Fethi Başağa: Birleşik Krallık’ın büyük bir hayranıyım

Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Dibeybe destek talebiyle Cezayir’i ziyaret etti  

Fethi Başağa (AA)
Fethi Başağa (AA)
TT

Fethi Başağa: Birleşik Krallık’ın büyük bir hayranıyım

Fethi Başağa (AA)
Fethi Başağa (AA)

Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, dün resmi ziyaret kapsamında beraberindeki heyet ile Cezayir’e gitti. Dibeybe’ye çok sayıda bakan, Genelkurmay Başkanı ve İstihbarat Teşkilatı Başkanı ve Ulusal Güvenlik Ajansı Başkanı eşlik etti. Dibeybe bu ziyaretiyle hükümetine yönelik siyasi izolasyonu sonlandırmayı hedeflerken, rakibi İstikrar Hükümeti Başbakanı Fethi Başağa ise İngiltere’ye ‘terör ve yasadışı göç’ sinyalleri gönderdi. Başağa, “Libya ve İngiltere’nin daha yakın ve güçlü ilişkiler kurması gerektiğini düşünüyorum, yeni ticari anlaşmalar yapmamız gerekir” dedi.
Temsilciler Meclisi tarafından başbakan olarak atanan Fethi Başağa, henüz başkent Trablus'a girememiş olsa da iktidarı döneminde, terörizm ve organize suçla mücadele çabalarını yoğunlaştıracağına, Libya’nın limanlarını kontrol altında tutarak yasadışı göçün önüne geçeceğine söz verdi. İngiliz Express gazetesine demeç veren Başağa, "İngiltere'nin bizimle ilişki kuracağını, yatırımlarını arttıracağını ve güvenlik güçlerimize eğitim ve teknoloji paylaşımı sağlayacağını umuyorum, bu destekler ülkemizde güvenliğin sağlanması için önemli olacaktır” dedi.  
Başağa, “Birleşik Krallık’ın büyük bir hayranıyım ve İngiliz halkının Avrupa Birliği'nden ayrılma kararı almasının nedenlerini anlıyorum, bu halkın doğru yönde bir kararıydı. Libya ve İngiltere’nin daha yakın ve güçlü ilişkiler kurması gerektiğini düşünüyorum, yeni ticari anlaşmalar yapmamız gerekir” dedi.
Libya’nın, Rus Wagner güçlerinin eylemleri nedeniyle ‘yaşadığı sıkıntılara’ değinen Başağa, “Açık konuşayım, Wagner Grubu’nun ya da Çeçen askerlerinin Libya’da bir yeri olmayacak, ancak Dibeybe ve Çeçen lider arasında güçlü bir ilişki söz konusu. Libya’da istikrarın ve barışın sağlanması Birleşik Krallık’ın da çıkarınadır. İçişleri Bakanı görevindeyken mahkemelerimiz Haşim Abedi’nin (Manchester saldırısı) İngiltere’ye teslim edilmesini sağladı, çünkü o bir İngiliz vatandaşıydı ve doğru olan da buydu. Görevdeyken her zaman barış, güvenlik ve hukukun üstünlüğüne odaklanacağım. Ulusal uzlaşının sağlanması ve yolsuzlukla mücadele önceliklerim arasında olacak, terörizm ve aşırıcılıkla mücadele edeceğim. Ülkede istikrarın sağlanması, adalet, eşitlik ve hukukun egemen olması için çalışacağım” ifadelerini kullandı.  

Dibeybe Cezayir’i ziyaret etti  
Öte yandan Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, beraberindeki kalabalık heyetle Cezayir’e dün resmi bir ziyaret düzenledi. Dibeybe’nin ziyaretinin başlıca amacının, Cezayir’in desteğini almak ve hükümetine uygulanan siyasi izolasyonunu kırmak olduğu değerlendirildi. Dibeybe, Mısır ve Tunus ziyaretlerinden umduğu desteği bulamamıştı. Dibeybe Cezayir’e gitmeden önce başkent Trablus’ta Mısrata Belediye Başkanı Mahmud es-Sukuturi ile bir toplantı düzenledi. Toplantının ardından yapılan açıklamada, ikilinin ülkedeki son durumu değerlendirdiği ve Mısrata Belediyesinin çalışmalarını ele aldığı belirtildi. Dibeybe ayrıca Telekomünikasyon Kurumunu ziyaret ederek, seçim çalışmalarına teknik destek sunmasını talep etti. Dibeybe, oğlunun kurumla 47 milyon dolarlık bir sözleşme yaptığını iddia eden eski Telekomünikasyon Kurumu başkanına tepki gösterdi ve sözleşme bedelinin sadece 900 bin dolar olduğunu söyledi. Eski başkanın tutuklanmasıyla bir ilgisi olmadığını belirten Dibeybe, “Kendisi Libya tarihindeki en büyük hırsızlardandır. Bizde ses kayıtları mevcut, görevinde kalmak için yalvarıyordu” dedi.
Dibeybe önceki gün, çok sayıda bakanın katılımıyla Trablus içindeki Endülüs Caddesi’nin açılışını gerçekleştirdi. Endülüs Caddesi’nde genişletme ve onarım çalışmaları yapılmıştı. İçişleri Bakanlığı, başkent Trablus’ta güvenliğin sağlanması, kamu ve özel mülklerin korunması için ek tedbirlerin alındığını ve şehirdeki güvenlik güçlerinin sayısının arttırıldığını duyurdu.

Milletvekili adayları BM Misyonu’nun desteğini istedi
Birleşmiş Milletler Libya Misyonu Başkanvekili Risdon Zeninga, başkent Trablus’ta bazı milletvekili adayları ile bir araya geldi. Zeninga, BM Misyonu ve BM Libya Özel Danışmanı Stephanie Williams'ın, mevcut siyasi tıkanıklığın aşılması için seçimlerin öncelikli bir mesele olduğunun farkında olduğunu vurguladı. Zeninga, seçmenlerin ve adayların isteklerinin dikkate alınmasının önemine değinirken, adaylar ise seçimlerin bir an önce gerçekleşmesini istediklerini belirterek, BM Misyonu’nun desteğini istedi. Milletvekili adayları Yüksek Seçim Kurumu’nun bir an önce aday listesini yayınlaması çağrısında bulundu.  

El-Fil petrol sahasında üretim durdu
Öte yandan Ulusal Petrol Şirketi, ülkenin güneyindeki El-Fil petrol sahasında üretimin durduğunu duyurdu. Şirketten yapılan açıklamada, bazı kişilerin petrol sahasına girdiği ve çalışanların üretimi sürdürmesini engellediği belirtildi. Açıklamada, petrol üretiminin siyasi çatışmalardan uzak tutulması çağrısı yinelendi.
El-Fil petrol sahası Trablus’un 750 kilometre güneybatısında yer alıyor ve günlük 70 bin varil petrol üretimi gerçekleştiriyor. Libya Petrol ve Gaz Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, petrol üretiminin aksatılmasının ulusal çıkarları zedelediği ve kamu gelirlerinde düşüşe neden olduğu vurgulandı ve tüm taraflara, petrol üretimini siyasi anlaşmazlıklara dahil etmemeleri çağrısı yapıldı.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.