Bilim insanları şimdiye kadar görülen en uzak ve en eski galaksiyi keşfetti

Galaksi, evrenin ilk yıldızlarına ev sahipliği yapıyor olabilir

Teleskoplardan elde edilen görüntülerde HD1, kırmızımsı bir leke olarak görülüyor (Yuichi Harikane)
Teleskoplardan elde edilen görüntülerde HD1, kırmızımsı bir leke olarak görülüyor (Yuichi Harikane)
TT

Bilim insanları şimdiye kadar görülen en uzak ve en eski galaksiyi keşfetti

Teleskoplardan elde edilen görüntülerde HD1, kırmızımsı bir leke olarak görülüyor (Yuichi Harikane)
Teleskoplardan elde edilen görüntülerde HD1, kırmızımsı bir leke olarak görülüyor (Yuichi Harikane)

Harvard Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, yüksek gözlem gücüne sahip birden fazla teleskobun verilerini kullanarak şimdiye dek saptanan en uzak ve en eski galaksiyi keşfetti.
Hakemli bilimsel dergi Astrophysical Journal’da yayımlanan araştırma makalesi, HD1 adı verilen galaksinin Dünya’dan yaklaşık 13,5 milyar ışıkyılı uzakta olduğu ifade edildi.
Monthly Notices of the Royal Astronomical Society Letters (MNRAS) adlı bilimsel dergide yayımlanan ikinci bir makalede de galaksinin özelliklerine dair tahminler sıralandı.
İki makalede galaksiye dair iki çarpıcı hipotez ortaya atıldı. İlk hipotez, HD1’in evrenin ilk yıldızlarına ev sahipliği yaptığını öne sürüyor.
Popülasyon III diye sınıflandırılan bu yıldızlar, şimdiye kadar hiç gözlemlenemedi.
İkinci hipoteze göreyse galaksi, Güneş’in kütlesinin yaklaşık 100 milyon katına çıkan, süper kütleli bir kara deliğe ev sahipliği yapıyor olabilir.
Araştırmanın ortak yazarı Fabio Pacucci, "Bu kadar uzaktaki bir kaynağın doğasına yönelik soruları yanıtlamak zor olabilir" diye konuştu:
"Bir geminin, bir fırtınanın ortasında ve yoğun bir sisle kaplı havada, kıyıdan çok uzakta olduğunu düşünün. Bu geminin bayrağından hangi ülkeden geldiğini anlamaya çalışmak gibi."
HD1’de yıldız oluşum hızının da çok yüksek olduğu tespit edildi. Galaksinin kaç yıldız ürettiğini hesaplayan araştırmacılar, 'inanılmaz bir oran elde etti'. 
Bulgulara göre galakside her yıl 100'den fazla yıldız oluşuyor. Bu, rakam beklenenden en az 10 kat yüksek.
MNRAS’teki makalenin yazarları arasında ünlü Harvardlı astrofizikçi Avi Loeb de vardı.
Loeb, "HD1 ilk zamanlarında bir doğum odasına benzeyen evrende dev bir bebeği temsil ediyor" diye konuştu.
Astrofizikçi, Güneş Sistemi’ne dışarıdan gelen ve ne olduğu bir türlü anlaşılamayan gizemli gök cismi Oumuamua’yla gündeme gelmişti.
Aynı zamanda Harvard Üniversitesi'nin Astronomi Bölümü’nün başkanı olan Loeb, Oumuamua'nın uzaylı teknolojisine dair bir işaret olduğu öne sürmüş ve teorisini yayımladığı makale ve kitaplarla ayrıntılandırmıştı.
Hawaii dilinde 'izci' anlamına gelen Oumuamua, ilk kez 2017'de keşfedilmiş ve Güneş Sistemi’ne dışarıdan geldiği görülen ilk nesne unvanını almıştı.
Independent Türkçe, The New York Times, Harvard News



TikTok algoritmasına yeni ayar

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

TikTok algoritmasına yeni ayar

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

TikTok, kullanıcıların "Sizin İçin" sayfasında görünen konuları daha iyi kontrol etmelerine olanak tanıyacak ancak bu kontrol kısmi olacak.

Yeni güncellemeyle kullanıcılar, seyahatten spora ve mizaha kadar çeşitli konulardaki içerikleri daha fazla veya daha az görmeyi seçebilecek.

Özellik, kullanıcıların bu konulardaki içerikleri tamamen kapatmasına izin vermeyecek. Ancak TikTok, belirli içeriklerin görünme sıklığını azaltabileceklerini ifade ediyor.

TikTok artık kullanıcıların belirli türdeki içerikleri daha kolay filtreleyebilmesi için "akıllı anahtar kelime filtreleri"ni kullanmasına da izin verecek.

Uygulama, kullanıcıların algoritmasından kısıtlamak istedikleri belirli anahtar kelimeleri seçmesine uzun zamandır izin veriyordu. Ancak yeni özellik, yapay zeka kullanarak eşanlamlı kelimeleri ve benzer içerikleri de bularak bunları akıştan gizleyecek.

TikTok'un algoritması ve "Sizin İçin" sayfası, kullanıcılar için uygulamanın en çekici özellikleri. Ancak bu özellikler tartışmalara ve kullanıcıların aynı içeriği izleyerek sorunlu ve zararlı bir döngüye girmesine yol açabileceği iddiaları gibi eleştirilere de neden oluyor.

TikTok bunun sonucunda algoritmaya kontroller getiriyor. Ayrıca kullanıcıların beğeniler ve favoriler aracılığıyla gördükleri içeriklere tepki vererek uygulamayla daha fazla etkileşime girmesini teşvik ediyor.

Bu duyuru, TikTok'un #skinnytok ("sıska tiktok kullanıcısı" anlamına gelen bu etiket altında kullanıcılar zayıflamaya dair içerikler paylaşıyordu -ed.n.) anahtar kelimesini arama sonuçlarından yasaklamasından kısa süre sonra geldi. Bu karar uygulamanın, genç kullanıcıların vücut algısıyla ilgili sorunları körüklediğini söyleyen Avrupalı düzenleyicilerin baskısı üzerine alınmıştı.

TikTok yeni özellikleri açıklarken, 2025 yaz trendi raporunu da yayımladı. Raporda BritTok, bahçecilik ve retro TV'nin yükselişine dikkat çekildi.

Independent Türkçe