çinli astronotları, sağdan itibaren, Chen Zhongrui, Chen Dong ve Wang Jie, 24 Nisan 2025 Perşembe günü Çin'in kuzeybatısındaki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nde mürettebatlı uzay görevleri için düzenlenen uğurlama töreninde el sallıyor (Andy Wong/AP)

Üç modüllü istasyona mekanik kolların eklenmesi, bazılarının Çin'in bunları kriz sırasında uyduları veya diğer uzay araçlarını devre dışı bırakmakta kullanabileceği endişelerini de beraberinde getirdi.

Çin'in uzay programı, 2003'te uzaya ilk kez insan fırlatmasından bu yana (ABD ve Rusya'nın ardından bunu gerçekleştiren üçüncü ülke oldu) istikrarlı bir hızla ilerliyor.

Uzay ajansı ayrıca Mars'a kaşif ve Ay'ın daha az keşfedilmiş uzak tarafına gezgin indirdi. 2030'dan önce de Ay'a insan göndermeyi hedefliyor.

Shenzhou, yani "Gök Gemisi" 20 görevini, üçüncü uçuşunu yapan Chen Dong komuta ediyor.

Çin İnsanlı Uzay Programı Ajansı'na göre kendisine, her ikisi de ilk yolculuklarını yapan savaş pilotu Chen Zhongrui ve mühendis Wang Jie eşlik ediyor.

Mürettebat, Çin uzay istasyonundaki üç astronotun yerini alacak. Kendilerinden öncekiler gibi onlar da yaklaşık 6 ay boyunca gemide kalacak.

Uzay gemisinin fırlatmadan yaklaşık 6,5 saat sonra Tiangong'a ulaşması bekleniyor. Üç kişilik mürettebat geçen ekimde gönderilmişti ve 175 gündür uzayda.

Yerlerine gelenlerle kısa bir birlikteliğin ardından 29 Nisan'da geri dönmeleri bekleniyor. Ekim 2022'de tamamen monte edilen Tiangong, aynı anda 6 kişiye kadar barındırabiliyor.

İnsanlı Uzay Programı Ajansı, astronotların uzaydayken tıp bilimi ve yeni teknolojiler alanında deneyler yürüteceğini, bakım yapmak ve yeni ekipmanlar kurmak için uzay yürüyüşleri gerçekleştireceğini söyledi.

Çinli yetkililer perşembe günkü fırlatmanın "tam başarıya" ulaştığını ve mürettebatın uzay istasyonuna doğru yol alırken "iyi durumda" olduğunu söyledi.

Ajanslardan da yararlanılmıştır.

Independent Türkçe