Mısır hükümeti fiyatları dengeleme çabalarını artırıyor

Mısır Başbakanı Medbuli’nin demir ve çimento üreticileri ile gerçekleştirdiği toplantıdan bir kare (Mısır Bakanlar Kurulu)
Mısır Başbakanı Medbuli’nin demir ve çimento üreticileri ile gerçekleştirdiği toplantıdan bir kare (Mısır Bakanlar Kurulu)
TT

Mısır hükümeti fiyatları dengeleme çabalarını artırıyor

Mısır Başbakanı Medbuli’nin demir ve çimento üreticileri ile gerçekleştirdiği toplantıdan bir kare (Mısır Bakanlar Kurulu)
Mısır Başbakanı Medbuli’nin demir ve çimento üreticileri ile gerçekleştirdiği toplantıdan bir kare (Mısır Bakanlar Kurulu)

Mısır hükümeti, Rusya-Ukrayna savaşının yansımaları sebebiyle yüksek enflasyona sahne olan fiyatların dengelenmesi için birçok adım attı. Hükümet, ekmek fiyatlarını belirlemesinin ve marketlere çeşitli gıda ürünlerin temin etmesinin ardından demir ve otomobil sektörlerindeki fiyatlarını kontrol altına almaya çalışıyor.
Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli, çok sayıda önemli demir, çelik ve çimento üreticisi ve birçok bakanın katılımıyla sektörün durumunu görüşmek üzere kapsamlı bir toplantı düzenledi. Bu toplantı, Medbuli’nin genel olarak inşaat sektörünü olumsuz etkilediğini söylediği yapı malzemelerinin fiyatlarında önemli artış ile aynı zamana denk geldi. Başbakan hükümetin, milyonlarca kişiyi istihdam eden, bir önceki dönemdeki yüksek büyüme oranlarına güçlü bir şekilde katkıda bulunan ve büyümesinin yavaşlamaması konusunda kararlı olunan bu önemli sektörün etkinliğinin korunmasına büyük ilgi gösterdiğini belirtti.
Bakanlar Kurulu tarafından yapılan açıklamaya göre, Başbakan toplantıda önde gelen demir, çelik ve çimento üreticilerinin müdahalelerini dinledi. Üreticiler, devletin ulusal sanayiyi geliştirmek ve tüm dünyanın maruz kaldığı mevcut koşulların neden olduğu baskıları hafifletmek amacıyla koordinasyon ve iş birliği konusundaki kararlılığını takdir ettiklerini belirttiler. Üreticiler, yerli katma değer sağlayan milli sanayiyi desteklemenin son derece önemli olduğunu vurgularken, devletin mevcut küresel krizle başa çıkma ve ekonomik büyümeyi sürdürme çabalarına desteklerini dile getirdiler.
Demir ve çelik üreticileri, son 6 ayda üretim maliyet artışı nedeniyle fiyatlarda haklı bir artış olduğunu belirtti. Çimento üreticileri ise, fiyat artışının nedenlerinin yanı sıra özellikle artan enerji fiyatları gölgesinde karşılaştıkları zorlukları anlattı. İskan Bakanı toplantıda, demir ve çimento fiyatlarındaki artışın halihazırda uygulanmakta olan projelerin tamamlanmasının yanı sıra inşaat sektörünü de bir bütün olarak etkilediğini açıkladı. Bakan söz konusu büyük fiyat artışlarının ne devletin, ne imalatçıların, ne de ekonomiye önemli bir katkısı olan inşaat sektörünün çıkarına olmadığını vurguladı.
Toplantının sonunda, Medbuli mevcut durumun, istenen dengenin sağlanması ve inşaat aşamasında olan projelerin etkilenmemesi ve sanayinin önemli sektörleri olan demir ve çimentonun etkilenmemesi için demir ve çimento için adil bir fiyata ulaşılması gerektirdiğini belirtti.
Başbakan, bu iki sektörde gerekli dengeyi sağlamak için Rekabeti Koruma ve Tekelci Uygulamaları Önleme Kurumu Başkanına, demir ve çimento fiyatları ve son artışlara ilişkin entegre bir çalışma hazırlaması talimatını verdi.
Başbakan söz konusu iki sektörde gerekli dengeyi sağlamak için Rekabeti Koruma ve Tekelci Uygulamaları Önleme Kurumu Başkanına demir ve çimento fiyatları ve son fiyat artışlarına ilişkin entegre bir çalışma hazırlaması için talimat verdi. Başbakan serbest piyasa mekanizmaları sebebiyle, zorunlu fiyatlandırma ve doğrudan müdahalenin mümkün olmadığını belirtti.
Diğer yandan, resmi gazete dün Tüketiciyi Koruma Kurumu’nun tüm otomobil tedarikçilerinin nihai satış fiyatlarını belirlemesini gerektiren kararını yayınladı. Karara göre, tüm dağıtıcı, tacir ve araba satıcı veya bayilerin, acentalar veya tedarikçiler tarafından belirlenen otomobilin satış fiyatını tüketiciye duyurmaları gerekiyor. Belirlenen fiyattan daha yüksek bir fiyata satış yapılmaması gerekiyor ancak fiyatın altında satış yapılabiliyor.
Mısır Kamu Seferberliği ve İstatistik Merkezi Ajansı’nın pazar günü yayınlanan verileri, kentlerdeki tüketici fiyat enflasyonu, yaklaşık üç yılın en yüksek seviyesine ve analistlerin beklediğinden daha hızlı yükseldi. Enflasyon oranı Şubat ayında yüzde 8,8 olarak kaydedilmişken, Mart ayında yüzde 10,5'e ulaştı.
Mısır daha önce, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgal girişiminin, daha ucuz olan Karadeniz buğdayı arzlarını kesintiye uğratmasının ardından, artan gıda fiyatlarını kontrol altına almak amacıyla devlet desteği olmayan ekmek için sabit bir fiyat belirlemişti.
Devletin mali destek vermediği ekmeklerin fiyatları, bazı fırınlarda somun başına 1,25 Mısır lirasına yükselerek yüzde 25 zamlandı. Ancak hükümet yerel ekmeğin fiyatını 45 gramlık somun için 50 kuruş, 65 gramlık somun için 75 kuruş ve 90 gramlık somun için bir lira olarak belirledi.



