Yemen: Husiler 10 milyondan fazla sivile insani yardımı engelliyor

Husilerin insani yardımları engellemesinin yüzde 86'sı bürokratik işlemlerle ilgili (DPA)
Husilerin insani yardımları engellemesinin yüzde 86'sı bürokratik işlemlerle ilgili (DPA)
TT

Yemen: Husiler 10 milyondan fazla sivile insani yardımı engelliyor

Husilerin insani yardımları engellemesinin yüzde 86'sı bürokratik işlemlerle ilgili (DPA)
Husilerin insani yardımları engellemesinin yüzde 86'sı bürokratik işlemlerle ilgili (DPA)

Yemen'de insani yardıma erişimin önündeki engellere ilişkin uluslararası bir araştırma, Husi milis kontrolündeki bölgelerde, özellikle Hacca ve Hudeyde valiliklerinde, yardım kuruluşlarının çalışmalarına ciddi kısıtlamaların getirildiğini ortaya koydu.
Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi (OCHA) tarafından paylaşılan ve insani yardım aktörleri tarafından ortaklaşa yürütülen araştırma, geçtiğimiz yıl nüfusun yüzde 49'unun ulaşılması zor bölgelerde, yüzde 51'inin ise insani yardıma kolay ulaşılabilen bölgelerde yaşadığını açığa çıkardı. Uluslararası araştırmaya göre, engellemelerin yüzde 86'sı “hareketi engelleme, erişimi kısıtlama veya seyahat izinlerinin verilmesini geciktirme” gibi bürokratik prosedürlerle ilgili. Bunlar çoğunlukla Husi milislerinin İnsani İşler Konseyi tarafından uygulanan kısıtlamalardır.
Araştırma ülke genelinde insani yardım operasyonlarını etkileyen kısıtlamaların ciddiyetini ve erişimin kalitesini gözden geçirmeyi amaçlar ve ihtiyaç sahibi insanlara sürekli insani yardım sağlamak hedefiyle insani yardım aktörlerinin düzenli olarak erişemediği alanları belirler.
Araştırma insani yardıma erişimin zorlaşmasının nedenlerini, silahlı çatışmayla ilgili güvenlik hususları, bürokrasi ve coğrafya ile ilgili olmak üzere “üç kısıtlama” olarak açıklıyor. Altyapı eksikliği ve insani yardım çalışanlarının ihtiyaç sahiplerine erişiminin kalitesini ve sürdürülebilirliğini iyileştirebilecek müdahale türlerinden yoksun olmaları insanı yardım erişimini zorlaştıran faktörlerden kabul ediliyor.
OCHA ve insani yardım aktörleri öncülüğünde yürütülen araştırmanın sonuçlarına göre, ülke genelindeki 20,8 milyon ihtiyaç sahibi kişiden 10,1 milyonu (yüzde 49), daha kısıtlı erişim bölgelerinde yaşıyorlar. Bu kişiler bin 11 belde, 155 ilçe ve 16 valiliğe dağılmış durumda. Araştırma, 2 bin 148 beldeden bin 11 beldede veya bunların yüzde 86'sında tespit edilen zorlukların bürokratik engellerle ilgili olduğunu belirledi. İhtiyaç sahiplerinin geri kalan 10,8 milyonu (yüzde 52) nispeten kolay erişilebilir bölgelerde yaşıyor.
Diğer yaygın sınırlamalar engelleme vakalarının yüzde 5'ini oluşturuyor. Öte yandan beldelerin yüzde 3'ü üç kısıtlamadan etkilenmiştir. Doğrudan çatışmayla ilgili güvensizlik veya lojistik engeller az sayıda erişim kısıtlamasına karşılık geliyor. Vakaların büyük çoğunluğu, esas olarak hareket veya erişim reddine ve seyahat izinlerinde gecikmelere neden olan bürokratik zorluklarla ilgilidir. 
Araştırma, ihtiyacı olan 367 bin kişinin bulunduğu 30 beldede üç erişim kısıtlamasının hepsinden etkilendiğini gösterdi. Bu beldeler, Husi milislerinin kontrolü altındaki Hacca Valiliği'nde bulunuyor. Hacca Valiliği yardıma erişimi engellenen 16 belde, 252 bin muhtaç insan ile ilk sırada yer alıyor. Ardından 103 binden fazla muhtaç insanın yaşadığı 13 belde ile Hudeyde Valiliği gelirken üçüncü olarak bir belde ve 112 binden fazla muhtaç insanın yaşadığı Marib geliyor. Bunlar Husi milislerinin etkili olduğu alanlar.
Benzer şekilde, araştırmanın yazarları, güvenlik ve bürokratik kısıtlamalardan etkilenen valiliklerin muhtaç insanlara erişimi sürdürmek için insani eylem planlarının genellikle saha durumundaki değişikliklere uyarlandığı alanları içerdiğini söylüyor. Bu alanlar Hudeyde, Taiz, Saada, el-Cevf, Sana, Hacca, ed-Dali ve Lahic valiliklerinde bulunmaktadır.
Araştırma, 2021'de Yemen'deki insani yardım aktörlerinin zor bir erişim ortamıyla karşı karşıya kalmaya devam ettiği sonucuna vardı. İnsani yardım faaliyetlerinin ve seyahat izinlerinin ertelenmesi ve reddedilmesi, yerel makamların insani faaliyetlere müdahale etmesi ve silahlı çatışmanın yoğunlaşması nedeniyle yardıma erişimin kısıtlanması ile karakterize edilen bu engeller ülke genelinde de devam etti. Söz konusu engeller insani yardım aktörlerinin ülkenin birçok bölgesinde düzenli, sürdürülebilir ve ilkeli insani yardım faaliyetlerini sürdürmelerini zorlaştırdı.



