Guatemala’da bir piramidin içinde Maya uygarlığının en eski kaydı bulundu

Guatemala’da Las Pinturas piramidinin içine bulunan 7 Geyik figürü (Reuters)
Guatemala’da Las Pinturas piramidinin içine bulunan 7 Geyik figürü (Reuters)
TT

Guatemala’da bir piramidin içinde Maya uygarlığının en eski kaydı bulundu

Guatemala’da Las Pinturas piramidinin içine bulunan 7 Geyik figürü (Reuters)
Guatemala’da Las Pinturas piramidinin içine bulunan 7 Geyik figürü (Reuters)

Guatemala'da bir piramidin kalıntıları içinde bulunan ve MÖ 3. yüzyıldan kalma bir duvar parçası Maya takviminin bilinen en eski kaydını oluşturuyor. Antik dönemin ünlü başarılarından biri olan eser ‘7 geyik’ tarihini gösteriyor.
Araştırmacılar, eserin Guatemala ormanlarındaki San Bartolo arkeolojik alanında bulunduğunu söyledi. Guatemala’da Las Pinturas piramidinin içine gömülen binlerce boyalı alçı duvar parçası, kutsal takvimden ‘7 Geyik’ tarihini gösteriyor.
Bu piramidin uzunluğu hali hazırda 30 metreye ulaştı.
Duvar parçasında 260 günlük kutsal takvimden 7 sayısı ile bir geyik başının ana hatları üzerindeki 7 rakamıyla eski Maya yazıtlarını gösteriyor.
Teksas Üniversitesi'nde Mezoamerikan Sanatı ve Yazma Profesörü David Stewart, bir insan elinin avuç içine sığan parçaların, bir tür antik zaman damgası olarak bir sahneye veya insan figürüne eşlik etmiş olabileceğini söyledi.
Güneş, ay ve gezegenlerin hareketlerini gözlemlemeye dayanan takvim, 260 günlük belirli bir döngüye dayanıyor.



Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
TT

Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)

Tom Watling 

Beslenme yoluyla daha fazla bakır tüketen yetişkinlerin hafıza, dikkat ve dil gibi bilişsel testlerde daha iyi performans gösterme eğiliminde olduğu, bir araştırmada bulundu.

60 yaş ve üzeri 2 bin 400'den fazla Amerikalının katıldığı çalışmada, günde yaklaşık 1,4 mg bakır tüketenler, 0,8 mg'den daha az tüketenlere kıyasla bir dizi bilişsel değerlendirmede daha yüksek puan aldı.

Çok düşük miktarda gerekmesine rağmen bakır, sinir hücrelerinde enerji üretimine katkı sağlayarak, temel nörotransmitterlerin oluşumunu destekleyerek ve vücudun doğal antioksidan savunmasını güçlendirerek beyin sağlığında kritik bir rol oynuyor.

Kabuklu deniz ürünleri, tahıllar, fasulye ve kuruyemişler iyi bakır kaynakları fakat uzmanlar dengeli bir diyetin yeterli miktarda bakır sağlaması gerektiğini söylüyor.

Öte yandan yüksek miktarlar gastrointestinal sorunlara yol açabildiğinden bilim insanları, bakırın yaşlanan beyin üzerindeki etkilerinin genel olarak koruyucu mu yoksa zararlı mı olduğu konusunda tartışmaya devam ediyor.

Bakırın faydaları üzerine yapılan son araştırmayı yürüten ekip, katılımcılardan iki ayrı günde yedikleri her şeyi hatırlamasını istedi. Daha sonra bu rakamların ortalamasını alarak her bir kişinin günlük bakır tüketimini hesapladılar.

Bilişsel yetenekleri test eden, iyi bilinen 4 görev arasında hızlı sembol eşleştirmenin yanı sıra anında ve gecikmeli kelime hatırlama vardı ve tüm ölçümleri birleştiren genel bir "küresel" puan kullanıldı.

Sonuçlar net bir örüntü ortaya koydu: Bakır tüketimi arttıkça bilişsel performans iyileşti ve teste bağlı olarak günlük yaklaşık 1,2 ila 1,6 mg'da zirve yaptı.

Bu seviyelerin üzerine çıkıldığında daha fazla fayda sağlanmadı.

Bakır tüketiminde en üst çeyrektekiler, en alt çeyrekte yer alanlara göre eşleştirme testinde yaklaşık 4 sembol daha fazla bildi ve gecikmeli kelime hatırlama testinde yarım kelime kadar daha fazla hatırladı.

Daha önce felç geçirmiş kişilerin daha da fazla fayda sağladığı görüldü: Özellikle bu grupta yüksek düzeyde bakır tüketen kişilerin genel bilişsel puanlarında belirgin bir artış oldu.

Araştırmacılar bunun, bakır tüketiminin bilişsel işlevi geliştirdiğini söylemeye yetecek kadar kanıtı sunmadığını belirtse de bağlantının "biyolojik açıdan makul" olduğunu savunuyor.

Raporda şu ifadelere yer veriliyor: 

Beslenmeyle alınan bakır beyin sağlığı açısından kritik önemde ve antioksidan savunma, nörotransmitter sentezi ve enerji metabolizmasında oyndağu rolle bilişsel işlev üzerinde koruyucu etkiler sağlayabilir.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news