Türkiye-Rusya mutabakatı Libya krizine çözümün sağlar mı?

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile ortak basın toplantısı sırasında el sıkışıyor. (DPA)
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile ortak basın toplantısı sırasında el sıkışıyor. (DPA)
TT

Türkiye-Rusya mutabakatı Libya krizine çözümün sağlar mı?

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile ortak basın toplantısı sırasında el sıkışıyor. (DPA)
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile ortak basın toplantısı sırasında el sıkışıyor. (DPA)

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un Libya’nın başkenti Trablus'ta yaşanan son çatışmaların ardından görüş birliğine varması, özellikle Lavrov'un çatışmanın tarafları üzerindeki etkilerinden bahsetmesinin ardından, iki geleneksel rakibin Libya dosyasını ele almadaki olası rolü hakkında ciddi ve çok sayıda soruyu gündeme getiriyor.

Şarku’l Avsat'ın görüştüğü Rus ve Türk gözlemciler, Türkiye'nin Trablus'taki eski Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) güçlerine verdiği desteğin aksine Moskova'nın Trablus savaşı sırasında (2019-2020) Libya Ulusal Ordusu'nun (LUO) yanında yer almasına dayanarak Moskova ve Ankara'nın ilişkilerinin Libya krizinin gidişatı üzerindeki etkisine ilgiyle bakıyor.