Hizbullah'a "çağrı cihazı" operasyonunun detayları ortaya çıktı

Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
TT

Hizbullah'a "çağrı cihazı" operasyonunun detayları ortaya çıktı

Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)

Lübnan'da Hizbullah'ın çağrı cihazlarının ardından telsiz, radyo ve güneş enerjisi panellerinin patlatılmasıyla bölge topyekun savaşa doğru sürükleniyor. 

17 Eylül'de Hizbullah'ın kullandığı çağrı cihazlarında eş zamanlı patlamalar yaşanmış, ikisi çocuk 12 kişi hayatını kaybetmiş, 2 bin 800 kişi de yaralanmıştı. 

Dün de ülkedeki telsiz, radyo ve güneş enerji sistemlerinde patlama gerçekleşti. En az 20 kişinin öldüğü, 450'den fazla kişinin de yaralandığı bildiriliyor. Lübnanlı yetkililer, olaydan İsrail'i sorumlu tutarken Tel Aviv'den henüz açıklama gelmedi.

Diğer yandan saldırıyla ilgili bilgiye sahip olan fakat adlarının gizli tutulmasını isteyen kaynaklar, Amerikan gazetesi New York Times'a (NYT) operasyonun ardında İsrail'in olduğunu doğruluyor. 

Mossad'ın BAC Consulting adlı bir paravan şirket kurduğu ve çağrı cihazlarını bubi tuzağına dönüştürerek Lübnan'a soktuğu iddia ediliyor. Macaristan merkezli bu paravan şirket, kağıt üstünde Tayvanlı Gold Apollo firması adına çağrı cihazı üretiyor. Kimliklerinin açıklanmasını istemeyen İsrailli istihbaratçılar, buna ek olarak operasyonda en az iki paravan şirket daha oluşturulduğunu belirtiyor. 

Kaynaklar, AR-924 model numaralı cihazların bataryalarına patlayıcı bir madde olan pentaeritritol tetranitrat (PENT) yerleştirildiğini ve bunların 2022 yazında Lübnan'a gönderildiğini ifade ediyor.

Hizbullah, İsrail istihbaratı tarafından takip edilmemek için cep telefonlarını bırakıp çağrı cihazı kullanmaya başlamıştı. Kaynaklar, bu kararın ardından milyonlarca dolarlık yatırımla üretimin artırıldığını ve Lübnan'a bubi tuzağı haline getirilmiş binlerce cihaz sokulduğunu söylüyor.

Öte yandan ikinci dalga saldırıda telsiz ve güneş enerji panellerinin nasıl patlatıldığı henüz bilinmiyor.

NYT'nin patlayan telsizlerin görüntülerinden yola çıkarak yaptığı analizde, bunların çağrı cihazlarından daha ağır ve büyük olduğuna, bu yüzden daha fazla hasar yarattığına işaret ediliyor. 

Ayrıca telsizlerin patlamasıyla daha büyük yangınlar çıktığına, bunun da çağrı cihazlarına kıyasla telsizlere daha fazla patlayıcı yerleştirilmiş olabileceğini gösterdiğine dikkat çekiliyor.

Lübnan'ın açıkladığı rakamlara göre telsizlerin patlatılmasıyla en az 71 ev ve dükkanla 18 sivil araç ve motosiklet yandı. 

Telsizlerden bazılarında Japon firması Icom'un amblemi görülüyor. Ancak şirket, IC-V82 model numaralı telsizlerin ve bunlarda kullanılan bataryaların üretiminin neredeyse 10 yıl önce durdurulduğunu belirtiyor. Patlayıcıların bu cihazlara nasıl yerleştirildiğiyse henüz netleştirilemedi. Icom, bu telsizlerin sahte olabileceğini öne sürüyor.

Lübnan medyasındaki haberlerde, saldırıda en az iki güneş enerjisi panelinin de alev aldığı bildiriliyor. Saldırılarda çıkan küçük çaplı yangınların söndürüldüğü bildirilirken, patlamada bir kız çocuğunun yaralandığı aktarılıyor. Ancak bu panellerin infilak ettirilen diğer cihazların etkisiyle mi alev aldığı yoksa uzaktan kumandayla mı patlatıldığı belli değil. 

Amerikan düşünce kuruluşu Soufan Center'dan Clara Broekaert, CNN'e açıklamasında saldırı dalgasının Lübnan halkının psikolojisini olumsuz etkilediğini ve Hizbullah üzerinde misilleme baskısı oluşturduğuna dikkat çekerek şunları söylüyor:

Saldırılarda günlük hayatın böylesine korkunç, beklenmedik ve geniş ölçekte kesintiye uğratılması, misilleme yapılmasına yönelik ekstra bir baskı yaratacaktır diye düşünüyorum. İnsanlar yaşananların hesabının sorulduğunu görmek istiyor.

Üst üste gelen saldırıların ardından dün Hizbullah, İsrail sınırındaki el-Merc bölgesine füze fırlattı. İkisi ağır 8 İsraillinin yaralandığı bildirilirken, bu kişilerin sivil veya asker olduğuna ilişkin bilgi paylaşılmadı.

Independent Türkçe, Times of Israel, New York Time, Japan Times, CNN, France 24