Nüfuz kullanma anlaşması

Beş yıllık bir aradan sonra Lavrov'un Türk mevkidaşıyla Moskova'da yaptığı görüşmelerin ardından iki ülkenin ‘ülkedeki çatışmaların yeniden başlamasını önlemek için Libyalı taraflar üzerindeki nüfuzlarını kullanma konusunda anlaştıklarını’ söylemesi dikkat çekiciydi.

dfrgty6u7
Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin ve Türkiye’nin Libya Büyükelçisi Güven Begiç Trablus'ta (Rusya Büyükelçiliği resmi sayfası)

Lavrov'un konuşmasının önemine rağmen, Rusya Uluslararası İlişkiler Konseyi (RIAC) uzmanı Kirill Semenov, Moskova ile Ankara arasında Libya dosyasında ‘kapsamlı bir çözüme’ ulaşmanın zorluğuna işaret ederek, iki tarafın ‘Türkiye ile müttefik bir batı ve Rusya ile müttefik bir doğu arasındaki nüfuz paylaşımına’ dayandığını belirtti.

Şarku’l Avsat'a konuşan Rus uzman, Moskova ve Ankara'nın ‘Libya'da geniş çaplı bir savaşın patlak vermesini önlemek ve çatışan tarafları dizginlemek için belirli bir etkiye sahip olarak Libya güçlerine müdahale edebileceğini ve etkileyebileceğini’ vurguladı.

“Herhangi bir barış, Esed rejiminin devrilmesinden önceki Suriye modeline benzeyecektir, burada iş birliği etkiyi sürdürürken aynı zamanda bölünmeyi de sürdürür” diyen Semenov, gerçek uzlaşmanın ‘kapsayıcı bir Libya diyaloğu gerektirdiğini, özellikle de gördüğümüz gibi Suriye modelinin sürdürülebilir olmadığını’ vurguladı.

‘Çözüm Libyalıların elinde’

Rus-Türk yakınlaşması iki bakan düzeyindeki bir toplantıyla sınırlı kalmadı. Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin ve Türkiye'nin Libya Büyükelçisi Güven Begiç de ‘Libya'daki mevcut durumun kapsamlı bir değerlendirmesini yapmak üzere’ Trablus'ta bir araya geldi.

dsfrgt
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı Yunusbek Yevkurov ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (DPA)

Eski Başbakanlık Başdanışmanı Ömer Faruk Korkmaz Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘Türkiye-Rusya mutabakatının yeterli olmadığını’ belirterek, ‘Libya'da çözüm geciktikçe dış müdahale olasılığının arttığını’ söyledi. Korkmaz, “Sorunun çözümü Libyalıların elinde” dedi.

Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Başkanı Prof. Dr. Ahmet Uysal ise ‘Libya dosyasına kalıcı bir çözüm bulunmasında Moskova ve Ankara'nın rolünün önemini ve etkisini’ kabul etmekle birlikte, ‘kalıcı bir çözümün Libyalılar, uluslararası toplum ve bölgesel aktörler arasında varılacak bir anlaşmayla başlayacağına’ inanıyor.

“Libya adeta uluslararası vesayet altında” diyen Uysal bunu, ‘Birleşmiş Milletler'in (BM) siyasi süreci, hükümetin kurulmasını ve taraflar arasındaki diyalogları tamamen denetlemesine’ ve ‘ABD, Avrupalılar ve bazı bölge ülkelerinin bu dosyadaki rolüyle ilgili’ diğer dış komplikasyonlara bağladı.

dfgthyj
Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak, Misrata'daki Türk savaş gemisi TCG Kemal Reis'e gerçekleştirdiği inceleme ziyareti sırasında (Türkiye Savunma Bakanlığı)

Uysal’ın bakış açısına göre, ‘ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında bir anlayışın varlığı ve mevcut ABD yönetiminin Libya'ya olan ilgisi, Türk-Rus anlayışını kolaylaştırabilir.’

Libya açısından bakıldığında ise Libya Temsilciler Meclisi (TM) Savunma ve Ulusal Güvenlik Komitesi üyesi Rabia Buras yakın zamanda bir çözüm beklemediğini belirterek, “Libya dosyasında Rusya ve Türkiye arasındaki ilişki ‘rekabetçi iş birliği’ ya da ‘düşmanca iş birliği’ olarak bilinen karmaşık bir örnek teşkil ediyor” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Buras şu ifadeleri kullandı: “Nüfuz ve çıkarlar için rekabet, tam ölçekli bir askeri çatışmaya girmekten kaçınma kaygısıyla iç içe geçmiş durumda. Bu kırılgan denge, 2020'den bu yana büyük ölçekli askeri operasyonların dondurulmasına katkıda bulundu, ancak aynı zamanda Libya içindeki siyasi ve askeri bölünmeleri derinleştirerek kapsamlı bir çözüme yönelik gerçek bir ilerlemeyi engelledi.”

vfdbghtyju
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Libya Temsilciler Meclisi (TM) Başkanı Akile Salih ile başkent Ankara'daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş'un da hazır bulunduğu bir görüşme gerçekleştirdi. (Türkiye Dışişleri Bakanlığı)

Buras, Libya'da siyasi çözümün önündeki zorlukları şöyle sıraladı: “Yerel ve uluslararası aktörlerin çatışan çıkarları, uluslararası ivmenin azalması ve Libyalı tarafların kendi aralarındaki güven eksikliği.”

Buras, ‘gerçekçi ve sürdürülebilir bir çözümün ancak devlet kurumlarını birleştirmeyi, adil bir refah dağılımı sağlamayı ve güvenlik sisteminde köklü reformlar yapmayı amaçlayan saf bir ulusal irade üzerine inşa edilebileceğine, bunun da bölünmelerden beslenmeyen, aksine bu bölünmeler arasında köprü kurulmasına yardımcı olan koordineli bir uluslararası destekle sağlanabileceğine’ inanıyor.

Askeri varlığın kapsamlı çözümle ilişkisi

Türkiye ve Rusya'nın Libya cephesine olan ilgisinin yanı sıra, iki ülkenin askeri varlığına ilişkin tartışma, kapsamlı çözümün geleceği açısından önemli.

Bu bağlamda, Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin ardından bazı Rus teçhizatının Suriye'den LUO Komutanı Mareşal Halife Hafter'in etkisi altındaki Libya'nın doğusuna nakledildiğine dair Batı kaynaklı haberlerin ardı arkası kesilmedi ve hatta Moskova'nın Hafter'le koordineli olarak Libya'nın güneyindeki Maatan es-Sara'da bir askeri üs kurma hamlelerinden bahsedecek kadar ileri gidildi.

cdfgthy
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ile Dışişleri Bakanı Hakan Fidan arasında Trablus'ta gerçekleştirilen görüşmeden (Türkiye Dışişleri Bakanlığı)

Rus uzman Semenov, ülkesinin Libya'da askeri üsler konusunda herhangi bir anlaşması olduğunu reddederek, ‘üsler konusunda resmi bir anlaşma yapılmadığı sürece kalıcı bir varlıktan söz edilemeyeceğini’ vurguladı.

Öte yandan Semenov, ‘Rusya'nın askeri anlaşmalar yaptığı Sahel bölgesine lojistik çıkışlara ihtiyacı olduğunu ve Libya'nın bu açıdan Rusya için önemli olduğunu’ belirterek, ‘Moskova'nın Libya'nın içişlerine karışma niyetinde olmadığını, ancak lojistik yönleriyle ilgilendiğini’ ifade etti.

sdfrgt
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Libya Devlet Yüksek Konseyi (DYK) Başkanı Muhammed Takala ile başkent Ankara'daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş'un da hazır bulunduğu bir görüşme gerçekleştirdi. (Türkiye Cumhurbaşkanlığı)

Libya'daki Türk askeri varlığına gelince, Uysal’a göre bu varlık kısa ve orta vadede devam edecek. Zira bu, Libyalıların kararıyla kuruldu. Uysal’a göre Türkiye’nin Libya'da güvenlik ve savunmanın yanı sıra ekonomik, ticari ve denizcilik çıkarları da var.

Trablus savaşı sırasında Türkiye, müttefik Suriyeli silahlı gruplardan binlerce paralı askerle birlikte Libya'nın batısına asker göndermiş ve Trablus'ta ortak bir askeri komutanlık kurmuştu.